Visverkoopster Judith Twaili toont waar de haar visvangst te drogen legde toen ze nog goede zaken deed (Mabvuto Banda/IPS)

Overbevissing Malawimeer levensbedreigend voor duizenden gezinnen

Het Malawimeer, op twee na het grootste meer van Afrika, is een economische levenslijn voor duizenden families die leven van de visserij. Door overbevissing worden hun inkomsten bedreigd. De maatregelen om dit tegen te gaan zijn streng, maar de lokale vissers staan er achter.

woensdag 26 december 2018 11:07
Spread the love

Het Mamawimeer wordt omgeven door Malawi, Tanzania en Mozambique, in deze twee laatste landen spreekt men over het Niassameer. Ongeveer drie kwart van het meer ligt in Malawi. Het heeft het grootste aantal vissoorten in de wereld – 90 procent van de ongeveer 1000 soorten die er leven – die nergens anders ter wereld aangetroffen. Het ministerie van Landbouw, Irrigatie en Waterontwikkeling van Malawi schat dat het meer voor 4 procent bijdraagt aan het bruto binnenlands product van het land en 300.000 mensen werkt verschaft.



Lake Malawi (googlemaps.com)

Deze cijfers zijn waarschijnlijk niet meer correct omdat het visbestand recent enorm achteruit is gegaan door overbevissing. Vrouwen zijn hiervan vaak het eerste slachtoffer. Dat bewijst onder meer het verhaal van vissersvrouw Judith Kananji uit het dorp Micesi in het district Mangochi. Ze werd geboren in een vissersfamilie maar zelf heeft ze het vissen recent opgegeven omdat het niet meer voldoende opbracht. “De overvloed aan vissen die ik altijd heb gekend is verleden tijd. Enkel de kleine visjes blijven over”, zegt ze. “Die verkopen niet goed.” 

5000 vissen per dag

Volgens een rapport van de Zuid-Afrikaanse Ontwikkelingsgemeenschap (SADC) was het jaren geleden de norm om in het Malawimeer “5000 vissen per dag te vangen, maar dat is vandaag teruggevallen tot een vijfde, soms zelfs amper 300 vissen per dag.” Kananji stelt dat het aantal vissersbootjes op het meer enorm is toegenomen. De concurrentie is moordend en dat heeft geleid tot overbevissing.

Het SADC ziet nog andere redenen die meespelen. “De daling van het waterpeil in het meer, door de klimaatverandering en de ontbossing, vormt een extra bedreiging voor de fauna en flora van het meer die stilaan met uitroeiing bedreigd worden.” Volgens Kananji voelen vooral vrouwen de gevolgen omdat zij normaal gezien de vis aankopen bij de vissers om die door te verkopen op de markt. “De vissers verhogen hun prijzen omdat er minder vangst is, maar op de markt blijven de prijzen laag.”

Onmisbare bron van proteïnes

Net als Kananji heeft Chrissy Mbatata een microfinanciering gekregen van de dorpsbank om haar vishandeltje draaiende te houden, maar het is een voortdurende strijd om haar lening afbetaald te krijgen. “Voordien was het geen probleem om met mijn opbrengsten van de visverkoop de lening af te betalen en toch voldoende over te houden”, zegt Mbatata. “Nu is het zelfs moeilijk om break-even te draaien. De vis is schaars, dus weet ik niet waar ik het geld vandaan moet halen om de bank te betalen en mijn familie te onderhouden.”

De slinkende visvangst is niet alleen een probleem voor de inkomsten van veel families, het is ook voelbaar in de aanvoer van noodzakelijke proteïnes voor de bevolking. Volgens UNICEF is ongeveer 46 procent van Malawi’s kinderen onvolgroeid, 21 procent is ondervoed.



(Public Domain)

De lokale chambo (Oreochromis lidole – een aan de Tilapia verwante lokale vissoort, zie foto) was de goedkoopste bron van proteïnen. “Vandaag is het een luxevis die we ons enkel op het einde van de maand kunnen veroorloven”, zegt Angela Malajira, een weduwe met vier kinderen uit een achterbuurt van Lilongwe, de hoofdstad van Malawi. 

Om de neerwaartse trend te keren hebben de overheid en enkele visbedrijven duurzame manieren gezocht om de industrie te redden. Er werden regels opgesteld en verantwoordelijken aangeduid om de implementatie ervan op te volgen. Zo verbiedt de overheid visserij van november tot eind december zodat de vissen kans hebben om zich voort te planten. Deze maatregel werd – een beetje onverwacht- zonder enige weerstand aanvaard door de visserijgemeenschappen. Die begrijpen het belang ervan en willen ook niets liever dan meer vis in het meer.

De gemeenschappen hebben ook op eigen initiatief een bijkomend reglement opgesteld waarbij vissen kan worden verboden van november tot maart. Volgens Malufu Shaibu, de voorzitter van visserijgemeenschap Makanjira Beach Village Committee, zijn de vissers het erover eens dat de beste manier om te overleven erin bestaat om de visserij elk jaar voor een langere periode te verbieden zodat het visbestand zich kan herstellen. Ze zien nu al dat een langere sluitingsperiode opnieuw meer vissoorten en grotere volumes vis voortbrengt. “Onze kinderen zullen nu in staat zijn om vissen te zien zoals wij ze vroeger kenden. De voordelen zijn groter dan de nadelen.”

Strikte opvolging

De extra maatregelen worden strikt opgevolgd en wie ze niet naleeft zal het voelen. Zo werd in april dit jaar een 40-jarige man veroordeeld tot het betalen van een boete van 800.000 Malawische kwacha (950 euro) of een gevangenisstraf van 60 maanden voor vissen op het meer tijdens de sluitingsperiode.

Op 4 maart ontdekten de Visserij-inspectie en de politie een commercieel visbedrijf dat clandestien aan het vissen was. Hun materiaal werd in beslag genomen en drie mensen werden veroordeeld.

“Dit is de enige manier om terug meer vis in ons meer te krijgen en onze inkomsten te garanderen”, zegt Kananji. 

Overfishing Threatens Malawi’s Blue Economy

take down
the paywall
steun ons nu!