Plan A: Inés Sabanes (PSOE) en burgemeester Manuela Carmena stellen in september 2017 Plan A voor.
Europa, Milieu, Samenleving - Sven Tuytens

Het ambitieuze plan van Madrid tegen luchtvervuiling

Nog vijf maanden te gaan en dan moet een van Spanjes drukste centrumwegen, de Gran Vía in Madrid autoluw zijn. Manuela Carmena, de burgemeester van Madrid heeft samen met de progressieve coalitie Ahora Madrid (Madrid Nu) het ambitieuze plan om op korte termijn de luchtvervuiling met twintig procent terug te dringen. Het hertekenen van de centrale as is maar een van de 30 maatregelen van het plan. Buurtbewoners zijn tevreden, automobilisten klagen steen en been.

vrijdag 6 juli 2018 18:04
Spread the love

Europese richtlijnen

Na een laatste waarschuwing in januari 2018 besliste de Europese Commissie op 17 mei om Spanje dan toch niet voor het Europees Gerechtshof te dagen. De goede punten van Europa krijgt Spanje dankzij de maatregelen die steden zoals Madrid treffen om de luchtkwaliteit te verbeteren. In Madrid heet die inspanning “Plan A”. Volgens Manuela Carmena heet het zo “omdat er gewoon geen Plan B kan zijn”. Om het plan uit te werken heeft het stadsbestuur voor de periode 2017-2020 een budget van 543,9 miljoen euro uitgetrokken.

Het is de bedoeling om tegen 2020 de Europese en Spaanse luchtkwaliteitsnormen te halen. Die normen werden tijdens het Akkoord van Parijs in april 2016 in vastgesteld. De Europese Unie beloofde haar emissies van 1990 tegen 2030 met 40 procent te verminderen.

Smog 

Al acht jaar op rij overschrijdt Madrid jaarlijks en herhaaldelijk de door Europa vastgestelde limieten. Door de heropleving van de economie stijgt het aantal voertuigen in de stad.




En ook door een uitzonderlijk droge winter haalt Madrid opnieuw de Europese normen niet. Op piekdagen neemt het stadsbestuur dus drastische stappen: parkeerverboden, alternerend rijden en een maximumsnelheid van 70 km/uur op M-30 ringweg. Maar dat is niet genoeg. Een verbod op dieselwagens zal er voor zorgen dat tegen 2025 de meeste dieselwagens uit de stad verbannen worden.

Het lijken logische beslissingen, maar toch is het organisatorisch niet gemakkelijk wegens de omvang van de stad. Een stad zoals Madrid kan je niet vergelijken met Gent of Leuven. Na Londen en Parijs is Madrid met 3,3 miljoen inwoners de dichtst bevolkte stedelijke agglomeratie van Europa. Dagelijks rijden bijna 2 miljoen wagens door de straten van Madrid. Rond de Spaanse hoofdstad liggen grote voorsteden die 200.000 inwoners tellen. Het is dus niet zo eenvoudig om op korte termijn een ingewikkeld mobiliteitsplan tot uitvoering te brengen. 

Gran Vía




Een van de meest ingrijpende veranderingen om auto’s uit de binnenstad te weren is de hertekening van de Gran Vía, een van de drukste verkeersaders en tegelijkertijd een zeer belangrijke winkelstraat. De centrale boulevard is 1,3 kilometer lang en 30 tot 35 meter breed. Naast winkels telt de boulevard ook een groot aantal hotels en theaters. Tot voor kort stonden daar duizenden voertuigen elke dag in de file op vier van de zes rijstroken, pal in het hart van de stad. 

Het stadsbestuur wil de luchtvervuiling aan de De Gran Vía tegen 2020 met 25 procent terugdringen. Manuela Carmena is van plan om voor het einde van haar ambtstermijn (mei 2019) het verkeer van personenwagens terug te dringen tot twee rijvakken en voorrang te geven aan voetgangers, fietsers, bussen en taxi’s. De werken aan de Gran Vía zijn op dit moment volop bezig. De stadsbussen die nog wel over de Gran Vía mogen, worden vervangen. Tegen 2020 worden 73 elektrische bussen ingezet. 

Protest 

Tijdens de laatste kerstperiode werd de boulevard, vergelijkbaar met de Champs Élysées in Parijs, gedurende negen dagen zo goed als afgesloten voor niet-plaatselijk verkeer, samen met de rest van het historische centrum. En de snelheid werd er beperkt tot 30 km/uur.

De grootste oppositiepartij, de conservatieve Partido Popular die lang aan de macht was in de stad, verloor in 2015 de gemeenteraadsverkiezingen. De PP hoopt het ongenoegen van ontevreden automobilisten nu te gebruiken om volgend jaar de macht terug te winnen. Tegenstanders vonden de maatregel tijdens de kerstperiode onverantwoord, maar volgens het stadsbestuur kenden de handelszaken langs de Gran Vía tijdens de negen autovrije dagen een omzetverhoging van 15 procent in vergelijking met dezelfde periode een jaar eerder. Maar er is meer. 

Autovrije zones

De bestaande autovrije zone ‘Madrid Central’ wordt uitgebreid. De praktische toepassing van dat plan gaat stapsgewijs. Vanaf november 2018 mogen enkel bewoners met hun auto het centrale district van Madrid binnen. Deze zomer wordt het publiek via een informatiecampagne ingelicht en komen er nieuwe signalisatieborden.

In november treedt het plan in werking. De stadspolitie zal informeren en boetes uitschrijven die niet geïnd worden. Vanaf januari 2019 moet de geautomatiseerde controle klaar zijn.

Voor de Partido Popular is het niet zo gemakkelijk om de milieupolitiek van Carmena met de vinger te wijzen. De eerste beperkingen voor autoverkeer dateren al van 2004 toen de eerste straten in het stadscentrum autovrij werden. Dat initiatief kwam toen van burgemeester Alberto Ruiz-Gallardón. Deze Partido Popular burgemeester liet het niet bij een eerste autovrije zone, maar breidde het aantal autovrije zones in het stadscentrum verder uit (in 2005, 2006 en 2015).

Diesels voor Afrika 

Tien jaar na het begin van de economische crisis verstrekken Spaanse banken opnieuw goedkope kredieten. Het is een gekke situatie, maar een nieuwe auto op afbetaling kopen kost minder dan eentje die je contant zou betalen. Resultaat: de verkoop van personenwagens zit dus in de lift. Positief is dat de verkoop van hybride en elektrische wagens in Madrid de voorbije vier maanden met maar liefst 90 procent gestegen is. En dat heeft te maken met “Plan A”. Want dat zijn de wagens die nog wel vrij in ‘Madrid Central’ mogen rijden en in heel Madrid vrijwel gratis kunnen parkeren.

Wie gek is op dieselwagens, wordt aangeraden om Plan A te lezen. Op 31 mei 2018 besliste het stadsbestuur dat diesels van voor 2006 en benzinewagens van voor 2000 vanaf november uit het centrum verbannen worden. Madrid vaardigde ook een hele reeks maatregelen uit die dieselwagens in Madrid onaantrekkelijk maken: duurdere registratiebelasting, wegentaks, technische controle en parkeerbeperkingen.

Er wordt verwacht dat er binnenkort een nieuwe handel op gang komt van duizenden afgedankte dieselvoertuigen die nog enkel een afzetmarkt in Afrika en Oost-Europa zullen vinden. Een deel van de Madrileense smog verhuist dus met de rest van onze afgedankte rommel naar het zuiden. 

Fietsplan




Madrilenen zijn nog geen verwoede fietsers, maar er is wel een mentaliteitsverandering bezig. Buurtcomités ijveren voor meer fietspaden en een recente petitie op change.org haalde op een week tijd 25.000 handtekeningen. Het valt op dat er gretig gebruik gemaakt wordt van nieuwe fietspaden, vooral wanneer die gescheiden zijn van het doorgaand verkeer. Het fietspadennet blijft uitbreiden waardoor verschillende buurten gemakkelijk met elkaar in verbinding worden gesteld. 

Toch is er nog heel wat werk aan de winkel. Volgens het stadsbestuur[i] bedragen verplaatsingen met de fiets in Madrid maar 1,3 procent van alle verkeer. Met andere woorden: voor elke fiets rijden er 99 brommers, auto’s en vrachtwagens in de straten van Madrid. Enkel vier op duizend personen gebruiken de fiets als transportmiddel. Dat is bitter weinig in vergelijking met bijvoorbeeld Sevilla waar tachtig op duizend inwoners regelmatig de fiets gebruiken. Een fietsstad zoals Gent of Leuven wordt het niet, maar het gaat wel de goede richting uit.

 

Notes:

[i] Plan Director de Movilidad Ciclista del Ayuntamiento de Madrid (PDMC) 

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!