Nieuws, Economie, Samenleving, Politiek, België -

Sociale ongelijkheid maakt ziek en regering maakt het erger

Er gaapt een schrijnende gezondheidskloof tussen lagere en hogere inkomensgroepen. De regeringen in dit land kunnen daar iets aan doen. Maar net hun beleid verergert de situatie.

vrijdag 26 januari 2018 17:22
Spread the love

De Strategische Adviesraad voor het Welzijns-, Gezondheids- en Gezinsbeleid (SAR WGG), het is een hele mond vol en niet meteen de meest sexy naam maar deze groep experten sturen wel razend interessante rapporten uit.

In het meest recente advies gaat het over sociale ongelijkheid en gezondheid en het begeleidingsdossier bevat bepaald verontrustende cijfers. Zo blijkt dat er op vlak van gezondheid en welzijn een gigantische kloof gaapt tussen laag- en hoogopgeleiden en lage en hoge sociaal-economische profielen. Al wil de Adviesraad zelf de term ‘gezondheidskloof’ liever niet meer gebruiken. “De verschillen in gezondheid en levensverwachting beperken zich niet tot een tegenstelling tussen de armste en rijkste mensen of de laagst- en hoogstopgeleiden. Integendeel, de ongelijke verdeling van ziekte, onwelzijn en sterfte bestaat tussen elke trede van de sociale ladder.”

Maar die cijfers dus. Een hoopopgeleide man van 25 heeft nog 46 gezonde levensjaren voor de boeg. Voor een laagopgeleide man zijn dat er maar 28. Dat zijn er maar liefst 18 jaar minder. Toch moeten beiden op ongeveer dezelfde leeftijd op pensioen. Nog een cijfer: laagopgeleide vrouwen sterven 6 jaar vroeger, bij mannen is dat verschil zelfs 8 jaar.

De ongelijkheid duikt ook op in concrete cijfers over ziektes. In Vlaanderen leidt net geen 1 op 4 aan een langdurige ziekte, langdurige aandoening of handicap. Maar bij de laaggeschoolden is dat 34,2 procent en bij de hooggeschoolden 21,6 procent. De kloof is nog groter als het over psychologische aandoeningen gaat. Maar liefst 45,6 procent van de mensen zonder diploma of enkel een diploma lager onderwijs kampt met psychologische problemen. Bij mensen met een diploma hoger onderwijs is dat 24,6 procent.

Erger

Wordt het erger? Ja, dat blijkt toch uit enkele cijfers. Zo stellen mensen uit de laagste inkomensgroep steeds vaker tandzorg uit (van 6,9 procent in 2012 naar 11,5 procent in 2014). Maar tegelijkertijd is het moeilijk om die groeiende kloof nauwgezet op te volgen. Daarvoor ontbreken de cijfers en onderzoeken. Het is meteen één van de belangrijke beleidsvragen van de Adviesraad. Er moet meer onderzoek komen. Opvallend is bijvoorbeeld ook dat de Adviesraad enkele keren verwijst naar de rol van racisme en discriminatie maar dat over die kloof blijkbaar heel weinig cijfers bestaan.

Als het erger wordt, ligt dat volgens de Adviesraad ook aan het regeringsbeleid. “We stellen vast dat het evenwicht door recente beleidsmatige en maatschappelijke ontwikkelingen aangetast wordt en dat vooral de meest kwetsbare burgers hierdoor getroffen worden. Verontrustende signalen zijn de hoge eigen bijdragen voor zorg en ondersteuning, blijvende armoede, een slecht begrepen vermaatschappelijking, de toenemende complexiteit van de zorg-en welzijnssector, meer huishoudens die gezondheidszorg moeten uit- of afstellen omwille van geldproblemen, zwakke arbeidskansen voor laaggeschoolden, problemen op de woningmarkt, …”

De Adviesraad merkt op dat de Vlaamse regering nogal sterk de nadruk legt op het aanmoedigen van een gezonde levensstijl. Maar die individualisering schiet te kort om de gezondheidskloof aan te pakken. “De raad is van mening dat met de huidige Vlaamse gezondheidsdoelstellingen vooral aan de effecten van gezondheids- en welzijnsongelijkheid gewerkt wordt (bv. mensen met een lagere SES hebben een slechtere subjectieve gezondheid, roken meer, …), maar te weinig aan de fundamentele oorzaken in de verschillende levensdomeinen. […] De overheid moet ook eerst het kader scheppen waarin iedereen verantwoord en gezond gedrag kán stellen en volhouden.”

Hele regering verantwoordelijk

Dat zorgt er meteen ook voor dat dit niet enkel de verantwoordelijkheid is van de ministers van Gezondheid. De hele regering moet voldoende investeren in de gezondheidszorg en op alle terreinen moet gestreden worden tegen discriminatie op vlak van ‘gender, leeftijd, etniciteit, religie en politieke overtuiging’.

De Adviesraad zingt ook de lof van de wijkgezondheidscentra. Laat dat nu net een vorm van zeer toegankelijke gezondheidszorg zijn die zwaar onder vuur ligt van de besparingsdrang van federaal minister De Block.

In het dossier wordt ook een lans gebroken voor een betere inkomensverdeling. De Adviesraad wil niet alleen de gezondheidskloof wegwerken door betere zorg te verlenen aan lagere sociale groepen, maar door het verschil tussen groepen in de maatschappij weg te werken. “Internationaal vergelijkend onderzoek toont aan dat niet zozeer de globale rijkdom van een land bepalend is voor gezondheid en het welzijn van de bevolking, maar wel het verschil in inkomens tussen de burgers. Een meer gelijke verdeling van de welvaart leidt tot een gezondere samenleving. Om de nieuwe gezondheidsdoelstelling te realiseren en de gezondheid en het welzijn te verbeteren van elke burger, is het dus nodig om er op macro-economisch niveau voor te zorgen dat de inkomensongelijkheid afneemt.”

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!