De Arabische aanwezigheid begon in 711 en de laatste paar honderdduizend Andalusische moslims werden in 1610 op boten gezet richting Noord-Afrika. Een aanwezigheid van 900 jaar wordt afgedaan als kolonisatie. Spreekt Mark Elchardus dan ook nog altijd over de Europese kolonisatoren van Noord-Amerika? Of noemt hij Israël een koloniale staat? Trouwens voor al Andalus klopt de term kolonisatie helemaal niet.

Op wie werd Al Andalus veroverd? Niet op de Romeinen, die waren al twee eeuwen weg, maar hoofdzakelijk op de Visigoten, Germanen uit Noord-Europa die het grootste deel van het Iberisch schiereiland overheersten. 

En hoe werd het veroverd? Met een leger van hoofdzakelijk Berbers, onder leiding van de Berber Tariq bin Shimon (een bekeerde jood) dat voor geen 10 procent uit Arabieren bestond. Dat leger kon steunen op al aanwezige Berbers in de regio’s van Rio Barbate en Algeciras, maar vooral op een deel van de heersende Visigotische klasse die verdeeld was over de opvolging van hun koning Wittiza, en niet te vergeten een kleine, maar belangrijke groep joden, die de nieuwkomers als bevrijders zagen.

De Visigoten hadden als eersten in christelijk Europa een gruwelijke anti-joodse wetgeving ingevoerd. Ook de lokale christenen zagen de Germaanse Visigoten als onderdrukkers. Deze Arabieren, Berbers, lokale christenen, joden en leden van de oude heersende klasse vormden een nieuwe maatschappij op basis van de Arabische cultuur en de ‘convivencia’ die toen ontstond had dus alles te maken met de de facto bestaande gemengde sociale situatie en niet met idealistische overwegingen.

 Deze bevolkingsgroepen zullen langzaam fusioneren: eerst Arabiseren, daarna grotendeels islamiseren en dan ontstaat een nieuwe, Andalusische identiteit. Zo’n proces kan je geen kolonisatie noemen maar moet je eerder vergelijken met wat we in christelijk Europa ‘volksverhuizingen’ noemen. Met het ontstaan van die Andalusische identiteit eindigt die ‘convivencia’ en inderdaad, we moeten die niet idealiseren en over fantaseren zoals veel moslims en ook niet-moslims doen.

Maar de visie op Al Andalus die Elchardus een fantasie noemt is niet typisch voor Al Andalus, denk aan de mythe van onze goede Keizer Karel, geboren in Gent, opgegroeid in Mechelen en daarna het grootste deel van zijn leven in Brussel gewoond.

Hij wordt vooral herinnerd als de luimige man van de pot van Olen, maar was wel een fanatieke religieuze massamoordenaar en dan heb ik het niet over al zijn oorlogen maar over het uitroeien in eigen land van al wie zich tegen de Roomse kerk verzette: duizenden protestantse Anabaptisten werden onder zijn bewind levend verbrand of levend begraven.

Het was hij die in 1522 de Inquisitie hier invoerde – de Spanjaarden hadden hier toen nog niets te zeggen – onder leiding van zijn religieuze leermeester Adriaan Boeyens die hij via omkoperij tot Paus had laten benoemen.

Boeyens was voormalig rector van de universiteit van Leuven en die werd het commandocentrum van deze Inquisitie. Het was ook in Leuven dat reeds in 1520 met keizerlijke goedkeuring massaal boeken werden verbrand. De universiteit van Leuven waarvan Maarten Luther toen zei dat ‘zelfs een ezel er een diploma kan behalen’. 

Het zal een bloederige weg zijn om bij ons in Europa een seculiere maatschappij uit te bouwen via de Franse Revolutie en haar ideeën die met veel bloed en tranen werden uitgedragen door de legers van Napoleon.

 En in België is er nog werk aan de winkel: het grootste deel van ons onderwijs en onze gezondheidszorg wordt nog beheerst door de christelijke principes van ‘onze’ katholieke scholen en ziekenhuizen.

Elchardus heeft het over de jizya-belasting die niet-moslims moesten betalen, wel wij niet-gelovigen betalen nu onze ‘seculiere staat’ onze vorm van jizya, want wij worden verplicht om niet alleen die katholieke zuil met ons belastingsgeld te onderhouden, maar ook nog eens de hele kerkelijke hiërarchie. Dat België een compleet seculiere maatschappij is, is nog altijd een fantasie. 

Lucas Catherine

auteur van o.a.

Een Arabische Zomer, twintig vrouwen in al Andalus

Morisco’s, een vergeten etnische zuivering.