Carlos Slim is volgens het tijdschrift Forbes de rijkste man te wereld. In het lijstje dat Forbes elk jaar publiceert springt Slim van de derde naar de eerst plaats. Die eerst plaats heeft Slim te danken aan de spectaculaire stijging van het aandeel van America Movil.

“Het fortuin van Slim zwelde aan tot 53,5 miljard dollar. De afgelopen 12 maanden steeg het met 18,5 miljard dollar. De aandelen van America Movil, waarvan Slim er voor 23 miljard dollar bezit, stegen met 35 % op één jaar tijd”, aldus Forbes.

Maar hoe kon de Mexicaan Carlos Slim, zoon van Armeens-Libanese immigranten, dergelijk fortuin vergaren?

Slim is niet de enige miljardair uit Latijns-Amerika. De voorbije jaren zijn er een hele batterij miljardairs uit Azië, Latijns-Amerika en de voormalige Sovjet-Unie bijgekomen. De Amerikaanse econoom James Petras onderzocht in 2007 hoe de nieuwe miljardairs hun fortuin vergaarden.

Volgens Petras spelen goed bestuur, zakelijk en technisch inzicht zeker een rol, maar is het vooral de verwevenheid tussen politiek en economie die doorslaggevend was.

Nagenoeg al die nieuwe fortuinen doorliepen drie stadia.

1.In de beginfase van hun ontwikkeling slaagden ze er via succesvol lobbywerk in om overheidscontracten binnen te halen. Soms ging dat gepaard met het omkopen van overheidspersoneel en verantwoordelijken. Naast de overheidscontracten verkregen ze doorgaans ook een flinke belastingkorting, subsidies en bescherming tegen buitenlandse concurrenten.

2.Het neoliberale beleid bood hen uitzonderlijke mogelijkheden. Ze konden immers hele sectoren van de overheid opkopen voor een fractie van hun reële waarde. Banken en financiële instellingen, grondstoffen, energie, telecommunicatie en transport, het werd allemaal voor een appel en een ei verkocht. In dit stadium werden de miljonairs miljardairs. Ze gebruikten daarbij corruptie in Latijns-Amerika en moorden en bendeoorlogen in Rusland.

3.Tijdens de derde fase consolideerden de miljardairs hun imperium en breidden ze het verder uit doorheen fusies, overnames, verdere privatiseringen en overzeese investeringen. Privé-monopolies van mobiele telefonie, telecommunicatie en andere ‘publieke’ voorzieningen voegden samen met torenhoge prijzen miljarden toe aan hun fortuin.

Slim kwam op het voorplan van het Mexicaanse zakenleven toen hij het telecommunicatiebedrijf Telmex opkocht van de Mexicaanse regering. Volgens critici was er bij die aankoop sprake van vriendjespolitiek en kon Slim Telmex alleen kopen door zijn nauwe banden met president Carlos Salinas.

Het fortuin van Slim verviervoudigde door de overname van Telmex. Via de overname van Telmex, verwierf Slim een monopolie. Zo controleert hij vandaag 90 % van de Mexicaanse telecommunicatiemarkt.

Slim breidde in de jaren ’90 zijn positie uit door het opkopen van onder andere CompUSA, Telcel en América Móvil en investeringen in AT&T, Apple Televisa en Altria. Hij is ook een tijdje vice-president geweest van de Bolsa Mexicana de Valores, de Mexicaanse aandelenbeurs.

De manier waarop Slim de rijkste man te wereld werd, verliep dus volledig volgens het schema van Petras. Dat is trouwens ook de visie van Forbes: “Slim: Telecom-tycoon die in de jaren ’90 op de privatisering van de Mexicaanse nationale telefoonmaatschappij sprong, werd de rijkste man ter wereld.”

Het dramatische is natuurlijk dat dat wil zeggen dat de verrijking van Slim en de andere Latijns-Amerikaanse miljardairs enkel en alleen kon door de verarming van de globale bevolking. Ze betalen nu immers meer dan ooit tevoren voor telecommunicatie, energie, transport. De liberalisering ging ook gepaard met massale ontslagen, lagere minimumlonen, inperken van de vakbonden, meer repressie, hogere belastingen voor de werkende bevolking en minder sociale voorzieningen.

Honoré de Balzac heeft dus ook deze keer gelijk: “Achter elk groot fortuin schuilt een grote misdaad”.