Geachte Mevrouw de Minister,
Vandaag geeft u uw beleidsverklaring aan het federaal parlement. WWF kijkt met meer dan gewone aandacht mee uit naar wat u zal vertellen. Vanuit al onze terreinervaring in meer dan 100 andere landen stellen we vast dat de natuur waar we allemaal afhankelijk van zijn, dramatisch achteruitboert. Drie belangrijke oorzaken voor die evolutie vallen allen onder uw bevoegdheid. Bovendien heeft België een belangrijke rol te spelen in het aanpakken van de drijfveren. Het gaat om de lange weg naar een koolstofarme en klimaatbestendige wereld, het stoppen van ontbossing en de strijd voor het behoud van de meest iconische diersoorten en hun habitat.
Na 6 jaar onderhandelen over wie doet wat, staat ondertussen vast dat de klimaatdoelstellingen voor 2020 niet worden gehaald zonder bijkomende maatregelen. Van het nieuwe nationale Klimaat- en Energieplan, beloofd voor het einde van het jaar, is de eerste letter nog niet geschreven en we staan in Europa al op de rem om de doelstelling verder af te zwakken. En het echte spel moet nog gespeeld: in 2050 dient de koolstofarme samenleving een feit te zijn, als België het echt meent met haar engagement om de temperatuurstijging op aarde te beperken tot 1,5°C. De klimaatgevolgen laten alvast niet op zich wachten: met de vernietigende kracht van Irma en Ophelia nog recent in het geheugen, worden het aantal en de schaal van orkanen, overstromingen, hittegolven en menselijke drama’s elk jaar groter. En ook in België voelen we dat klimaatrecords worden gebroken en dat de biodiversiteit onder druk staat: schadelijke diersoorten zoals teken en processierupsen zijn in opmars, net zoals tropische ziektes. Veranderingen in weerpatronen bedreigen onze landbouw, zwaardere stormen en overstromingen teisteren onze bebouwde kom… Voor WWF moeten we nu ons land voorbereiden door te investeren in een fossielvrije samenleving tegen 2050. Dat betekent onder meer een duidelijke en onomkeerbare keuze voor hernieuwbare energie en meer plaats voor natuur die de effecten van klimaatverandering helpt opvangen. Wachten tot 2020 betekent dat u ons land voor ontoelaatbare risico’s plaatst.
Een ander dossier waarin ons land bij de slechtste leerlingen van de Europese klas behoort: illegale houthandel. Met nog geen 5 controles per jaar sinds de wetgeving 4 jaar geleden in voege ging, en geen enkele sanctie, scoort België slecht ten opzichte van haar buurlanden. En zelfs uw politieke medestanders trokken in 2016, door middel van een unaniem goedgekeurde resolutie in de Kamer, aan de alarmbel en vroegen meer controles en doeltreffende sancties voor de vastgestelde overtredingen. Het hoeft dan ook niet te verbazen dat Europa vandaag een inbreukprocedure is gestart tegen de Belgische staat. Vandaag kan iedereen in België zonder het te weten een meubelstuk kopen, of planken voor zijn tuinterras, die gemaakt zijn van illegaal hout. Zolang de illegale houthandel straffeloos doorgaat, blijven niet alleen miljarden euro’s vloeien naar het misdaadcircuit, maar verdwijnen ook wouden die een eenzame strijd voeren tegen de opwarming van de aarde. Dezelfde wouden die potentiële medicijnen bevatten om ziektes zoals kanker en aids te bestrijden, die ontelbare dier- en plantensoorten herbergen en waarvan miljoenen mensen afhankelijk zijn voor hun levensonderhoud. WWF vraagt dat er nu eindelijk wordt gestart met grondige controles, dat het aantal wordt opgedreven en dat indien nodig sancties worden opgelegd.
Dezelfde vaststellingen moeten we helaas opnieuw maken in de strijd van België tegen illegale handel in bedreigde dier- en plantensoorten. Nochtans heeft ons land zich ertoe verbonden hieraan mee te werken in internationale verdragen. De acties die België kan opsommen zijn echter pover. En het is er niet beter op geworden sinds de dienst leefmilieu van de federale politie geen capaciteit meer heeft om te werken op deze problematiek. Vooral de coördinatie en centrale ondersteuning ontbreekt, waardoor het uiterst moeilijk wordt voor België om een belangrijke rol te spelen in het oplossen van georganiseerde milieucriminaliteit. Cruciale informatie over trends, transportmethodes of routes gaat zo verloren. Aan u als minister bevoegd voor de aanpak van deze illegale handel, vraagt WWF een gecoördineerd actieplan, zoals voorgesteld door de Europese Commissie, in samenwerking met uw collega-ministers van binnenlandse zaken en justitie. Of gaan we werkelijk wachten tot de 3890 laatste tijgers, de 50 laatste Javaanse neushoorns en de 30 laatste vaquita dolfijnen zijn uitgestorven? Deze uitdaging is ook een strijd tegen de internationale misdaad die naar schatting meer dan 20 miljard euro’s per jaar verdient aan deze infame illegale handel en daarmee vele landen in het zuiden injecteert met een dodelijke cocktail van geweld en corruptie.
Het mag duidelijk wezen dat een volhardend uitstelgedrag de constante is in het tot nu toe gevoerde beleid. We nodigen u uit, mevrouw de Minister, om in het komende jaar de échte en moedige beslissingen te nemen en deze niet door te schuiven naar de volgende regering. Wij vragen u als verantwoordelijke minister, onze natuurlijke rijkdommen en biodiversiteit te herstellen, te beschermen en op te treden tegen misbruik zodat de natuur de mens kan blijven voeden, genezen, beschermen en van zuurstof en ontspanning voorzien.
Sofie Luyten, Policy Director WWF
