Sinds 2014 is het nieuwe decreet ‘Opvang van baby’s en peuters’ uitgerold in Vlaanderen. Ondanks de geleverde inspanningen, is de kinderopvang voor een aantal gezinnen nog steeds te duur en te complex. Dat blijkt uit een studie van de Gezinsbond en Caritas, uitgevoerd bij ouders, kinderopvangvoorzieningen en armoedeverenigingen. Vooral de betaalbaarheid, de begrijpbaarheid en de bekendheid van de kinderopvang zijn struikelblokken. De Gezinsbond en Caritas vragen via een aantal aanbevelingen om nog sterker  in te zetten op de verdere bekendmaking en betaalbaarheid van de kinderopvang.

Kwetsbare gezinnen vinden moeilijker de weg

Sinds 1 april 2014 is het nieuwe decreet ‘Opvang van baby’s en peuters’ uitgerold in Vlaanderen. Vele wijzigingen die met dit decreet samenhangen, zijn intussen goed voelbaar. “Het bestellen-is-betalen-principe zorgt nog steeds voor moeilijke situaties. Vooral de toekenning van respijtdagen en het bedrag voor een niet-gerechtvaardigde afwezigheid vormen heikele punten. We horen regelmatig verhalen van ouders die bij een niet-gerechtvaardigde afwezigheid meer moeten betalen dan een dag waarop het kind naar de opvang gaat”, aldus Lutgard Vrints van de Gezinsbond.

Voor Caritas en de Gezinsbond is het geen verrassing dat kwetsbare ouders sneller stoppen met de kinderopvang: “Bijna de helft van de kinderopvanginitiatieven merkt dat in de dagelijkse werking”, zegt Thijs Smeyers van Caritas Vlaanderen. “Ouders kunnen de financiële kost van kinderopvang moeilijk dragen of ze kunnen het opvangplan niet meer volgen en haken af. Maar ook de onstabiele leefomstandigheden van het gezin spelen een grote rol. Ze verhuizen, hebben geen vaste job of volgen een opleiding die ze soms niet afmaken, waardoor de thuissituatie wijzigt en de nood aan kinderopvang verandert.”

Meer inzetten op bekendheid en betaalbaarheid

Voor de Gezinsbond en Caritas is het belangrijk dat ook kwetsbare gezinnen toegang krijgen tot de kinderopvang, want uit onderzoek blijkt dat op die manier ouders en hun kinderen meer toekomstkansen krijgen. Om dat mogelijk te maken, vragen de Gezinsbond en Caritas om in te zetten op de bekendheid en betaalbaarheid van de kinderopvang. Zo zouden gerichte informatiecampagnes en lokale ontmoetingsmomenten tussen ouders drempelverlagend en informerend kunnen werken. Vooral naar nieuwkomers die niet vertrouwd zijn met het bestaande aanbod. Een lager minimumtarief moet de kinderopvang bovendien betaalbaar maken voor mensen met een zeer laag inkomen.

“Een laag standaard minimumtarief, rond 2 euro per dag, blijft de beste garantie voor mensen met een laag inkomen om aansluiting te vinden bij de kinderopvang. Want: de financiële drempel blijft te hoog voor kwetsbare gezinnen. Een dergelijk laag tarief moet automatisch worden toegekend, bijvoorbeeld op basis van het statuut verhoogde tegemoetkoming. Vandaag moet deze groep hiervoor opnieuw langs het OCMW”, zegt Thijs Smeyers van Caritas Vlaanderen.

De sector kinderopvang staat alvast open voor kinderen uit kwetsbare gezinnen en is vragende partij voor meer ondersteuning en begeleiding om dit doel te bereiken. Op het werkterrein zijn overigens al goeie inspanningen geleverd: “Er wordt nu al goed samengewerkt met de Huizen van het Kind, het OCMW en de VDAB. Dat zijn organisaties die kwetsbare gezinnen naar de kinderopvang kunnen leiden”, besluit Lutgard Vrints van de Gezinsbond.

“Kwetsbare gezinnen bereiken via warm onthaal en flexibele opvangplannen”

Elmer vzw organiseert buurtdiensten kinderopvang in 4 wijken in Brussel en is Centrum voor Inclusie voor het Brussels Gewest. De organisatie beschikt over een capaciteit van 160 gesubsidieerde plaatsen en biedt kinderopvang aan ouders die nood hebben aan occasionele, deeltijdse, voltijdse, kortdurende of urgentie-opvang. Elmer vzw ondersteunt de vraag van de Gezinsbond en Caritas om in te zetten op meer bekendheid en betaalbaarheid van de kinderopvang.

“Om kwetsbare gezinnen te bereiken in de kinderopvang is een warm onthaal, met uitgebreide informatie aan ouders onontbeerlijk. Bij de start wordt een opvangplan opgemaakt volgens de nood van de ouder, daarna kan de ouder op elk  moment aanpassingen vragen. Het is belangrijk om flexibel om te gaan met dat opvangplan en een beleid te voeren waar ook urgentie-opvang mogelijk is”, zegt Anne Lambrechts van Elmer vzw.