In zijn slottoespraak was ACV-voorzitter Marc Leemans zoals gebruikelijk niet mals voor de huidige regering. Hij hakte in op de voorspelbare reacties die het ACV kreeg op de congres-voorstellen. “Onbetaalbaar? Dat hoor je nooit als werkgevers en vermogenden aan de kassa passeren. Dan rekent N-VA’er Van Overtveldt zich suf aan holle compensaties en fake terugverdieneffecten. Ondoelmatig? Dat zeggen ze nooit over hun tax-shift met lineaire bijdragenvermindering. Teveel voor wie het niet nodig had. Te weinig voor wie het nodig had.”
De regering worstelt met de begroting. De twee taks-shifts slaan een gat. Maar volgens Leemans maakt dat deel uit van het plan. “De budgettaire krater is hun doel. Om die dan te dempen met sloopmateriaal van de sociale zekerheid, met de miserie van gewone mensen.”
Vooral de bedrijven varen wel bij al die cadeau’s. “In 2015 kregen de bedrijven 13,7 miljard subsidies; evenveel als de 13,8 miljard belasting die ze betalen.”
Werkgeversorganisaties en regeringspartijen verwijten de vakbonden conservatisme, maar volgens Leemans keren zij zelf terug naar de tijd van Daens. “De federale regering gaf opnieuw een nooit aangekondigd bijkomend voordeel aan de horeca-werkgevers. In zaken met witte kassa mag men voortaan per jaar tot 360 uur zogenaamde “vrijwillige” overuren presteren. Die mogen worden uitbetaald, dus zonder verplichte recuperatie. Ik reken even voor: 360 uur, over 46 werkweken, dat verhoogt de gemiddelde wekelijkse maximale arbeidsduur met 7,83 uur; dus tot bijna 46 uur. En voor witte horeca-zaken is geen sociaal overleg nodig. Een akkoord met de werknemer zelf volstaat. Die “vrijwillige” overuren krijgen ook een bijzonder statuut: geen overwerktoeslag, geen belasting, geen sociale bijdragen. Je ziet werkgevers in andere sectoren al lonken naar zo’n faveur-regeling.”
Welke normen en waarden?
Leemans nam ook het normen- en waardendiscours op de korrel. “Eigenlijk toch wel raar. Dat rechts op sociaal-economisch vlak zo waardenloos en normenloos is. Want als rechts op sociaal-cultureel vlak spreekt over mensen met buitenlandse roots, dan roepen ze steeds: die moeten zich aanpassen aan onze waarden en normen. Heb je rechts dat al één keer horen roepen over onze binnenlandse bedrijven met hun roots tot in de belastingsparadijzen. Heb je rechts dat al één keer horen zeggen over de eigen grensoverschrijdende normvervaging, over hun gekonkel met lobbyisten, consultants en fiscale kantoren. Die schrijven tegenwoordig wetten in onderaanneming. Open en bloot. En zowaar tegen vergoeding. En terwijl propageren ze reeds dure seminaries om uit te leggen hoe je dit nieuwe wetten handig in eigen voordeel kan aanwenden.”
Toch is de ACV-voorzitter niet helemaal pessimistisch. Op een Europese top in Göteborg werd vorige week de Europese pijler van sociale rechten en principes goedgekeurd. Dat is een vrijblijvende politieke verklaring. Maar dat hoeft niet zo te blijven, meent Leemans. “Onderschat dit niet. Dit is een scharniermoment voor een sociaal Europa. Dit lelijke eendje kan een mooie zwaan worden. Daarom moeten we vanaf nu dag na dag alle Europese, nationale en regionale politici interpelleren. Wat, beste politicus, doe jij om die 20 sociale rechten en beginselen te verankeren? Om ze te vertalen in afdwingbare rechten, regels en resultaten, in concreet beleid op korte en lange termijn?”
Op basis van die lijst met sociale rechten zou de Belgische regering de uitkeringen voor ouderschapsverlof moeten optrekken naar het niveau van de ziekte-uitkeringen. Het ACV wil alvast naar de rechtbank trekken tegen de jongste pensioenmaatregelen die er voor zorgen dat werknemers die heel jong begonnen minder pensioen krijgen als ze op het einde van hun loopbaan op brugpensioen gaan.
Het Vlaams ACV gaat ook in eigen boezem kijken. De vakbond belooft meer inspanningen om alle onderdrukte groepen te bereiken en gaat in het verweer tegen populisme en racisme. In de congresteksten staat daarover: “Het Vlaams ACV engageert zich om representativiteit na te streven in zijn instanties en bij het bepalen van standpunten, met aandacht voor het respecteren van de gender-, diversiteits- en leeftijdsevenwichten.”
