In Gaza begonnen Palestijnse betogers aan de laatste etappe van de Mars van de Grote Terugkeer. Dat is een grote protestactie die eind maart begon waarbij tienduizenden betogers elke vrijdag een terugkeer eisten naar de door Israël bezette gebieden. Met minstens 80.000 betogers zou het om de grootste actie ooit gaan in Gaza.
Maar net als de vorige keren openden Israëlische strijdkrachten het vuur op de betogers die behalve met wat stenen ongewapend voor een grote oorlogsmacht staan. Minstens 61 Palestijnen werden doodgeschoten. Volgens gezondheidswerkers geraakten ook nog 1.900 mensen gewond, de helft daarvan doordat ze geraakt werden door Israëlische kogels. Het dodental kan nog stijgen, want velen zijn zwaargewond. Bij vorige protestacties vielen ook al tientallen doden.
Het Palestijnse ministerie van Gezondheid publiceerde al een lijst met namen van slachtoffers. Onder hen zijn één 14-jarige, één 15-jarige en drie 16-jarigen.
“In de ziekenhuizen is er overal bloed. De gewonden liggen gewoon op de vloer, omdat er niet genoeg bedden zijn”, zei Maram Humaid, een lokale journalist aan Al Jazeera.
Volgens een woordvoerder van de betogers willen de organisatoren een signaal sturen naar Israël dat het Palestijnse volk zich “niet neerlegt bij het feit dat ze na 70 jaar nog altijd vluchtelingen zijn en in moeilijke omstandigheden leven”. Daarbij doen de betogers niets anders dan het internationaal recht volgen. VN-resolutie 194 voorziet het recht op terugkeer of compensatie voor Palestijnen die afzien van dat recht.
Mensenrechtenorganisaties veroordelen het geweld in de scherpste bewoordingen. Amnesty International heeft het over “a shameless violation of international law, in some instances constituting war crimes”. De Belgische minister van Buitenlandse Zaken Didier Reynders kwam niet verder dan een oproep om “geen disproportioneel geweld te gebruiken”. EU-buitenlandchef Federica Mogherini riep ‘beide partijen’ op om terughoudend te zijn. En daarmee bedoelde ze de Israëlische schutters en de organisatoren van de protesten.
Amerikaanse ambassade
De VS kozen net vandaag – één dag voor de 70ste herdenking van de Nakba – uit om de nieuwe ambassade in Jeruzalem te openen. “Big day for Israel. Congratulations!”, tweette Trump. Hij liet in Jeruzalem zijn dochter Ivanka en schoonzoon Jared Kushner de honneurs waarnemen. De Israëlische premier Netanyahu noemde de opening van de ambassade “een ontroerende dag voor Israël”. In één adem roemde hij ook de Israëlische soldaten die “onze grenzen verdedigen”.
Op de heuvel in Jeruzalem waar de nieuwe Amerikaanse ambassade verrijst, waren ooit de velden en weiden waar inwoners van de Palestijnse dorpen druiven en vijgen teelden en graan lieten groeien.
Israëli’s claimen Jeruzalem als de hoofdstad van hun land en eindelijk vonden ze een Amerikaanse president die die claim ondersteunt. Voor de Palestijnen is dit een zoveelste vernedering. Jeruzalem telt maar liefst 300.000 Arabische inwoners.
Israël veroverde West-Jeruzalem in 1948. Oost-Jeruzalem werd in 1967 bezet. In 1980 werd het gebied ook officieel geannexeerd door Israël. De VN-veiligheidsraad heeft die annexatie nietig verklaard.
De Amerikaanse ambassade ligt in West-Jeruzalem, maar een deel van het terrein ligt in het zogenaamde Niemandsland, een zone die tot 1967 gedemilitariseerd was. Een VN-verantwoordelijke vertelde aan Reuters dat volgens het internationaal recht de ambassade dus deels in bezet gebied ligt.
