De vacature werd vergezeld van een foto waar een stralende Amina op stond, met hoofddoek, die bediende is bij de Vlaamse overheid. Vlaamse minister van gelijke kansen Liesbeth Homans besloot de foto met de lachende Amina terug te trekken.
Sindsdien bekijk ik deze vacature met een andere bril … Mijn potentieel toekomstige werkgever had immers een duidelijke boodschap voor me: als je een hoofddoek draagt ben je niet helemaal welkom om bij de Vlaamse overheid te werken als juriste. Het was misschien naïef van me hier niet aan te denken toen ik deze vacature las. Of toch niet? Mag ik er dan niet vanuit gaan dat als ik een vacature lees van de Vlaamse overheid – die trouwens een mooi diversiteitsplan heeft voor haar personeelsleden – ik enkel moet nagaan of ik aan het gevraagde profiel voldoe? Vandaag, nog voordat mijn talenten en vaardigheden zijn beoordeeld zijn mijn jobkansen beperkt. Ik zou zelfs cum laude mogen afgestudeerd zijn. Ik zou nog de beste aanbevelingsbrieven mogen voorleggen van andere werkgevers. Ik zou nog zo met glans voor alle testen in de sollicitatieprocedure geslaagd mogen zijn. Het zou er allemaal niet toe doen, want ik draag een hoofddoek en volgens de Vlaamse minister van gelijke kansen ben ik dus niet neutraal.
Neutraliteit?
Maar kunnen we het even over neutraliteit hebben dan? Wat betekent dat nu precies, want dat is me niet helemaal duidelijk. Zolang ik complexe juridische dossiers zou behandelen in een achterkamer van een Brussels overheidsgebouw, dan kan mijn werk als neutraal worden beschouwd. Van zodra externe personen mij zouden zien, zou mijn werk niet meer neutraal zijn? Dat lijkt me toch wel een beetje hypocriet. Op Twitter stelt minister Liesbeth Homans, de volgende vraag: “Dienstverlening van de Vlaamse Overheid moet neutraal zijn. Akkoord?” Ik heb geen Twitteraccount (en dat vind ik niet jammer), maar ik dien de minister graag van repliek. Uiteraard ben ik akkoord en wens ik ook een correcte dienstverlening te verkrijgen. Heel graag zelfs! Als je althans met neutraliteit bedoelt dat elk dienstverkrijger op een gelijke manier wordt behandeld en dat het werk dat door de dienstverlener verleend wordt even goed wordt uitgevoerd ongeacht de dienstverkrijger. Wie kan hiertegen zijn? Maar wat heeft dit dan met de hoofddoek van Amina te maken? Is het omdat Amina een hoofddoek draagt, dat zij deze werknemer niet kan zijn? Nochtans zegt Amina het zelf zo mooi op die affiche: “Met of zonder hoofddoek. Mijn werk goed doen, daar draait het om.”
Als we het dan over neutraliteit hebben, vraag ik mij ook af, welke neutraliteit en ten aanzien van wie? Je zou Amina maar zijn die vandaag naar haar werk gaat, bij de Vlaamse overheid, en die deze week te horen kreeg dat ze eigenlijk ‘niet neutraal’ is en daarom snel onzichtbaar moet worden gemaakt. Of nog: hoe neutraal is de overheid als het aan potentiële sollicitanten a priori al meegeeft dat ze er niet mogen van uitgaan dat ze louter op basis van hun capaciteiten zullen worden beoordeeld? Dat wringt nogal met het grondwettelijk gelijkheidsbeginsel, niet? Neutraal moet je als overheid t.o.v. alle burgers zijn. Dat betekent dat elke burger een gelijke dienstverlening mag verwachten, maar dat zou ook moeten betekenen dat als je bij de Vlaamse overheid wilt solliciteren dat je neutraal behandeld zult worden. Dit is echter niet de boodschap die potentiële sollicitanten voor de functie van jurist hebben gekregen.
Paradox van integratie
Ik vind het allemaal een beetje paradoxaal. We leven in een tijd waar er vooral over integratie wordt gesproken. Over het “grijpen van kansen”. Over “niet enkel rechten, maar ook plichten!” hebben. Deze ideologische discussies staan echter ver van de werkelijkheid. Aan welke plichten heeft een potentiële sollicitant (met hoofddoek) die voldoet aan de functiebeschrijving niet voldaan? Of welke kansen grijpt die sollicitant dan niet? Als iemand kansen moet grijpen, dan moet deze persoon ook dezelfde kansen als iedereen krijgen en moeten zijn of haar rechten worden gewaarborgd, zoals het recht op arbeid en het recht op gelijkheid. (Wel ironisch dat dat in het kader van een vacature voor jurist moet benadrukt worden) Paradoxaal genoeg zijn het net mensen die mee willen participeren in de samenleving (en dus “geïntegreerd” zijn) die op hindernissen stuiten.
Met de verwijdering van de foto van Amina bij de vacature geeft de Vlaamse overheid een heel verkeerd signaal. Het geeft niet enkel een verkeerd signaal aan potentiële sollicitanten. Het geeft een heel verkeerd signaal aan Amina, wie ik trouwens heel veel moed wens en waarvan ik hoop dat ze fijne collega’s heeft die haar steunen en appreciëren. Maar het geeft ook een verkeerd signaal aan de samenleving. Zeg vaak genoeg dat een vrouw met een hoofddoek niet neutraal is en dat zal na verloop van tijd de mainstream gedachte in de samenleving zijn over vrouwen met een hoofddoek. Zonder erbij na te denken wordt ‘hoofddoek’ gekoppeld aan ‘niet-neutraal’. De mens en de werknemer achter de hoofddoek doet er dan niet toe. Op deze manier verliest de samenleving heel veel potentieel en grijpt ze haar eigen kansen niet. Gelukkig, blijven er dagelijks talloze vrouwen met hoofddoek verder bouwen aan een betere samenleving onder meer via hun werk. Helaas te vaak in stilte en onzichtbaar. Het is tijd om hen met meer respect en erkenning te behandelen.
