“Uiteraard ben ik al met naam en toenaam genoemd op sociale media”, steekt Bruno Verlaeckt van wal. “Niet in die mate dat ik me fysiek bedreigd voel, maar toch. Je vraagt je af vanwaar mensen zo’n mening halen.”

Wat de voorzitter van ABVV Antwerpen aanvoelt is niet uitzonderlijk. In 2017 zijn er 312 mensenrechtenactivisten vermoord in 27 landen. Daarbij zitten ook heel wat vakbondsactivisten zoals Bruno. Het Internationaal Vakverbond, de grootste vereniging van vakbonden ter wereld, zegt dat het levensgevaarlijk is om op te komen voor je arbeidsrechten.

“Ik zei vroeger dat je in België hoogstens uitgescholden kan worden als vakbondsactivist, terwijl je er in Colombia voor vermoord wordt. Maar de situatie is hier intussen aan het afglijden. Vandaag staat de vakbeweging recht tegenover het neoliberalisme. We staan in de weg van de verrijking van de 1 procent en de verarming van de 99 procent”, verklaart Bruno Verlaeckt de druk op vakbondsorganisaties en -activisten. 

Druk op vakbondsactivisten

Bruno ondervindt aan den lijve hoe vakbondsactivisten de mond worden gesnoerd. Er zijn de persoonlijke aanvallen op sociale media en op straat, maar daar stopt het niet. “Twee jaar geleden nam ik deel aan een staking aan de Scheldelaan in de haven van Antwerpen. Een actie die daar al vaker plaatsvond, altijd op een veilige manier en in overleg met de directies van de bedrijven in de haven.” Toch reageerde de politie in 2016 met het waterkanon en een charge van een sterk gewapend politiekordon. Bruno werd uiteindelijk samen met een vakbondsactivist aangehouden en kort erna weer vrijgelaten. “Ik ruide de aanwezigen zogezegd op. We gingen uit van een administratieve aanhouding.”

Groot was de verbazing toen een dagvaarding in de bus viel voor het belemmeren van het verkeer tijdens de actie. Hierdoor moet Bruno voor de correctionele rechtbank verschijnen en hangt hem een veroordeling tot 10 jaar boven het hoofd. “Blijkbaar is het dossier een jaar en half na datum op bevel van de procureur terug opgepikt. Iets wat we echt niet zagen aankomen. Ook onze advocaten zeggen dat dit buitenproportioneel is. Er waren nog nooit incidenten bij recente acties in de haven, ook die dag niet.”

Het verhaal van de stakingsactie en de vervolging van vakbondsmilitanten geeft een blik op de druk op vakbondsactivisten in België. “Het is moeilijker om je vandaag te engageren voor arbeidsrechten dan pakweg 10 jaar geleden”, oppert Bruno. “Activisten en organisaties die bezig zijn met mensenrechten worden gekaderd als obstakels voor de economie. Het is iets dat de media en de politiek continu onderstrepen. Neem nu de actie in Antwerpen: het enige wat men ons ten laste kan leggen is dat er misschien economische schade zou zijn, een logisch gevolg van een staking. Wil men een precedent creëren zodat mensen minder geneigd zullen zijn om tot actie over te gaan? Uiteraard zal dat meespelen.”

Druk op arbeidersorganisaties

Intussen wordt ook de vakbond als organisatie onder druk gezet. “Steeds meer vakbondsafgevaardigden worden ontslagen. Die zouden nochtans bescherming genieten, maar bedrijven proberen ze toch af te danken. Zoiets is nefast voor de ontwikkeling van een vakbond, want wie wil zijn collega’s nog vertegenwoordigen als dat je werk kan kosten?”

Daarnaast staat ook het stakingsrecht onder druk. “Wanneer een staking wordt aangekondigd, dreigt die door de rechter verboden te worden. Dat treft onze organisatie in haar slagkracht.” Sommige politieke partijen willen vakbonden al te graag rechtspersoonlijkheid geven. “Vakbonden zouden zo voor de minste economische schade verantwoordelijk gesteld worden, terwijl er altijd schade zal zijn bij acties. De economische druk is het enige middel dat arbeiders hebben om verandering af te dwingen. Wanneer er rechtspersoonlijkheid is voor vakbonden, zullen arbeiders nooit meer kunnen staken.” Tot slot is er de algemene framing van vakbonden. “De teneur waarbij vakbonden gekaderd worden als inefficiënte profiterende organisaties, is van de pot gerukt. Maar zorgt er wel voor dat de vakbewegingen continu weerwerk moeten bieden.”

Weerwerk

Bij zijn dagvaarding riep het ABVV op tot nationale steun. Daardoor kwamen honderden syndicalisten naar het justitiegebouw in Antwerpen toen zijn zaak een eerste keer voorkwam. Maar ook mensenrechtenactivisten uit Colombia lieten officieel weten geschrokken te zijn door de demarche van het Antwerpse parket. Een signaal dat kan tellen.

Daarnaast blijft Bruno samen met het ABVV hameren op internationale verdragen en internationale mensenrechten. “We hebben een aantal vrijheden die gewaarborgd zijn door het internationaal recht, maar we moeten die afdwingbaar maken.” Dat gebeurt onder andere via internationale organisaties zoals de Internationale Arbeidsorganisatie waarin het ABVV vertegenwoordigd is. “Maar daarvoor is internationale solidariteit belangrijk. Enkel door wereldwijd samen druk te zetten, mensenrechtenverdedigers samen, kunnen we verandering afdwingen.”

Laat een solidariteitsboodschap na voor Bruno Verlaeckt op weerwerkmoet.be