Interview, Samenleving, Politiek, België, Lokaal, Brussel -

Het hallucinante verhaal van Zakia: 2 maanden in de cel omwille van haar vrijwilligerswerk in Maximiliaanpark

Naast de Franstalige journalistes Myriam en Anouk is er nog een andere vrijwilligster van het Maximiliaanpark die een zware gevangenisstraf riskeert. Zakia, een sociaal assistente uit Brussel, zat al twee maanden in de cel. Haar misdaad is dat ze zich het lot van de vluchtelingen rond het Noordstation aantrok.

dinsdag 5 juni 2018 20:03
Spread the love

Voor Zakia begon dit verhaal in de lente van 2017. Twee jaar eerder had een vriendin al eens bij haar gepolst of ze niet als vrijwilliger aan de slag wou rond het Noordstation. Maar ze was toen zwanger en wou het liever wat rustiger aan doen. Vorig jaar was ze er wel klaar voor. De hulpverlening aan vluchtelingen in en rond het Noordstation verliep toen nog chaotisch. Van een goed georganiseerd platform dat alle hulpacties coördineerde, was toen nog geen sprake. Er waren vooral veel mensen met een groot hart en veel zin om iets te doen aan de lamentabele omstandigheden waarin vluchtelingen zich bevonden.

“Tijdens de Ramadan vroegen ze mij om te helpen met het uitdelen van maaltijden. Drie keer hebben wij voor 400 mensen gekookt. Ik heb ook mee cadeaus ingezameld voor het feest op het einde van de Ramadan”, zegt Zakia.

Op 22 juli van vorig jaar gebeurde er iets dat haar engagement in een stroomversnelling bracht. De minderjarige Omar werd verpletterd onder een bus. Hij had zich vastgeklampt aan het onderstel in de hoop zo in Calais te geraken.

“Omdat ik ook Arabisch spreek, werd in mijn richting gekeken om te helpen uitzoeken wie die jongen was. Ik heb iedereen aangesproken op zoek naar een spoor. Uiteindelijk heb ik ook contact gehad met zijn familie. Zo konden wij zijn geboortepapieren bezorgen aan het parket. We hebben ook geld ingezameld om de begrafenis te betalen. Dat kwam allemaal heel hard binnen. Sindsdien hebben de vluchtelingen in het park mij niet meer losgelaten”, zegt Zakia.

Nachtmerrie

De noden waren enorm en er waren altijd handen te kort. Zakia: “Er zijn tandartsen en dokters die vrijwillig hun diensten aanbieden, maar wij moesten er voor zorgen dat de mensen in nood bij hen terechtkwamen. Eén keer was iemand spoorloos verdwenen na een doktersbezoek. Ik heb alle ziekenhuizen gebeld om hem terug te vinden.”

Op 20 oktober begon de nachtmerrie. Zakia werd iets na 5u ruw uit haar slaap gewekt. “Er stonden minstens 8 agenten aan de deur. Ze zeiden dat ik gezocht werd voor mensensmokkel. Ik moest mee naar het commissariaat. Mijn man en mijn kind dat net twee was geworden moest ik achterlaten. Zijn die handboeien echt nodig, vroeg ik nog. Ja, dat is de procedure, was het antwoord.”

Bij de eerste ondervragingen was een Arabische tolk aanwezig. “Ze waren duidelijk verrast dat ik Frans sprak. Wat vreemd is. Weten ze dan niet eens wie ik ben, vroeg ik me af. Ik ben hier opgegroeid, heb een diploma als sociaal assistent behaald, werk voor een overheidsinstelling. Maar die vertaler bleef maar alle vragen vertalen naar het Arabisch”, zegt Zakia.

Het zou uiteindelijk twee maanden duren voor Zakia haar vertrouwde appartement terug zag. In tegenstelling tot de twee andere vrijwilligsters die die dag opgepakt werden, zat Zakia in voorarrest in de gevangenis van Gent.

Dubbele nationaliteit

“In alle pv’s wordt expliciet de dubbele nationaliteit vermeld”, zegt haar advocate Selma Benkhelifa. “Dat zou dan ook de reden geweest zijn om haar vast te houden. Ze zou wel eens kunnen vluchten naar Marokko. Wat absurd is, aangezien ze hier een gezin en een job heeft. In het kader van dit onderzoek werd trouwens ook een Tunesische man met een geldige verblijfsvergunning gearresteerd die 8 maanden later nog altijd vastzit.”

In het commissariaat komt Zakia te weten dat er nog anderen werden opgepakt. Ze ziet de schoenen staan van de gearresteerde vluchtelingen. Schoenen die ze zelf gekocht heeft met het ingezamelde geld. “Daardoor wist ik wie in welke cel zat.”

Tijdens die eerste ondervraging begon het bij Zakia te dagen dat ze in de problemen zat. “Men linkte mij aan mensensmokkel en zei dat ik daar geld mee verdiende. Tijdens latere ondervragingen hebben ze zelfs geïnsinueerd dat mijn werk als sociaal assistente maar een dekmantel was voor mijn illegale activiteiten. Ik heb nooit één cent gekregen voor al het werk dat ik deed in het park. Alle ingezamelde middelen werden tot de laatste frank gebruikt om hulpgoederen te kopen.”

Volgens advocate Selma Benkhelifa is het dossier tegen Zakia flinterdun. “Ze verwijten haar dat ze op Facebook iemand feliciteerde die zei dat hij in Groot-Brittannië was geraakt, dat ze een sim-kaart kocht voor een vluchteling en dat ze per telefoon vertaald heeft voor mensen die op een parking stonden.”

Zakia herinnert zich dat laatste voorval nog goed. “Plots kreeg ik een foto doorgestuurd van een vrachtwagen. Of ik even wou checken waar die naartoe reed want ze lazen enkel Arabisch. Ik heb snel geantwoord dat het een Spaanse vrachtwagen was.”

Amalgaam

Benkhelifa: “De onderzoekers doen alsof ze een smokkelbende hebben opgerold maar ook de gearresteerde mensen zonder papieren zijn geen smokkelaars. Het zijn mensen die zelf de oversteek naar Groot-Brittannië willen maken en die elkaar helpen. Vandaag sluit de ene de deur van de vrachtwagen en de volgende keer hoopt hij dat iemand anders dat voor hem doet. Ze sliepen in het park, hebben geen geld en zijn uitgeput. Maar het parket onderhoudt bewust die flou artistique, dat amalgaam.”

De opsluiting maakte grote indruk op Zakia. Ze barst in tranen uit als ze die twee maanden probeert te beschrijven. “Door mijn opleiding en mijn werk wist ik dat de omstandigheden in de gevangenis niet ideaal zijn. Maar ik heb aan de lijve ondervonden dat het geen menselijke ruimtes zijn. De deur slaat dicht en je blijft achter met al je emoties. Gelukkig was er een oudere gevangene die me opving. Zij maakte me wegwijs. Het was de eerste menselijke persoon die ik tegenkwam sinds mijn arrestatie. Twee maanden werd ik huilend wakker, omdat ik mijn kind miste.”

Voor haar familie was de arrestatie een schok. “Ik kreeg drie minuten om het aan de telefoon uit te leggen. Kijk, ik hield er zelf wel rekening mee dat ik ooit wel eens kon opgepakt worden tijdens een betoging, maar nooit voor het vrijwilligerswerk dat ik deed. Ik ging er zelf vanuit: in de gevangenis zit je niet zomaar. Mensen die opgesloten worden, hebben iets ergs gedaan. Ik heb me altijd verzet tegen een slachtofferrol, maar als je opgesloten wordt met als enige reden dat je de dubbele nationaliteit hebt, dan word je wel heel hard geconfronteerd met je afkomst.”

Tijdens de eindeloze ondervragingen werd Zakia geconfronteerd met alles wat ze ooit deed op internet. “Op een dag vragen ze waarom ik een bepaald bedrag in pond op Google gezocht had. Dat was omdat ik op een Engelse site op een mooie mantel gestoten was en ik even wou omrekenen hoeveel die zou kosten in euro. Dat moeten ze zelf ook gezien hebben, want net daarvoor stond die Engelse site in mijn surfgeschiedenis. Om maar te zeggen hoe ze een eigen waarheid creëren op basis van niets.”

Huilen

Toen ze eindelijk werd vrijgelaten, stopte ze niet met huilen. “Ik werd nog altijd wakker in tranen. Telkens ik een brief krijg of een aangetekende zending staat mijn hart stil.” Maar het ergste was dat ze zichzelf wou verstoppen. “Een deel van mij zei: je hebt een fout begaan. Een ander deel bleef schreeuwen: je hebt helemaal niets verkeerd gedaan. Die hele tijd hebben alle ondervragers en de rechter het ook heel duidelijk gemaakt: iemand als jij hoort in de gevangenis.”

“Kwetsbare mensen niet helpen, dat is pas fout”, zegt haar advocate Selma Benkhelifa. “Mocht Zakia stoppen met medelijden hebben met daklozen, dan hebben zij gewonnen.”

De advocaten van de in totaal twaalf aangeklaagden haalden alvast een eerste slag thuis. Het dossier verhuist van Dendermonde naar Brussel. Daardoor kunnen ze in hun eigen taal berecht worden, maar zijn ze ook weg uit een gerechtelijk arrondissement waar er blijkbaar een stevige pro-N-VA-wind waait.

Voor Zakia, de twee Franstalige journalistes Myriam en Anouk en de andere beklaagden blijft het nog bang afwachten wat het proces brengt. Zakia is nog altijd heel hard onder de indruk van wat haar overkwam, maar lijkt de moed te hebben teruggevonden. Ze werkt opnieuw en dankzij de steun van haar advocaten beseft ze nu ook dat haar niets te verwijten valt, zegt ze. Selma Benkhelifa: “Zakia is een activiste. Volgens de onderzoekers betekent vrijwilliger zijn brood uitdelen, punt. Eén van de onderzoekers zei haar ook: hopelijk zien we je voortaan niet meer op de betogingen tegen Francken. Maar een activiste trekt zich het lot aan van die mensen en dat kan alleen maar aangemoedigd worden.”

take down
the paywall
steun ons nu!