Voor Zinzen volstaat het talloze malen te verwijzen naar allerlei ‘rapporten’, meestal opgesteld en altijd gefinancierd door westerse regeringen en ngo’s, die gelezen worden door een kleine kring van specialisten die daaruit een uiterst ongenuanceerde visie distilleren en die dan eindeloos herhalen in de media.

Walter Zinzen vraagt zich bijvoorbeeld af wat er al echt gedaan is aan misdaden begaan door het Congolese leger en aan de verkrachtingen van vrouwen in Oost-Congo? Hij zou zich bijvoorbeeld eens kunnen informeren bij Colette Braeckman die de situatie op het terrein wel degelijk beter kent en al vele jaren borg staat voor integere journalistiek over Congo.

Ik denk dat het ook een goed idee zou zijn dat hij gaat praten met dokter Kasereka die aan het hoofd staat van het hospitaal Heal Africa in Goma, dat zich toelegt op het behandelen van slachtoffers van seksueel geweld.

Die zal hem zeggen dat de situatie de laatste tijd verbeterd is: “Ons groot succes is dat er in 2006 een artikel is opgenomen in de grondwet waarbij seksueel geweld werd bestempeld als een misdaad tegen de mensheid. De Congolezen zijn op hun hoede, de problematiek komt in media, we laten dit niet langer gebeuren! We krijgen nu nog wel gevallen binnen, maar iedereen speelt een beetje politie om de vrouwen te beschermen. De oorlog is gedaan in de steden en de Monuc helpt ons daarbij. Probleem blijft de afwezigheid van justitie in landelijke gebieden De overheid heeft veel prioriteiten … maar ze is zeer zwak en heeft te weinig geld om bijvoorbeeld misdadigers eten te geven in gevangenis.”

Ik denk dat het ook een goed idee zou zijn dat Walter Zinzen heel het Human Rights Watch-rapport van juli 2009 aandachtig leest en ook die feiten en analyses noteert die niet direct pleiten voor zijn eenzijdige visie op de situatie in Congo.

Dan zou hij bijvoorbeeld kunnen lezen dat er sinds 2006, inderdaad verschillende wetten werden goedgekeurd, zelfs een artikel in de grondwet werd ingeschreven, op eigen initiatief van Congolese parlementsleden, niet onder druk of op suggestie van de Belgische raadgevers.

Hij zou ook volgende besluiten en feiten kunnen lezen: “De zaken gaan minder snel vooruit bij de militaire rechtbanken dan bij de burgerlijke rechtbanken, maar er is een merkbare vooruitgang in vergelijking met 2003 toen een veroordeling van zelfs gewone soldaten in Bukavu uitzonderlijk was.”

1. In 2008 werden 673 nieuwe gevallen van seksueel geweld behandeld voor burgerlijke en militaire rechtbanken in Zuid-Kivu. Burgerlijke rechtbanken velden in 101 gevallen een oordeel, waarbij in 71 gevallen de beschuldigden gestraft werden. Internationale ngo’s telden in 2008 88 gevallen van seksueel geweld behandeld door militaire rechtbanken. In 18 gevallen werd er een uitspraak gedaan waarbij 15 veroordelingen werden uitgesproken.

2. Unicef maakte op 12 februari 2010 bekend dat dankzij de wet op de kinderbescherming van 10 januari 2009 er 5930 kindsoldaten gedemobiliseerd werden in datzelfde jaar.

3. Dit is inderdaad geen euforisch beeld van ‘onstuitbare vooruitgang’. En niemand pleit ervoor Kabila te ‘adoreren’. Maar het is in elk geval een veel genuanceerder beeld dan dat van Zinzen.

Het probleem is onder andere dat de Congolese regering geen geld heeft. En dan vraag ik mij af: waarom maakt Zinzen zich niet kwaad over het feit dat de Congolese regering verplicht wordt om de schuldenlast van Mobutu af te betalen? Vorig jaar werd Kinshasa verondersteld daar 439 miljoen dollar voor uit te trekken. Dat is 25 procent van het regeringsbudget dat niet kan gaan naar het betalen van eten voor de gevangenen, een beter werking van justitie of gezondheidszorg.

Een ander probleem is dat de internationale gemeenschap van de Congolese regering al sinds 1999 een ‘politieke oplossing’ van de agressie-oorlog eiste. Dat kwam omdat de agressors, Rwanda en Oeganda, nu eenmaal bondgenoten waren van de VS en Europa te laf was om tegen deze landen en dus tegen de VS in te gaan.

De huurlingen en collaborateurs met de Rwandese en Oegandese agressie-legers moesten dus worden erkend als ‘authentieke vertegenwoordigers van het Congolese volk’.

Vanaf 2003 kon de internationale gemeenschap uiteindelijk haar ‘politieke oplossing’ opleggen. En die bestond erin dat inderdaad allerlei oorlogsheren en oorlogsmisdadigers op alle niveaus van de staat en het leger moesten worden geïntegreerd.

Vandaag wordt deze concessie die Kabila toen deed om vrede te bereiken tegen hem gebruikt alsof hij zich uit vrije wil met deze mensen zou hebben  gecompromitteerd en dus evengoed in Den Haag zou thuishoren als zij.

Dat hij ondertussen democratisch verkozen is, verhindert geenszins de lynchpartij die sommigen in onze media menen te moeten organiseren.

Waarom heeft Wallter Zinzen in 1999 niet tegen deze ‘politieke oplossing’ campagne gevoerd met evenveel verve als hij dat nu doet tegen iedereen die nuances legt en weigert de situatie in Congo als een karikatuur te omschrijven?

De huidige hetze tegen Joseph Kabila kan, indien ze haar doel bereikt, enkel uitlopen op een vergevorderde voogdij opgelegd aan de Congolese regering.

Maar Europa en de VS zitten tot over hun oren in een systeemcrisis. Ze mogen zich dan druk maken over de groeiende activiteit van China, Brazilië en India in Afrika, het zal niets afdoen aan de veranderende krachtsverhoudingen in de wereld.

Bovendien: met of zonder Kabila, met of zonder China, met of zonder de crisis waarin Europa en de VS verdrinken, hoe dan ook zal een nieuwe duurzame voogdij vanuit een alliantie Europa-VS in Congo nooit meer mogelijk zijn.

Daarvoor hebben de Congolezen te veel mee gemaakt. En als het ooit toch zover komt, ben ik zeker dat Walter Zinzen het Congolese volksverzet tegen de nieuwe bezetters zal steunen.

Ondertussen denk ik dat we er best aan doen om respect te eisen voor de soevereiniteit van het Congolese volk. In plaats van meester-schaakspelers als Karel De Gucht achterna te lopen.

Tony Busselen verbleef geruime tijd in Kinshasa, is lid van de Congowerkgroep van Intal en auteur van het boek Congo voor beginners (EPO) dat binnenkort verschijnt.