Opinie - Sarah Braekman

Een pensioen is geen beloning, maar een recht!

Wie denkt dat het pensioen een beloning is voor het aantal gewerkte jaren, die vergist zich zo stelt Sarah Braekman. Het pensioen is vooral een recht op een waardig leven.

maandag 18 september 2017 12:07
Spread the love

Het rommelt in het politieke landschap. De een wil mensen die langdurig werkloos zijn een lager pensioen toekennen, de ander wil een puntensysteem waarbij je enkel pensioenrechten vergaart als je gewerkt hebt … Maar de teneur is vooral dat er een versterking van de link tussen werk en pensioen moet komen. Met andere woorden: ‘Hoe meer en harder je gewerkt hebt, hoe hoger je pensioen’, maar dus ook: ‘Hoe minder en minder hard je gewerkt hebt, hoe lager je pensioen.’

Dat lijkt logisch. Je pensioen is toch een beloning na jaren hard werken en bijdragen aan de maatschappij? Fout… Een pensioen is een manier om armoede bij oudere mensen te bestrijden. Om ervoor te zorgen dat mensen die te oud zijn geworden om te werken wel nog een boterhammetje kunnen eten onder een beschermend dak. Dat ze de medische kosten die oplopen naarmate ze ouder worden, kunnen dragen. Dat ze niet afhankelijk worden van hun kinderen en kleinkinderen, die vaak zelf geen hopen geld over hebben om hun ouders te onderhouden. 

Net zoals we mensen die ziek worden tijdens de jaren waarin ze verondersteld worden actief te zijn een uitkering geven, eigenlijk. Samenvattend, dus: “Kan je niet werken, dan zorgen we voor je.”

Het recht op pensioen is dus inherent aan het leven. Niet aan de inspanning die je in dat leven hebt gedaan.

Nu kan ik begrijpen dat het niet eerlijk lijkt als je heel je leven hebt gewerkt en je ‘beloning’ even groot is als die van iemand die dat niet heeft gedaan. Alleen vergeten we een paar dingen.

  1. Langdurig werklozen zijn niet noodzakelijk mensen die weigeren om te werken. De overgrote meerderheid van langdurig werklozen zijn langdurig zieken en mensen met een andere arbeidshandicap (laag iq, verslavingsproblematiek, …) De mutualiteiten hebben de middelen en tools om mensen die al te lang ziek zijn de rug toe te keren en een duwtje te geven richting werkloosheid. Deze mensen genezen niet op miraculeuze wijze op het moment dat ze overgedragen worden aan de zorgen van de RVA en zijn dus niet in staat om te werken. Zij maken de bulk uit van de langdurig werklozen, een groep waarvan we nu denken dat ze bevolkt wordt door werkweigeraars en profiteurs. 
    Het zijn mensen die, met het voorstel dat nu op de tafel ligt, één zekerheid hebben: een armoedig bestaan wanneer ze de pensioenleeftijd bereiken. 
    We moeten af van de scheve redenering dat een langdurig werkloze deze status aan zichzelf te danken heeft en dat een sanctie op zijn plaats is. Dat deze sanctie het aantal langdurig werklozen zal verkleinen door zijn motiverende effect, klopt dus niet. Als je niet in staat bent om te werken, ben je daar niet toe in staat. Sanctie of geen sanctie.
  2. Net zoals we niet meer geloven dat de eeuwige jachtvelden een beloning zijn voor een godvrezend leven, mogen we eigenlijk ook niet meer geloven dat een pensioen een beloning is voor een leven vol werk. 
    Als je in staat bent (fysiek, mentaal, intellectueel,…) om te werken, krijg je je beloning tijdens je actieve leven. Je bent immers in staat om een inkomen bijeen te werken. (Als je werk vindt, want laat ons die mensen die solliciteren en blijven solliciteren niet vergeten en die op het einde van het jaar nog eens gestraft worden, omdat ze niet worden uitgenodigd op gesprek…) Hoewel je soms het gevoel hebt dat dat niet zo is, aangezien er veel mensen zijn die het hoofd amper boven water kunnen houden, heb je altijd een stapje voor op mensen die afhankelijk zijn van het inkomen dat hen wordt toegewezen. Een inkomen dat vaak ver onder het bedrag ligt dat ze nodig hebben, want ‘verdorie, het is toch niet eerlijk dat mensen die niet werken een hoger inkomen zouden hebben dan mij?’ Die, hoewel ze dat graag zouden willen, al was het maar omdat dat zou betekenen dat ze geen pijn meer zouden hebben of geen torenhoge ziekenhuiskosten, of zich zelfs niet meer zo eenzaam zouden voelen, niet in staat zijn om zelf in te staan voor een leefbaar loon. 
    Het zal je maar overkomen. Ziek worden en voor de rest van je leven bang afwachten welke aalmoes je wordt toegeworpen. Om dan nog te zwijgen over je pensioen, want aangezien je niet in staat bent geweest om te werken, ‘verdien’ je dat al helemaal niet.
  3. Laat ons ook niet vergeten dat niet-gewerkte jaren ook een oorzaak kunnen hebben die noodzakelijk zijn om de maatschappij recht te houden. Ik denk dan aan mensen die voor zieke ouders of kinderen moeten zorgen, die besluiten om heel erg belangrijk vrijwilligerswerk te doen of die kennis vergaren waar we allemaal beter van worden. Als we deze mensen gaan straffen voor dit onontbeerlijke werk, wie gaat er deze dingen dan doen en hoeveel miljoenen gaat ons dat dan kosten?

Laat ons dus afstappen van de veronderstelling dat langdurig werklozen enkel werkweigeraars zijn en dat je die status alleen maar aan jezelf te danken hebt. Laat ons dan ook stoppen met allerlei truukjes te verzinnen om langdurig werklozen te bestraffen in de hoop dat ze dan terug aan het werk gaan. Als je er niet toe in staat bent, dan is dat zo. Dat is al een straf op zich. 

En laat ons het pensioen dus zien als een algemeen recht en niet een recht dat je opbouwt. Pensioenrecht is een levensrecht, geen prestatierecht.

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!