Nieuwe automodellen werden tot nog toe gecontroleerd en goedgekeurd door nationale regulatoren. Maar met het Volkswagenschandaal werd duidelijk dat die soms de eigen autobouwers een hand boven het hoofd hielden en onregelmatigheden door de vingers zagen.

Nieuwe regels moeten die kans verkleinen. Zo worden lidstaten verplicht 1 op de 40.000 nieuw geregistreerde auto’s te controleren, onafhankelijk van het land waar het model oorspronkelijk is goedgekeurd.

De commissie zal ook strenger toezien op de nationale regulatoren en regelmatige audits uitvoeren. Europa kan voortaan ook auto’s die al op de wegen rondrijden controleren en nagaan of ze blijven voldoen aan gezondheids-, veiligheids- en milieustandaarden.

Boetes

Het wetsvoorstel geeft de commissie ook de bevoegdheid om upgrades of terugroepacties op te leggen als er onregelmatigheden worden vastgesteld, na 2020. Als een model niet voldoet, kan Europa boetes opleggen of technische diensten verplichten tot 30.000 euro per auto.

“Dieselgate heeft de zwakheid van ons regelgevend systeem aangetoond”, zegt EU-commissaris voor Interne Markt El?bieta Bie?kowska. “We weten dat sommige autobouwers vals speelden en dat veel anderen gebruik maakten van achterpoortjes. Daarom veranderen we nu het hele systeem. Na meer dan twee jaar onderhandelen ben ik blij dat de belangrijkste elementen van ons voorstel worden weerhouden, inclusief echt Europees toezicht en bevoegdheden.”

Voorzichtig positief

Milieu- en consumentenorganisaties verwelkomen de nieuwe regels, maar zijn ook voorzichtig. “Meer dan twee jaar nadat Volkswagen in de VS tegen de lamp liep, kunnen we eindelijk zeggen dat Europa een beter systeem heeft om valsspelers te betrappen”, zegt Julia Poliscanova van de milieugroep Transport & Environment (T&E). “Maar ‘the proof of the pudding is in the eating’: de commissie moet stevig greep houden op de nationale regulatoren en hun werk regelmatig en grondig controleren om een nieuw schandaal te vermijden.”

Ook de Europese Consumentenorganisatie BEUC is voorzichtig positief. “We zijn blij dat de EU minimumdoelstellingen heeft gesteld voor tests bij auto’s in gebruik, vooral omdat de lidstaten daar in gebreke blijven. Meer Europese controle kan ook helpen om belangenconflicten binnen de lidstaten te vermijden”, zegt directeur Monique Goyens.

“Maar de EU kan nog meer doen voor de consumenten”, zegt Goyens. “Zo blijft het testen van de CO2-uitstoot in echte omstandigheden afwezig. Dat is nochtans hard nodig, omdat de echte uitstoot meer dan 40 procent hoger ligt dan wat laboratoriumtests aangeven. Zo’n situatie kan niet blijven duren, en we blijven er bij beleidsmakers op aandringen om actie te ondernemen.”

Het akkoord moet nog worden goedgekeurd door het volledige Europees Parlement en de Raad.