Recordwinsten maar toch zorgt regering er voor dat lonen ook volgende jaren niet mogen stijgen

De komende onderhandelingen over een nieuw loonakkoord staan onder hoogspanning. De loonmarge, die vastgelegd wordt door de Centrale Raad voor het Bedrijfsleven, zou zo goed als nul zijn. Dat is slecht nieuws voor werknemers die door de stijgende prijzen moeite hebben om de eindjes aan elkaar te knopen.

donderdag 29 november 2018 16:31
Spread the love

Net op het moment dat ontevreden burgers in Frankrijk en België op straat komen tegen de almaar hogere prijzen die knagen aan het gezinsbudget, blijkt uit de eerste berekeningen van de Centrale Raad voor het Bedrijfsleven dat er voor Belgische werknemers ook de komende twee jaar geen loonsverhoging in zit. Volgens de socialistische vakbond ABVV wijzen de eerste cijfers op een complete loonblokkering. In La Libre heeft ABVV-voorzitter Robert Vertenueil het zelfs over een negatieve loonmarge van -0,2 procent.

Dat de lonen zich moeten houden aan strikte marges heeft alles te maken met de loonwet van 1996. Die bepaalde dat de Belgische lonen niet sneller mochten stijgen dan in de buurlanden. Sinds die tijd bleven de werkgeversorganisaties er op hameren dat er een historische loonkloof is met de buurlanden, een loonkloof die opgebouwd werd in de jaren voor 1996. Met de komst van de regering Michel kregen ze eindelijk gehoor.

In 2016 werd de loonwet strenger gemaakt. De CRB die om de twee jaar de marge voor loonstijgingen berekent, mag geen rekening meer houden met de patronale bijdrageverminderingen. Deze regering deelde verder cadeaus uit aan de werkgevers in de vorm van loonkostsubsidies (in totaal voor maar liefst 3,6 miljard euro), maar in de vergelijking met de evolutie van de lonen in de buurlanden worden die niet langer meegeteld.

Correctie

Er kwam ook een correctiemechanisme. Als om één of andere reden de lonen in onze buurlanden minder snel stijgen dan voorspeld, zullen de Belgische lonen dat verschil moeten goedmaken in de twee jaar die volgen op die vaststelling. Daarbovenop komt nog eens een reserve van 0,5 procent die elke keer van de marge moet worden afgetrokken.

Dat de loonkostsubsidies niet worden meegeteld heeft een dubbele impact op de koopkracht. Ten eerste mogen de lonen daardoor minder snel stijgen. Maar ten tweede moet iemand die loonkostsubsidies ook ophoesten. De taxshift met daarin de 3,6 miljard euro lastenverlagingen voor werkgevers wordt gecompenseerd door onder meer de hogere btw op elektriciteit en extra accijnzen, door de gewone belastingbetaler dus.

De taxshift sloeg ook een gat in de begroting dat door de volgende regering zal gedicht moeten worden. Dat betekent in het huidige politieke klimaat nieuwe besparingen in de openbare diensten en in de sociale zekerheid.

Winsten en dividenden

Tussen 2009 en 2014 werden de lonen – behalve een symbolische ecocheque en wat andere kruimels – zo goed als bevroren. In het loonakkoord 2017-2018 was er een kleine loonmarge van 1,1 procent. Dat was niet eens genoeg om de indexsprong van de regering Michel goed te maken.

Als het van de nieuwe loonwet afhangt, zit er ook voor de komende jaren niets in. Dat allemaal op een moment dat de regering ons bombardeert met jubelberichten over de boomende arbeidsmarkt. Als je die berichten mag geloven, schreeuwen werkgevers om arbeidskrachten, maar blijkbaar mag daar de wet van vraag en aanbod niet spelen.

Voor werkgevers en aandeelhouders zijn er in ieder geval weinig redenen om een geel hesje aan te trekken. In 2017 steeg de nettowinst van de 5.000 grootste Belgische bedrijven met 5 procent tot 24,2 miljard euro. In datzelfde jaar betaalden Belgische bedrijven 9,9 miljard dollar dividenden uit aan hun aandeelhouders. Bij het aantreden van de regering in 2014 was dat nog 8,1 miljard dollar. In vergelijking met 2016 is er een stijging met een half miljard of meer dan 5 procent.

Het ABVV stuurde alvast een waarschuwing. “Wij roepen de werkgevers op hun verantwoordelijkheid te nemen en samen met de vakbonden aan oplossingen te werken door een verbetering van de koopkracht via akkoorden op alle niveaus. Geen antwoord bieden op maatschappelijke ontevredenheid, brengt de sociale vrede in gevaar en kan leiden tot nog meer sociale onrust. Wij vragen dan ook dat de regering op zijn minst de voorwaarden schept om dergelijke sociale akkoorden een kans te geven.”

Op 14 december organiseren de vakbonden een nieuwe actiedag tegen de regering. Naast het pensioendossier staat deze keer ook koopkracht hoog op de agenda.

Creative Commons

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!