Armoede en een slechte gezondheid, ze gaan hand in hand. De boutade ‘ziek maakt arm en arm maakt ziek’, is vandaag in een welvarend land als België nog steeds voor heel veel mensen een harde realiteit. Om een idee te geven: vrouwen met enkel een diploma lager onderwijs leven gemiddeld tot 25 jaar minder lang in goede gezondheid dan vrouwen met een universitair diploma. En jaarlijks stellen 900.000 Belgen een consultatie bij de huisarts uit omwille van financiële redenen.
Zo vertelt ook Sarah die zich recent inschreef in ons wijkgezondheidscentrum. Sarah is een jonge dertiger, ongehuwd en werkt parttime als poetsvrouw in een school. Financieel rondkomen is geen eenvoudige zaak voor haar. Daarom stelde ze al eens een bezoek bij de dokter uit. Dat is nu verleden tijd: in een wijkgezondheidscentrum kunnen patiënten immers zonder geld naar de huisarts. Wij krijgen een vast bedrag per ingeschreven patiënt, ongeacht hoeveel hij/zij consulteert. Zo kan men zonder financiële drempel terecht bij de huisarts, verpleegkundige en andere paramedische disciplines.
21 initiatieven voor nieuwe praktijken reeds geblokkeerd
Helaas heeft niet iedereen het “geluk” van Sarah. Heel wat forfaitaire praktijken moeten patiënten weigeren. Ten eerste moet je dicht genoeg bij een praktijk wonen om jezelf en je familie er te kunnen inschrijven. Woonde Sarah een paar kilometer verderop, dan moesten we haar weigeren. Bovendien hebben heel wat praktijken een patiëntenstop: meer patiënten verzorgen is niet mogelijk met het huidige personeel. Er zijn dus heel wat Belgen die geen gebruik kunnen maken van dit systeem, ook al is de nood voor veel mensen zoals Sarah erg groot. Niet toevallig is “gezondheid verdraagt geen uitstel” de centrale eis van de campagne van het Netwerk tegen Armoede: de eerstelijnsgezondheidszorg moet toegankelijker zijn.
Toch denkt de Minister van Volksgezondheid Maggie De Block daar anders over. Zij besliste op 8 oktober 2016, nu goed één jaar geleden, om de groei van deze wijkgezondheidscentra te stoppen. Op die manier blokkeerde ze al zeker 21 initiatieven voor nieuwe praktijken over het ganse land. Dat zijn tientallen huisartsen die toegankelijke eerstelijnsgeneeskunde willen organiseren, maar zich geblokkeerd zien door de minister! De minister blijkt voorstander van een liberale geneeskunde, waarbij de patiënt moet betalen voor elke consultatie, met alle gevolgen van dien voor zij die het niet kunnen betalen.
Het Federale Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg, een overheidsinstantie, toonde nochtans in meerdere studies aan dat deze prestatiegeneeskunde leidt tot verspilling, overconsumptie en verkeerd gebruik van de zorg. Daartegenover publiceerde Solidaris, de Franstalige socialistische mutualiteit, deze week nog cijfers die aantonen dat voor patiënten in wijkgezondheidscentra de gezondheidsuitgaven minder snel stijgen en dat de centra een betere toegang tot zorg voorzien voor de meest kwetsbaren in onze samenleving. Terwijl het beleid van deze regering alle ambitie mist om armoede écht aan te pakken (kijk naar Staatssecretaris Zuhal Demir die plots de Europese armoedegrens voor alle uitkeringen “onhaalbaar” acht), wil de Minister van Volksgezondheid dus bovendien deze toegankelijke manier van eerstelijnszorg amputeren.
Halt aan de besparingen
Geneeskunde voor het Volk en de PVDA eisen dat geen enkele Sarah in dit land nog gezondheidszorg moet uitstellen omwille van financiële redenen. En daarvoor zijn de wijkgezondheidscentra noodzakelijk in elke gemeente. Wij vragen dus onmiddellijk een halt aan de besparingen van Minister De Block op toegankelijke zorg, opnieuw de mogelijkheid om nieuwe centra op te starten en een uitbreiding van de sociale geneeskunde waar mensen zonder geld naar de huisarts kunnen. Daarnaast zal gezondheid maar écht een basisrecht zijn, als ook armoede daadwerkelijk wordt aangepakt.
Lise Vandecasteele (armoedespecialist PVDA) en Anne Delespaul (gezondheidsspecialist PVDA) zijn beiden huisarts bij Geneeskunde voor het Volk.
