“Of the world’s seven billion people, six billion have mobile phones. However, only 4.5 billion have access to toilets or latrines – meaning that 2.5 billion people, mostly in rural areas, do not have proper sanitation. In addition, 1.1 billion people still defecate in the open” [news.un.org].
Internationale Wereldtoiletdag
Al zeventien jaar op een rij wordt op 19 november de Internationale Wereldtoiletdag gehouden. De Wereldtoiletdag is in 2001 in het leven geroepen door de World Toilet Organisation te Singapore om aandacht te vragen voor het gebrekkig sanitair in verschillende landen. Vandaag de dag telt de organisatie meer dan 200 leden in ongeveer 60 landen, maar België ontbreekt in dat lijstje. Dat is niet toevallig.
De recente publieke urinoirs in Brussel en andere grotere centrumsteden in België getuigen zelfs van sanitaire discriminatie en dienen voornamelijk als symptoombehandeling tegen het wildplassen. Alsof dat wildplassen exclusief een mannenzaak is?! En zelfs als het zo zou zijn, worden wildplassers beloond met een gratis urinoir die alleen door valide mannen kan gebruikt worden.
Bovendien worden de schaarse publieke toiletten zoals deze in de treinstations steeds verder geprivatiseerd. Voor een plasje betaal je snel 50 eurocent tot op sommige plaatsen 1 euro. Toch is een gratis en propere toilet een basisrecht voor iedereen. Daarom ijvert Plasactie VZW jarenlang voor gelijke sanitaire rechten voor iedereen, want civilisatie en emancipatie begint van op de pot.
Seksisme en privatisering publieke toiletten
Plasactie VZW voert sinds 2004 actie voor gelijke sanitaire rechten tussen vrouwen en mannen in publieke ruimtes. Na 10 jaar onophoudelijke strijd, een burgerinitiatief en twee rechtszaken tegen Stad Gent is de actiegroep erin geslaagd om de stad te overtuigen om vanaf juli 2014 alle sanitaire voorzieningen tijdens de Gentse Feesten gratis aan te bieden en niet enkel meer de urinoirs.
Voor 2014 betaalden vrouwen tussen de 50 en 35 eurocent voor eenzelfde plasje dat mannen gratis en onbeperkt om de hoek van elke straat in één van de meer dan 250 urinoirs deden. Vrouwen moesten niet alleen lang aanschuiven voor minder betaaltoiletten, maar riskeerden dezelfde boete als mannen bij het wildplassen. Met andere woorden, vrouwen werden niet gelijk behandeld aan mannen wat betreft de sanitaire voorzieningen, maar wat betreft het wildplassen werden ze wel gelijk beboet. Dit valt zonder enige twijfel onder sanitair seksisme dat niet alleen in Gent, maar in gans het land van kracht is.
Hoewel het stadsbestuur in Gent al jaren inspanningen levert om het sanitair comfort en welzijn in de stad te voorzien, zijn er nog altijd meer gratis urinoirs in de binnenstad dan toiletten die voor iedereen onbeperkt en gratis op zichtbare plaatsen toegankelijk zijn. Toch is Stad Gent een lichtend voorbeeld vergeleken met andere steden in ons land.
Niet alleen stadsbesturen, maar ook andere dienstverlenende sectoren (zoals spoorwegen, banken, horecazaken enzovoort) moeten hun verantwoordelijkheid nemen voor het sanitair comfort en welzijn van hun eigen klanten, ze verdienen er tenslotte aan. Door gebrek aan enige reglementering worden de toiletten in de publieke ruimte steeds verder geprivatiseerd. Bovendien is het aantal sanitaire eenheden ongelijk verdeeld. Er worden meer zittoiletten en urinoirs voor mannen voorzien dan zittoiletten voor vrouwen, kinderen en mensen in een rolstoel.
Bekijk de getuigenis vaan aantal vrouwen over de toiletten in de treinstations:
Plasactie VZW kaart dit sanitair seksisme en het privatiseren van publieke toiletten sinds haar ontstaan in 2004 aan. Sinds kort slaan Plasactie VZW en de Vrouwenraad de handen in elkaar om de sanitaire ongelijkheid bij de NMBS aan te kaarten. Om deze problematiek in kaart te brengen, heeft Plasactie VZW een enquête opgesteld voor reizig.st.ers. Een voorlopige analyse van de resultaten kan men hier “(De sanitaire dienstverlening in Belgische treinstations is archaïsch“) erugvinden.
Dit artikel verschijnt naar aanleiding van de 17de Internationale Wereldtoiletdag.
*****
Links:
Deputy UN chief calls for urgent action to tackle global sanitation crisis (21 maart 2013). https://news.un.org/en/story/2013/03/435102-deputy-un-chief-calls-urgent-action-tackle-global-sanitation-crisis
Stemmen aantrekken door openbare toiletten te beloven (28 augustus 2012)https://www.dewereldmorgen.be/artikels/2012/08/28/stemmen-aantrekken-door-openbare-toiletten-te-beloven
Egalitair sanitair. In: Samenleving en politiek, Jaargang 18, 2011, nr. 9 (november). https://www.sampol.be/2011/11/egalitair-sanitair
