Griekenland hanteert, gesteund door de Europese Unie, het beleid om asielzoekers op de eilanden te houden tot duidelijk is of hun asielaanvraag wordt gehonoreerd. Alleen voor dringende medische kwesties en specialistische zorg kunnen asielzoekers tijdelijk naar het Griekse vasteland. Volgens verschillende gezinnen op de eilanden krijgen ze daarbij echter geen hulp of komt die zorg erg laat.

Geen toestemming

“Het mag niet zo zijn dat de gezondheid van kinderen verslechtert omdat hen opzettelijk zorg onthouden wordt”, zegt Bill van Esveld, kinderrechtenonderzoeker bij HRW. “Het is moeilijk je aan de indruk te onttrekken dat de Griekse autoriteiten de voorkeur geven aan het afschrikken van asielzoekers om naar Europa te komen, boven het verlenen van de benodigde zorg aan kinderen.”

HRW sprak in juni van dit jaar met zes gezinnen. Van twee daarvan bekeek HRW met toestemming het medisch dossier. De ouders stelden dat hun kinderen ernstig ziek waren en ze werden verwezen naar zorg op het vasteland, maar dat ze maandenlang moesten wachten. De anderen stelden dat de medische zorg op het eiland niet adequaat was.

Om naar het vasteland te kunnen, moet een lange bureaucratische procedure doorlopen worden. Bij aankomst worden asielzoekers onderzocht. Als er een dringende behandeling vereist is die niet op de eilanden beschikbaar is, moet de Griekse politie toestemming geven voor vertrek. Het Regionale Asielkantoor van de Griekse asieldienst moet dat besluit bevestigen. De autoriteiten bekijken de gevallen maandelijks, en verwijzen asielzoekers weer terug als de zaak niet langer dringend is.

Oorlogsgeweld

Bij de kinderen die medische zorg wordt onthouden, gaat het bijvoorbeeld om een 16-jarige Afghaanse jongen die oorlogsgeweld meemaakte en last heeft van slapeloosheid, nachtmerries, onvoorspelbare agressie, bewusteloosheid en zelfverwonding. Ook dwaalt hij ‘s nachts rond en gaat het kamp uit. Kinderpsychologen verwezen hem tweemaal door voor psychiatrische behandeling op het vasteland, maar na een half jaar is dat nog steeds niet gebeurd.

Een 12-jarig meisje uit Irak lijdt geregeld aan ernstige, ongediagnosticeerde krampen die het erg pijnlijk voor haar maken om te eten. Een arts verwees het kind een paar dagen na aankomst, in maart van dit jaar, door naar het vasteland. Pas in mei bereikte die aanvraag de asielautoriteiten. In de tussentijd liep het meisje een oogziekte op waar een operatie voor nodig is die ook alleen beschikbaar is op het vasteland.

Volgens HRW hebben de Griekse asielautoriteiten de behandeling herhaaldelijk verhinderd. Uiteindelijk kwam de toestemming half juni.

Nieuwe trauma’s

Dertig procent van de asielzoekers op het eiland is kind. Artsen zonder Grenzen meldde in mei dat de vraag naar kindergeneeskunde op Lesbos in de twee maanden daarvoor verdubbelde en dat de capaciteit ontbreekt om iedereen te behandelen. Kinderen raken opnieuw getraumatiseerd door de omstandigheden op de eilanden, zeggen ze, en kampen met “intense paniekaanvallen, gedachten aan zelfdoding en zelfmoordpogingen.”