Bron: PxHere
Opinie, Samenleving, Politiek, België - Christelijke Onderwijscentrale

25 jaar COC: Tijd voor een professionele stem

COC bestaat 25 jaar en hield op 28-29 september haar vijfjaarlijks congres. Een jubileum én een congres: een unieke gelegenheid om onszelf als onderwijsvakbond kritisch te bevragen en om ons te beraden over onze toekomstige rol als vakbond. Waar zetten we op in? Wat is voor ons de moeite waard om voor te strijden? En hoe pakken we dat aan? COC wil vernieuwen en kijkt naar de toekomst.

maandag 1 oktober 2018 17:49
Spread the love

Uitdagingen

De uitdagingen waar we voor staan, zijn groot. Met de regelmaat van de klok verschijnen berichten over de dalende kwaliteit van ons onderwijs. Sommigen maken zich vooral zorgen over de grote verschillen in onderwijsuitkomsten naargelang de achtergrond van leerlingen. Anderen liggen dan weer wakker van het feit dat we onvoldoende excelleren. De grootste doemdenkers van de dalende kwaliteit sturen met veel overtuiging aan op meer outputcontrole, centrale examens en een doorgedreven standaardisering van ons onderwijs.

Daar komt nog de dreiging van een gigantisch lerarentekort bij: minder studenten kiezen voor een lerarenopleiding, lerarenopleidingen trekken niet meer de sterkste leerlingen uit het secundair onderwijs aan, heel wat startende leraren verlaten binnen de vijf jaar het beroep en steeds meer mensen vallen uit met burn-out. Een plan om daar iets aan te doen, is er eigenlijk niet. Ziet men dan echt de oplossing in een nieuwe generatie multifunctionele coaches die in onze scholen zal neerstrijken? Zal alles in orde komen door het belang van de inhoudelijke en vakdidactische kennis van leraren te minimaliseren en verworven rechten overboord te gooien? 

Wantrouwen

De aantrekkelijkheid van het lerarenberoep ligt beneden het vriespunt. Ons verbaast dat eigenlijk niet. Ook al wordt het vaak anders verkocht, heel wat maatregelen die recent door de overheid en andere beleidsmakers werden genomen, zijn een regelrechte aanval op de professionaliteit van leraren. Ze tasten hun professionele autonomie en beroepseer ernstig aan. Populaire toekomstscenario’s – standaardisering van de kwaliteitszorg, centrale examens, duaal leren… – viseren dan weer rechtstreeks de deskundigheid van leraren. De impliciete boodschap is daar: “neem onderwijs uit handen van leraren, ze zijn onbekwaam of niet betrouwbaar.” Daar bewijzen we noch het onderwijs, noch de samenleving een dienst mee.

Professionaliteit centraal

Met de oproep Geef ons beroep terug! en de introductie van een nieuw beeld, lanceert COC een andere – pedagogische – boodschap: “De sleutel voor de belangrijkste uitdagingen in onderwijs ligt vandaag in de zorg voor autonome onderwijsprofessionals en in het versterken van hun professionele stem, niet in standaardisering en outputcontrole.”

Daarom zet COC resoluut in op een dubbel spoor. We blijven ons inzetten voor de arbeidsvoorwaarden en -omstandigheden van het onderwijspersoneel. Belangrijke verwezenlijkingen, zoals de verloning en de vaste benoeming zijn door syndicale strijd gerealiseerd en ondersteunen nog altijd de kwaliteit en de aantrekkelijkheid van ons beroep.

Maar we zijn er ook van overtuigd dat die strijd vandaag tevergeefs is als we niet tegelijk inzetten op professionaliteit en wegen op het bredere onderwijsbeleid. Het is hoog tijd om ook de professionele stem van onderwijsmensen meer kracht bij te zetten. COC moet zich nog meer gaan mengen in het debat waar de bakens voor de klaspraktijk, de schoolorganisatie, de lerarenopleiding, kortom voor ‘het onderwijs’ van morgen, worden uitgezet.

Die boodschap zit vervat in ons nieuwe beeld, een figuur die eer en status uitstraalt. Haar attributen – de wereldbol, de blinddoek en de hand op het hart – tonen welke elementen een centrale rol spelen in haar beroep. Ze symboliseren wat aan de basis ligt van sterk onderwijs en professioneel onderwijspersoneel.

Wereld centraal

Niet de leerling, wel de wereld staat binnen onderwijs centraal: de techniek, de taal, de muziek, de economie, de houtbewerking… Leraren delen er hun kennis, kunde en interesse voor die wereld zodat de nieuwe generatie er op haar beurt kritisch mee aan de slag kan gaan.

En alle onderwijsprofessionals dragen daar rechtstreeks of onrechtstreeks toe bij. Niemand vormt zichzelf immers uit het niets. Een groot deel van die inhouden is voor elke leerling, ongeacht afkomst, toekomst of talent, relevant.

Zonder aanzien des persoons

Gedeeldheid, niet verschil is het vertrekpunt van onderwijs. Jonge mensen worden op school niet aangesproken op hun afkomst, persoonlijke overtuiging, voorkeur of talent, maar op hun gedeeld vermogen om te leren, te proberen en uit te zoeken wie zij willen zijn.

Iedereen is er leerling, student of cursist. Klassikaal onderwijs is een vorm van leren die dat mee mogelijk maakt. De klas is een ruimte waar jonge mensen met verschillende maten en gewichten uit hun persoonlijke leefwereld worden getrokken, waar ze bezig kunnen zijn met gedeelde leerstof en waar ze kunnen uitzoeken hoe zij in het leven willen staan.

Gemandateerd

Onderwijsprofessionals hebben een bijzonder beroep. Ze zijn door de samenleving gemandateerd om wat wij weten, denken, maken en doen met een nieuwe generatie te delen. Ze doen dat met veel geduld en overgave, in de hoop dat die jonge mensen daar op hun beurt kritisch mee aan de slag kunnen gaan. Dat is een opdracht waar ze trots op mogen zijn. Ze zijn ervoor opgeleid en ze staan daar voor. Dat laatste blijkt uit de inzet en gedrevenheid waarmee ze hun beroep uitoefenen. Vaak ligt dat in kleine dingen: de passie van waaruit de leraar met leerlingen spreekt over zijn vak, de nauwkeurigheid waarmee hij te werk gaat en het geduld waarmee hij in de klas en daarbuiten aan leerlingen, studenten of cursisten telkens opnieuw vraagt om wat moeilijk is toch nog eens opnieuw te proberen.

Twee zaken zijn hierbij cruciaal. Zonder autonomie is er geen ruimte voor professionaliteit. Een leraar die slaafs de lerarenhandleiding volgt, is geen professional. Iemand die niet in staat is om in concrete onderwijssituaties afwegingen te maken en te oordelen wat pedagogisch-didactisch het meest gepast is evenmin. En daarnaast is er ook geen ruimte voor professionaliteit zonder de bescherming die vandaag de vaste benoeming biedt. Een leraar die deze bescherming niet geniet, is overgeleverd aan de particuliere belangen van ouders, politici, religie, economie …

25 jaar …

COC zal de professionele stem van het onderwijspersoneel kracht bijzetten. Dat is geen eenvoudige opdracht in tijden waar het middenveld sterk onder vuur ligt. Maar ze dient een zaak van algemeen belang en is dus de moeite waard om op in te zetten de komende 25 jaar.

Koen Van Kerkhoven is secretaris-generaal COC.

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!