Hoe kan links de communicatiestrijd met Francken en De Wever winnen?

Het maandblad Samenleving en Politiek, kortweg Sampol, kreeg een facelift. Het ziet er beter uit dan ooit en dat is nodig want het eerste nummer laat meteen zien waar het hen om te doen is: de communicatiestrijd met rechts winnen.

vrijdag 2 februari 2018 23:55
Spread the love

Het mag gezegd. De nieuwe Sampol leest vlotter dan ooit te voren. Het sociaaldemocratische maandblad kreeg een facelift. De oubollige lay-out ging op de schop, maar voor dit eerste nummer in een nieuw kleedje werd ook redactioneel een aardige inspanning gedaan. Ook de bijhorende website ziet er fris uit.

In het nummer staat politieke communicatie centraal. Verschillende stukken buigen zich over de vraag hoe links de communicatie-oorlog kan winnen tegen populistisch rechts en tegen N-VA in het bijzonder.

Sampol wist bijvoorbeeld de Amerikaanse cognitieve wetenschapper George Lakoff te strikken. Zijn naam gaat de laatste tijd vlot over de lippen in de kringen van SP.A en het ABVV. Lakoff breekt zich al jaren het hoofd over de vraag waarom Republikeinen er in slagen om mensen die niet meteen baat hebben bij hun asociale en neoliberale beleid toch massaal voor hen te laten stemmen.

Lakoff maakt een onderscheid tussen het strikte en het zorgzame vadermodel. Het ene is conservatief, het tweede progressief. In het ene model heerst er respect voor autoriteit en hiërarchie in het andere ligt de nadruk meer op overleg en empathie. Volgens onderzoek zou telkens iets meer dan één derde van de Amerikaanse bevolking zich achter één van die modellen scharen, een middengroep zweeft daar ergens tussen.

Trump tweet

De communicatie van Trump lijkt heel chaotisch, maar zit volgens Lakoff slim in elkaar. “Hij communiceert op het diepste niveau met zijn kiezers – het morele niveau – en voedt het strikte vadermodel met allerhande metaforen”, zegt Lakoff in het interview met Sampol.

Door constant elk debat conservatief te framen duwt hij de middengroep in zijn richting. Voor een groot stuk gebeurt dat via zijn tweets. Lakoff: “De meeste van zijn tweets vallen in vier categorieën: ‘Preemptive framing’, wees de eerste om een idee te framen; ‘Diversion’, leid de aandacht af van de echte kwesties; ‘Deflection’, val de boodschapper aan; en ‘Trial Balloon’, tast de publieke reactie af.”

Sampol waagt er zich zelf niet aan, maar dit schema kan je perfect toepassen op de communicatie van N-VA en vooral van een kopstuk als Theo Francken. Lakoff zou bijvoorbeeld nogal een kluif gehad hebben aan het opiniestuk van Bart De Wever dat een link legde tussen afbraak van de sociale zekerheid en migratie. Dat is een voorbeeld van communicatie op het diepste niveau. Het is een echo van oude extreemrechtse slogans als ‘they take our jobs’ of ‘Waar is de poen van uw pensioen? In de pocket van Mohammed!’, de kreet van Filip Dewinter die in 2009 nog een storm van verontwaardiging ontketende.

Framing

De Wever verpakt het wat anders, wat rationeler, maar het komt op hetzelfde neer, zeker toen de partij ook nog eens een cijfer van die kost in een visual op sociale media gooide. Nu moet links met die framing heel hard oppassen, waarschuwt Lakoff. Door er op te reageren dreig je enkel te fungeren als klankkast van die diepe communicatie. Lakoff illustreert dat met een test. Als iemand je vraagt niet aan een olifant te denken, denk je natuurlijk de hele tijd aan … een olifant.

Sommigen gaan de cijfers van De Wever dan te lijf met eigen berekeningen, maar bevestigen eigenlijk enkel de framing. Zelfs de pure ontkenning blijft vastzitten in die framing.

Zou Lakoff dan adviseren om er niet op te reageren? Misschien wel in dat heel concrete voorbeeld waarbij de voorzitter van N-VA zomaar de hele voorpagina van De Morgen cadeau kreeg en nog enkele bladzijden binnenin.

Lakoff zal eerder suggereren dat je andere framings moet opleggen en nu moet het wel lukken dat dat links daar voor het eerst in geslaagd is de voorbije weken. N-VA zit voor het eerst in jaren een klein beetje in het defensief en dan nog op het thema dat hun favoriete terrein is. Dat kwam wel niet door de slimme communicatie van partijpolitiek links in het parlement en daarrond, maar door een sociale beweging in de marge.

Dat er een grote kern bestaat van medestanders van de harde N-VA-lijn weet iedereen die al eens op de fora van kranten vertoeft. Maar er is ook een andere groep. Meestal bleef die ver uit het zicht van de camera’s. Je zag het bij de hulpinzamelingen van Al Ikram in Borgerhout of de Brusselaars die voor ze naar hun werk ging even passeerden bij de Dienst Vreemdelingenzaken om wat eten of kleren te geven aan de aanschuivende vluchtelingen.

Activisme

Een deel van die groep – vooral in Brussel en de rand – vond zich in het platform dat opgericht werd om de gestrande migranten in en rond het Noordstation een dak boven het hoofd te bieden. Het is dat platform en hun magistrale actie die op 48 uur 3000 mensen op de been bracht die de framing deed verschuiven en die dus Francken en co in de problemen bracht.

Ook die framing speelt in op het diepe morele niveau. Het gaat over menselijkheid. Open of gesloten grenzen, je laat mensen die continenten overstaken om te ontkomen aan gevaar en ellende niet slapen in een modderig en koud park. De vrijwilligers van het park spreken die morele reflex aan en wisten daarmee over de partijgrenzen heen mensen aan het twijfelen te brengen. Het meest sprekende voorbeeld is natuurlijk dat van Hervé Jamar, de Luikse gouverneur uit de MR-stal, die zelf mensen opvangt bij hem thuis. Als je je framing kan opleggen aan je tegenstander, weet je dat je een slag gewonnen hebt.

Het is een voorbeeld dat meteen wel het belang van activisme toont. De communicatie-oorlog met Francken win je niet alleen op Twitter of met een quote in Terzake. Het is een aspect van de strijd dat niet uitgewerkt wordt in Sampol.

Het nummer is daardoor wat fatalistischer dan het had kunnen zijn. Dat blijkt bijvoorbeeld ook uit het stuk ‘De loden jaren van het linkse levensgevoel’ van hoofdredacteur Wim Vermeersch. De auteur legt daarin mooi uit hoe links in de mainstream gemarginaliseerd wordt. Hij werpt ook een blik op de initiatieven buiten de mainstreamkranten en merkt daar de bedrijvigheid van dingen als Doorbraak en Sceptr. Het linkse aanbod op dat vlak noemt hij ‘mager’.

Dat vinden de lezers dan toch zeker niet. Kijk maar naar de fanbase op Facebook (in dit digitale tijdperk toch een serieuze graadmeter). Doorbraak en Sceptr hebben respectievelijk 6700 en 9500 fans. Apache.be zit daar ver boven met 30.300 fans en DeWereldMorgen.be is nog een zucht verwijderd van 50.000 fans. Dat zijn er maar 7000 minder dan zakenkrant De Tijd.

Dat Apache.be en DeWereldMorgen.be toch minder zichtbaar zijn in de mainstream, heeft misschien meer te maken met het deelgedrag van twitterend en facebookend partijpolitiek links dan met hun ware gewicht. Framing, niet waar.

take down
the paywall
steun ons nu!