First things first: de Spaanse regering heeft de voorbije weken steken laten vallen. De beelden op de dag van het Catalaanse referendum, toen de Guardia Civil ongewapende burgers hard aangepakte, waren schokkend om te zien en beschamend voor een EU-lidstaat. Dit soort geweld moet altijd en duidelijk veroordeeld worden en het is jammer dat de Europese commissie, Marianne Thyssen inbegrepen, dit niet nadrukkelijker deed.

Daarnaast was het voor vele Vlamingen surreëel om te horen dat Catalaanse politici gearresteerd werden en er lange celstraffen boven hun hoofd zouden hangen: “Jaren in een gevangenis, dat is toch iets voor moordenaars en verkrachters”? In verschillende Vlaamse partijen, de mijne inbegrepen, klonk het dan weer dat de arrestatie en vervolging van de Catalaanse politici toekwam aan het – onafhankelijke – Spaanse gerecht, en noch een zaak van de Vlaamse politiek was – noch van de Spaanse.

Ik ben het daar niet helemaal mee eens: het klopt dat het rechters zijn die bepalen welke straf de Catalaanse leiders eventueel zullen krijgen, maar ze baseren zich daarbij natuurlijk wel op de wetten, opgemaakt door … Spaanse politici. Het zou niet meer dan logisch zijn om vanuit ons land duidelijk te stellen dat we het niet ‘normaal’ vinden dat dit soort politieke daden zouden leiden tot jaren in een gevangenis.

De Catalaanse Cameron

Intussen verliezen we de essentie van de zaak uit het oog. Terwijl sommige Vlaamse politici Puigdemont stilaan heilig verklaren, is hij in de eerste plaats een leerling-tovenaar, die gaandeweg de controle is verloren over het politieke proces dat hij zelf in gang zette. De analogie met de Brexit is niet ver weg, en Puigdemont is de Catalaanse Cameron geworden.

Eerst negeerde de Catalaanse regering bij het referendum volledig het feit dat de tegenstanders op voorhand al aankondigden om niet te gaan stemmen, en spraken ze – Poetin zou het niet anders gedaan hebben – over een massale overwinning.
Vervolgens besloot Puigdemont de stemming in het parlement door te duwen, waar ze met de meest nipte meerderheid werd goedgekeurd: van de 135 Catalaanse parlementsleden stemde er maar 70 voor, 2 meer dan de nodige meerderheid van 68. Een echte leider zou moeten beseffen dat het niet verstandig is om de onafhankelijkheid uit te roepen, als je daarvoor geen brede politieke steun vindt in eigen regio.

Dit alles terwijl peilingen vooral leken aan te geven dat een groot deel van de Catalanen wel meer autonomie wel, maar helemaal geen onafhankelijkheid. Tot voor kort althans, want de starre houding van de Spaanse regering, en het brutale optreden van de politie, zijn een PR-geschenk voor Puigdemont geweest.

(R)evolutie?

De vraag is niet of Catalonië meer autonomie mag krijgen of niet. Het antwoord op die vraag is in de sterren geschreven: ‘Ja’. Wanneer een overgrote meerderheid van de bevolking meer autonomie wil, kan en mag die roep niet worden tegengehouden.

Ook als christendemocraten is dat steeds onze positie geweest. In Vlaanderen heeft mijn partij immers decennia geijverd voor meer Vlaamse autonomie. Het is geen toeval dat iemand als oud-premier Wilfried Martens, die verschillende staatshervormingen realiseerde, in de CVP actief werd vanuit de Vlaamse Volksbeweging, KVHV-praeses was geweest, en zijn ideeën ondermeer op de Ijzerbedevaart bepleitte. De christendemocraten hebben daarbij wél steeds gekozen voor de evolutie eerder dan de revolutie, iets waar de toenmalige Volksunie het soms moeilijk mee had.

Vandaag worstelt de N-VA, de erfgenaam van de VU, opnieuw met deze keuze. In eigen land zegt de partij te gaan voor de evolutie en niet de revolutie, en zijn de communautaire eisen in de koelkast gegaan. In het buitenland steunt de partij wel de revolutionairen: eerst in de Brexit-discussie, nu in het Catalaanse vraagstuk. In beide gevallen blijken deze revolutionaire keuzes de burger enorm veel welvaart te kosten: het Britse Nationaal Instituut voor Economisch en Sociaal Onderzoek (NIERS) berekende vorige week nog dat de Brexit-stemming elk gezin nú al 600 pond gekost heeft, terwijl in Catalonië volgens de laatste berichten 2.000 bedrijven hun vertrek hebben aangekondigd. Rampzalig.

De N-VA zit ook op een tweede spagaat: enerzijds wil de partij dat de EU in de toekomst minder bevoegdheden krijgt, anderzijds vraagt ze vandaag aan de Europese Commissie om zich meer te mengen dan ooit in de interne zaken van een lidstaat.

Eieren of jong, zegt een mooi Vlaams gezegde.

Wim Soons
Voormalig jongerenvoorzitter CD&V, lijsttrekker in Mechelen

Reacties op Twitter welkom via @wimsoons