Interview - Aurélie, Ashraf, DeWereldMorgen-redactie

Peter Mertens: “De boodschap dat het allemaal de schuld is van één groep is blijkbaar makkelijker”

woensdag 22 mei 2019 16:25
Spread the love

DeWereldMorgen.be trok met twee jonge mensen, die we de afgelopen maanden tegenkwamen tijdens betogingen, naar de drie progressieve partijen. Vandaag: PVDA-voorzitter Peter Mertens.

Ashraf: Waar staat u voor en wat wil u verwezenlijken?

Peter Mertens: “Ik wil dat de wereld fundamenteel verandert. Niet een klein beetje. Het kapitalisme zoals we dat vandaag kennen is niet geschikt voor deze planeet en ook niet voor de mensen die op de planeet wonen. Het systeem denkt alleen aan het eigenbelang van multinationals en grote bedrijven, maar maakt de natuur en de mensen ziek. Arbeid en natuur zijn de twee belangrijkste bronnen van materiële rijkdom. Planetair hebben wij een problematische relatie met natuur, omdat de grondstoffen eindig zijn. Arbeid wordt even problematisch behandeld. Er is kinderarbeid, slavernij, maar ook flexi-jobs, onderbetaalde arbeid, stress. Ik wil dat die twee bronnen van welvaart gerespecteerd worden. Als je ziet hoe de planeet er aan toe is, kan je niet minder willen dan heel veel.”

 

Aurélie: Wij moeten straks kiezen uit een groot aanbod aan partijen, maar zonder enige garantie dat onze stem gehoord wordt. Je stemt, maar wat er daarna gebeurt, daar heb je geen enkele vat op.

“Je moet je stem niet uitbesteden aan de politiek. Jullie kunnen dingen veranderen. Jullie moeten jullie mond opendoen en jullie organiseren. In de geschiedenis is het altijd zo gegaan. Er was niet ooit een slimme mens die op een dag zei: hé, laten we vrouwen ook stemrecht. Nee, er waren algemene stakingen nodig, betogingen, campagnes. Het algemeen stemrecht kwam er pas na 70 jaar strijd. De eerste vrouwen die stemrecht wilden, werden zot verklaard. Ook de sociale zekerheid is nooit een cadeau geweest. Voor alles wat we hebben, hebben we moeten vechten. Vanmorgen heb ik nog huisbezoeken gedaan in Boom. Je zou eens moeten weten hoeveel mensen zeggen dat ze niet geloven in de politiek. Ons antwoord daarop is: wij gaan dat niet oplossen. Ik ben geen deel van de traditionele klasse van 6.000 euro-politici. Ik ben ook geen politicus die zegt: stem op mij en alles gaat veranderen.”

 

Aurélie: Bedoel je dan dat stemmen niets uitmaakt?

“Jawel, stemmen is heel belangrijk. Maar wat echt uitmaakt is dat je je mond opentrekt en dat je je organiseert. En als je gaat stemmen, kan je beter kiezen voor een fatsoenlijke partij die jouw vertrouwen heeft en die je niet bedot. Ik ga tegen niemand zeggen dat een stem op PVDA alles verandert. Maar al die bewegingen – of het nu rond klimaat is of de vakbonden rond de pensioenen – hebben wel een megafoon nodig in het parlement. Iemand die hen altijd verdedigt en hun stem luid laat weerklinken in het parlement. Dat zullen wij doen met onze PVDA-fractie.”

 

Ashraf: Maar waarom doet PVDA mee aan de verkiezingen als er in de geschiedenis nooit vooruitgang werd geboekt zonder protest op straat?

“Raoul Hedebouw (volksvertegenwoordiger van de PVDA nvdr.) heeft bewezen hoe belangrijk het is dat het protest in de bedrijven, in de scholen en op straat vertolkt wordt in het parlement. Zo doorbreek je de eenheidsworst en versterk je de protestbewegingen. Je hebt in dat parlement ook mensen nodig die weten wat het betekent als de elektriciteitsrekening duurder wordt. Die weten hoe hard mensen moeten knokken om het einde van de maand te halen. Het is gemakkelijk om vanuit de ivoren toren beslissingen te nemen als je zelf elke maand 6.000 of 10.000 euro op je rekening gestort krijgt. Onze parlementsleden leven aan een gemiddeld loon. De verkiezingen zijn ook een moment waarop je met veel mensen kan discussiëren. Het is een periode waarin je iets makkelijker in de media komt met je boodschap. Terwijl iedereen zegt: we moeten langer werken, zeggen wij: nee, dat moet helemaal niet. Het is belangrijk dat mensen die andere klok horen.”

 

Ashraf: Op welke nagels wil u dan deze campagne kloppen?

“De pensioenen. Verdeel de rijkdom in plaats van mensen die kapotgewerkt zijn te verplichten om langer te werken. Eerlijke belastingen. Wie gaat dat betalen, is altijd de vraag. Wel, het antwoord is: de multinationals en banken die nu bijna niets betalen. KBC maakte 1 miljard euro winst en betaalt daar 0,7 procent belastingen op. Dat is 350 miljoen verloren belastingen voor één bank. Derde belangrijk punt: een sociaal klimaatbeleid. Een beleid dat de klimaatcrisis aanpakt en er voor zorgt dat iedereen mee kan. Geen vingertje naar de werkende mensen met de boodschap: we gaan jullie gedrag veranderen door alles duurder te maken. Daar geloven wij niet in.”

Aurélie: Ik neem graag het openbaar vervoer, maar de verbindingen vanuit Limburg zijn verschrikkelijk.

“Neem maar eens een kaart van 1920 erbij. Er waren toen veel meer spooraansluitingen dan nu. Dat je vanuit veel plekken in Limburg eerst naar Hasselt moet voor je kan overstappen richting Brussel is absurd. Zo jaag je mensen in de auto want er is geen alternatief. Daarom zijn we ook tegen rekeningrijden.”

 

Aurélie: Denkt u echt dat een shift mogelijk is zonder autorijden duurder te maken?

“Vanuit Mortsel geraak je niet in het noorden van Antwerpen met het openbaar vervoer. Met rekeningrijden wordt die rit 5 keer zo duur. Dat is veel geld. Het is makkelijk om vanuit je ivoren toren tegen de werknemer die in de haven werkt te zeggen: pak het openbaar vervoer. 60.000 mensen werken in het havengebied. Zorg dat er daar openbaar vervoer is. Pas daarna kan je zeggen: nu heb je de keuze. Pas dan is het geen platte strafbelasting. Is het individuele autobezit het ideaal dat wij nastreven? Helemaal niet. Ook niet als het elektrische auto’s zijn. Een elektrische file of dieselfile, het blijft een file. In elke wijk deelauto’s en overal makkelijk geraken met de fiets of het openbaar vervoer dat liefst gratis is. Daar moet in geïnvesteerd worden.”

 

Aurélie: Gratis openbaar vervoer zal toch veel geld kosten aan de overheid?

“In Duinkerken is het sinds dit jaar gratis en de bussen en trams zitten vol. Het verlaagt de drempel. Natuurlijk betaalt iemand de rekening. Voor De Lijn gaat het bruto om 190 miljoen per jaar. Eén bank die eerlijke belastingen betaalt en alle bussen zijn gratis. Natuurlijk zal dat niet vanzelf gaan. Maar als we nu al onze schouders laten hangen, gaan ze het geld weer zoeken bij de gewone mensen.”

 

Ashraf: De haven staat wel vol vervuilende bedrijven. Hoe wil u daar het sociale aspect en het klimaat verzoenen?

“Toen Opel sloot, hebben wij voorgesteld om er een fabriek van te maken waar waterstofmotoren worden gebouwd. Het was immers zonde om al die technische kennis te verliezen. Eén van de grote uitdagingen van de toekomst is het opslaan van overtollige energie. De zon schijnt niet altijd en de wind gaat soms liggen. Batterijen zijn heel duur en snel leeg. Waterstof is veelbelovend om energie op te slaan. De chemiesector is dus niet de vijand. Het Antwerpse havengebied loopt vol met getalenteerde technici en ingenieurs. Je moet die sector stimuleren om de omslag te maken. Als ze dat niet doen, zijn ze trouwens binnen 20, 30 jaar toch ten dode opgeschreven. Groene energie en duurzame banen zijn de toekomst.”

 

Aurélie: Vorige week konden we het nog lezen in het rapport van de klimaatexperten. We hebben een snelle, diepgaande en algemene omslag nodig. Maar met het huidige coalitiesysteem waarbij er na de verkiezingen veel water in de wijn wordt gedaan, lukt dat nooit.

“Ik denk dat je eerlijk je ideeën op tafel moet leggen en daarvoor vechten. Met een paar kleine maatregelen achter de komma gaan we het niet redden. We moeten de fossiele uitstoot met 10 procent per jaar verminderen. Zoals de Vlaamse regering heel content zijn met 1 procent vermindering zal ons niet veel helpen. Dat geldt ook voor de pensioenen en de kinderarmoede. Al goed dat er partijen zijn die zich niet moeten inhouden omdat er straks coalitiegesprekken zijn. Er is trouwens niets radicaal aan de boodschap dat kinderarmoede nu moet stoppen. Er werden ooit maaltijden aangeboden op scholen die bereid waren in de keuken met eigen personeel. Waarom zou dat nu plots niet meer kunnen? Ik zou liefst vandaag nog de wereld veranderen. De meeste maatregelen die wij voorstellen zijn gewoon makkelijk haalbaar.”

 

Ashraf: Nu u het over scholen hebt. Veel jongeren studeren af zonder diploma. Ze werden hun hele schoolloopbaan gedemotiveerd. Hoe wil PVDA dat aanpakken?

“Een paar weken geleden ontmoette ik een kleuterjuf die met een burn-out kampte. Ze had voor een klas gestaan met 24 kleuters en vier daarvan hadden autisme. Ze heeft – terecht – heel veel energie gestoken in die 4, maar had geen tijd meer over voor die 20 anderen. In de kleuterschool begint de selectie al. De klassen moeten dringend kleiner worden. Elke kleuter is anders en heeft dus individuele begeleiding nodig. Het is ook echt belangrijk dat jongeren niet langer verplicht worden om al op hun twaalfde fundamentele keuzes te maken. Op die leeftijd ben je niet rijp om te kiezen tussen TSO, KSO, BSO of ASO. En wie neemt dan de beslissing in jouw plaats: je ouders of het CLB.”

 

Aurélie: Maar hoe zorg je er dan voor dat kinderen voldoende uitgedaagd worden?

“Je kan zoals in Finland elk kind een aantal keuzevakken aanbieden. Maar waarom zouden sommige kinderen geen aardrijkskunde of geschiedenis nodig hebben? Of waarom zouden andere kinderen niet moeten weten hoe een computer of halfgeleiders werken? Hoeveel talent gaat er nu niet verloren omdat je een aantal jongeren stukken kennis en vaardigheden ontzegt? Het onderwijs moet alle talenten ontplooien. Met het elitair onderwijs van Bart De Wever gaat het alleen maar erger worden. Het is onzin dat je moet kiezen tussen enkelen die excelleren of iedereen optillen.”

 

Ashraf: Ik heb mijn talent voor graffiti ontdekt via het jeugdwerk. Ik heb geluk gehad. Veel jongeren hebben dat geluk niet.

“Waarom zou je kunst, cultuur en sport niet aanbieden op school? In Vlaanderen hebben we daar zo’n klassieke visie op. Een sporthalleke waar dan elke klas één uurtje mag sporten. Kinderen zijn niet gemaakt om 7 uur stil te zitten. Beperk het zittend onderwijs en onderneem van alles. Maak uitstappen, doe aan sport en cultuur. Misschien heb je als kind een huis zonder muziek met een papa die vals zingt onder de douche, maar op school kunnen ze ontdekken dat je een absoluut gehoor hebt. Via het concept van de brede school kan je het jeugdwerk ook makkelijker integreren in de school. De keuken die ‘s middags gebruikt wordt om gezonde maaltijden te maken voor de leerlingen, kan ‘s avonds een buurtrestaurant worden. Na de schooluren kunnen fanfares, hiphop of atletiekclubs de school innemen.”

 

Aurélie: Ik ben 19 en heb een middelbaar diploma, maar kan daar niets mee doen. Doordat overal de focus ligt op ervaring of diploma’s heb ik het moeilijk om een job te vinden.

“Het zou veel meer over competenties moeten gaan dan over titels.”

 

Aurélie: In de horeca kan ik wel terecht, maar altijd in tijdelijke opdrachten.

“Sommigen zeggen dat die flexibele jobs de opstap zijn naar vast werk. Wij geloven dat niet. De Deliveroo’s zijn niet de toekomst. Je hebt een job nodig waarmee je kan rondkomen, die zekerheid biedt. In veel Europese landen zie je dat jongeren veel langer bij hun ouders moeten leven. Wij vinden dat mensen na zes maanden in een bedrijf een vast contract moeten krijgen. Interim moest een uitzondering zijn. Maar het wordt stilaan de norm. Dat betekent niet dat je je hele leven in hetzelfde bedrijf moet blijven, maar je hebt minstens die zekerheid zodat je met je leven kan beginnen.”

 

Ashraf: Hoe wil u oudere werknemers aan het werk houden?

“Kapot gewerkte mensen wil ik helemaal niet aan het werk houden. Laat die mensen op 58 op brugpensioen gaan of op 60 jaar vervroegd op pensioen. Het is waanzin om te verwachten dat mensen tot 67 jaar werken. Die komen vanaf een bepaalde leeftijd toch terecht bij de ziekenkas. Het lost niets op. En je belet dat jongeren instromen.”

 

Ashraf: Bart De Wever wil de pensioenleeftijd nog verhogen. We leven langer, dus moeten we langer werken.

“Dat voorstel van De Wever is extreme zever. Een schoonmaakster zonder diploma heeft een gemiddelde gezonde levensverwachting van 49 jaar. Als je een hoger diploma hebt, is dat 75 jaar. Er is dus een ongelooflijk groot verschil onderaan de ladder en bovenaan de ladder. Al die mensen in de bouw, in de zorg, in de schoonmaak, die in shiften werken, leven 10 tot 20 jaar minder lang gezond dan anderen. Als je mensen verplicht te werken tot 67, ontzeg je de gemiddelde vrouw om gezond op pensioen te gaan. Natuurlijk zijn er uitzonderingen. Met 10.000 euro per maand zal Bart De Wever zijn gezondheid wel op peil kunnen houden. Er wordt trouwens een denkfout gemaakt. Er worden meer mensen oud, maar we blijven niet langer jong. Vanaf ons 60ste levensjaar is er een zekere aftakeling. Dat was 200 jaar geleden ook zo. Toen kreeg je een 60-plusser niet elke dag met een emmer mortel op het dak en nu ook niet.”

vlnr. Aurélie, Ashraf en PVDA-voorzitter Peter Mertens.

Aurélie: Ik zou graag iets huren, maar toen ik de prijzen zag, heb ik me snel bedacht.

“Er is geen woonbeleid. Er is een jungle. Je hangt af van mensen die willen verhuren of verkopen. Er moeten veel meer publieke woningen komen.”

 

Ashraf: U bedoelt sociale woningen.

“Ik bedoel woningen gesubsidieerd door de overheid. Bij de term ‘sociale woningen’ denken mensen meteen aan grote, afgeleefde blokken zoals op De Luchtbal in Antwerpen. Daarom heb ik het liever over publieke woningen. In Wenen kan 60 procent van de bevolking terecht in publieke woningen. Zo krijg je overal ook makkelijker een mix van mensen met een hoger en lager inkomen. Als je zoals in België heel weinig sociale woningen hebt, gaan die prioritair naar de meest precaire mensen. Daardoor komen de sociale woningmaatschappijen ook in de problemen. De huurinkomsten zijn te laag. Daarnaast moeten de huurprijzen op de privé-markt gecontroleerd worden met objectieve criteria en een maximumprijs.”

 

Aurélie: En wat doet u aan racisme op de woningmarkt?

“Wij schrijven ons in in de beweging rond praktijktesten. Bewijs maar eens dat je gediscrimineerd werd omdat je Saïd of Samira heet. Met mystery calls kan je dat wel bewijzen en als je de bewijzen hebt, moet je streng optreden. Maar op vlak van racisme is er een ruimer probleem. Als je een stad bestuurt, moet je het goede voorbeeld geven. Als je dan zes jaar lang uithaalt naar Berbers of als je rondbazuint dat racisme relatief is, dan voed je het racisme. Racisme is niet relatief maar superreëel en superkwetsend. Je moet ook keihard optreden tegen openbare functies die discrimineren. Er zijn veel goede agenten, maar er is ook een harde kern racisten bij de politie. In naam van alle agenten die het goed menen, moet je die kern hard aanpakken. En de wet op racisme moet gewoon consequenter toegepast worden. Ik vind het heel problematisch dat de Van Langenhoves zonder zorgen hun racistische ding kunnen doen en dat hij daarna gewoon lijsttrekker kan worden. En dat die van het Vlaams Belang dan ook nog eens de skibidi mogen dansen op Ketnet.”

 

Aurélie: ‘Ja, maar onze vrije meningsuiting?’, zullen ze bij het VB zeggen.

“Racisme is geen mening, maar een misdaad. Als ik zie wat er allemaal op Facebook passeert, vrees ik dat er een dag komt dat bepaalde groepen dat in de praktijk zullen brengen.”

 

Ashraf: U bedoelt zoals in Nieuw-Zeeland.

“Ja. Zo begon het ook in de jaren 20 en 30. Het terrein wordt voorbereid door telkens opnieuw één groep met de vinger te wijzen. Als je dat 20 jaar herhaalt dan duiken er op een bepaald moment Breiviks op.”

 

Aurélie: Hoe treed je daar tegen op? Met N-VA in de regering zal dat niet snel gebeuren.

“Alles is altijd een kwestie van krachtsverhoudingen. Vroeger waren er scholierenstakingen tegen racisme bij de opkomst van het Vlaams Blok in de jaren 90. Met 15.000 scholieren kwamen we op straat. Ik hoop dat er een nieuwe massabeweging komt. Als dat niet gebeurt, dreigt het te ontploffen.”

 

Ashraf: Gaan jullie zelf die discussie niet uit de weg als jullie in contact komen met een deel van het kiespubliek?

“De meeste mensen in Vlaanderen weten heel goed dat wij een antiracistische partij zijn. Die discussie gaan we dus helemaal niet uit de weg. Als een vrouw naar mij komt en zegt: mijn pensioen is 750 euro en die vluchtelingen krijgen meteen 1.000 euro. Dan antwoord ik: uw probleem is niet de vluchtelingen, uw probleem is dat uw pensioen te laag is en dat is de schuld van de voorbije regeringen. Dat verandert niet door mensen die naar hier gevlucht zijn terug te sturen naar oorlogen die wij zelf gecreëerd hebben. Vaak zijn dat mensen die vijf jaar geleden voor de ‘kracht van verandering’ stemden. Verandering? Tarara. En nu zijn ze boos en hebben ze twee opties: naar beneden stampen en VB stemmen of naar boven stampen en PVDA stemmen. Ons verhaal is niet het simpelste. De boodschap dat het allemaal de schuld is van één groep is blijkbaar makkelijker. Maar dat betekent niet dat we niet keihard blijven werken om die andere boodschap te verspreiden.”

Creative Commons

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!