“Aanspreekbare politie, attest voor huurwoningen, 5000 sociale woningen, stop commercialisering, praktijktesten, maaltijden op school, autoluwe stad met knip aan Meirbrug, zone 30 wordt woonerf: de stad wordt fundamenteel socialer, duurzamer en rechtvaardiger. Nu aan de leden.”

Dat is wat Jinnih Beels tweette kort na het bekendmaken van het Antwerpse bestuursakkoord. Het klinkt spectaculair, maar wie er de tekst van het akkoord op naslaat merkt gauw op dat de soep minder heet wordt gegeten dan opgediend, of anders gezegd, dat de tomaten de soep minder rood maken dan verwacht. Het bestuursakkoord bevat immers naast de talrijke keren ‘maar’ en ‘of’ ook veel vaag taalgebruik waar weinig concreets kan aan gekoppeld worden.

Neem nu één van die speerpunten: de vijfduizend bijkomende sociale woningen. Daarover lezen we in het kersverse bestuursakkoord: “Mits behoud van het Vlaamse financieringssysteem leveren we deze legislatuur 5000 nieuwe of grondig vernieuwde sociale woningen op.” De ‘mits’ en ‘of’ staan hier natuurlijk niet toevallig. Het betekent dat er nog erg veel geschipper mogelijk is omtrent het concrete aantal bijkomende woningen. Van vijfduizend bijkomende sociale woningen zal sowieso geen sprake zijn. Ter vergelijking: in de afgelopen bestuursperiode kwam men uit op 2.578 nieuwe of vernieuwde sociale woningen.

Om te spreken over het invoeren van praktijktesten is het ook nog wat vroeg. Er zullen praktijktests gevoerd worden die als basis dienen voor het overleg met sectoren. Het betreft dus een toets die als basis dient voor een beleidswijziging. Op Twitter zei specialist en onderzoeker Pieter-Paul Verhaeghe daarover: “controle via praktijktests in combinatie met sterk anti-discriminatiediscours doen etnische discriminatie reeds fors dalen tijdens eerste fase verhuurproces. Juridische testen (en boetes?) zijn evenwel nodig voor minderheid hardleerse makelaars. Dus: stap in de goede richting, maar niet perfect. En discours stadsbestuur is belangrijk.”

Luchtkwaliteit

Mobiliteit is en blijft een heet hangijzer in Antwerpen. Koning auto regeert in die mate dat de stad leidt onder een permanent verkeersinfarct. Er zou dus moeten gebroken worden met de auto als belangrijkste transportmiddel in de stad. Die breuk zien we vooralsnog niet. Er wordt wel geopteerd voor een ‘autoluwe’ en ‘wandelvriendelijke’ binnenstad, maar het woord autovrij komt slechts één maal voor in het akkoord. De zin waarin het woord autovrij voorkomt, gaat als volgt: “We breiden het autovrije winkelhart van de stad uit waar mogelijk.”

Ook de aandacht voor de dramatische luchtkwaliteit is miniem. Er worden bijkomende metingen en onderzoek aangekondigd om de luchtkwaliteit aan te pakken, maar een concreet omvattend plan blijft uit. Om de luchtkwaliteit in scholen te verbeteren wordt gekozen voor symptoombestrijding. We citeren: “Op bestaande locaties met minder goede lucht- en/of geluidskwaliteit voorzien we mitigerende maatregelen voor onderwijsinitiatieven.” Voorts zal de luchtkwaliteit in de scholen opgemeten worden.

Drones

Veiligheid blijft het paradepaardje van De Wever. De voorzichtigheid in de woordkeuze verdwijnt helemaal als het gaat over het bestrijden van criminaliteit. Ook aan middelen is er klaarblijkelijk geen enkel gebrek als het gaat om het uitbouwen van wat ‘een veiligheidscultuur’ wordt genoemd.

Voortaan zal de Antwerpse politie drones inzetten voor tal van activiteiten, gaande van het bewaken van massaevenementen tot het opsporen van voortvluchtigen. Cameratoezicht zal gevoelig uitgebreid worden over de hele stad. Niet alleen de politie, maar ook parkeerwachters, hulpdiensten en ‘toezichtsdiensten’ zullen voorzien worden van bodycams. Daarnaast zullen er ‘stadsmariniers’ ingezet worden. Hun bevoegdheid wordt als volgt omschreven:

“De stadsmariniers hebben de bevoegdheid en de middelen om oplossingen door te duwen. Zij brengen mensen en diensten samen om leefbaarheids- en veiligheidsproblemen structureel op te lossen. Ze worden rechtstreeks aangestuurd door de burgemeester. Wie “nee” zegt tegen de stadsmarinier, zegt “nee” tegen de burgemeester.”

Het spreekt voor zich dat oorlog tegen drugs onverminderd wordt verdergezet en zelfs wordt uitgebreid. Net zoals tijdens de eerste legislatuur van De Wever wordt de befaamde oorlog tegen drugs meteen gelinkt aan mensen van kleur. De maatregelen die voorgesteld worden gaan soms erg ver. Zo zal onderzocht worden of “de stad strengere moraliteitsvoorwaarden kan opleggen voor bijvoorbeeld het uitbaten van cafés, shishabars, handcarwashes, het bekomen van een taxivergunning enzovoort”, lezen we in het bestuursakkoord. Het lijkt een nieuwe variant op het thema van de “imagoverlagende zaken”.

Harmonieus?

Het sociale luik van het bestuursakkoord kreeg als titel ‘Harmonieuze stad’ mee. Dat is veelzeggend. Wat in de steigers wordt gezet is een sociaal beleid met scherpe, repressieve kanten en een sterke nadruk op de zogenaamde waarden en normen. Het woord fraude bijvoorbeeld komt negen keer voor, negen keer gaat het over mensen die beroep doen op uitkeringen of een sociale woning.

De voor-wat-hoort-wat logica van Janssens en De Wever I wordt op vele manieren verder uitgebouwd in dit akkoord. Rechten worden onophoudelijk gekoppeld aan de wil tot integratie, het leren van de taal en het respecteren van waarden en normen. Het systeem van GAS-boetes blijft onverminderd gehandhaafd en wordt zelfs verder uitgebreid. Ook het hoofddoekenverbod blijft behouden.

Vlak voor de verkiezingen was er ophef over de privébedrijven die OCMW-voorzitter Fons Duchateau had ingeschakeld om jacht te maken op sociale huurders die onder meer door een erfenis een woning hadden verworven in Marokko of Turkije. Volgens federaal minister voor Maatschappelijke Integratie Denis Ducarme (MR) ging het om een illegale praktijk. Duchateau legde dat advies naast zich neer en het nieuwe akkoord bevestigt dat. “We dringen aan op een performant systeem dat op federaal niveau moet worden uitgewerkt om die informatie vlot ter beschikking te stellen van het OCMW. In afwachting zetten we de bestaande controle-instrumenten verder in.”

Verbaasd

SP.A heeft dus weinig harde maatregelen in het akkoord kunnen smokkelen. Dat is ook de mening van politicoloog Dave Sinardet: “Na eerste analyse van het akkoord voorbij de slogans, toch wat verbaasd over hoe weinig sp.a écht heeft binnengehaald: geen garantie op warme schoolmaaltijden of extra sociale woningen (want 5000 is incl renovatie), praktijktesten maar zonder sanctionering, geen omslag qua mobiliteit,…”

Er is geen grote trendbreuk met de eerste zes jaar van Bart De Wever. Het is ook afwachten wat het sociale middenveld van dit akkoord zal vinden. Die liepen de afgelopen jaren bijvoorbeeld storm tegen de uitverkoop van sociale overheidstaken. Zo mocht multinational G4S drie daklozeninitiatieven uitbaten.