België is één van de weinige landen binnen de OESO die geen meerwaardebelasting heft. Dat zorgde enkele jaren geleden voor ophef toen bleek dat Marc Coucke niet één euro belasting hoefde te betalen op de meerwaarde van 1,24 miljard euro die hij boekte op de verkoop van zijn bedrijf aan het Amerikaanse Perrigo.

CD&V, die een lawine van asociale maatregelen en besparingen moet verkopen aan een almaar luider morrende achterban, pakte vorig jaar uit met een uitgewerkt voorstel om ook in België een meerwaardebelasting in te voeren.

Maar het voorstel sneuvelde definitief op de onderhandelingstafel van het jongste begrotingsakkoord. De meerwaardebelasting komt er niet. In ruil komt er een ‘abonnementstaks’ op effectenrekeningen. Op zo’n rekening kunnen beleggers aandelen, obligaties, kasbons en fondsen bewaren.

Wie meer dan 500.000 euro op een effectenrekening heeft staan, betaalt voortaan 0,15 procent belasting per jaar. Pensioenfondsen en levensverzekeringen tellen niet mee in de optelsom.

500.000 euro is de drempel die er kwam om de zogenaamde ‘middenklasse’ te sparen. Alleen ligt die drempel dan wel heel hoog. In principe kan een echtpaar of koppel hun aandelen verspreiden over twee effectenrekeningen. Per gezin moet je dan al 1 miljoen aandelen hebben om onder de belasting te vallen. In totaal betaal je dan 1.500 euro per jaar op dat vermogen.

Albert Frère niet geviseerd

Eén miljoen is bijzonder veel want vermogenden investeren meestal maar een fractie van hun bezit in aandelen. Daarnaast zijn er ook nog de vastgoedmarkt, kunst, goud en diamanten, levensverzekeringen en pensioenfondsen.

Ok, maar misschien is dit eindelijk een – weliswaar kleine – belasting op de gigavermogens van de rijkste Belgen? Helaas. Albert Frère (6 miljard euro) of de families achter AB Inbev (50 miljard euro) gebruiken geen effectenrekening om hun fortuin te beheren. Zij bezitten hun aandelen via holdings.

Maar dan moeten ze toch de belasting betalen op hun aandelen in die holdings? Opnieuw helaas. Dergelijke aandelen zijn zoals dat heet in het jargon ‘niet dematerialiseerd’. Ze worden opgenomen in het register van de vennootschap en staan dus niet op een effectenrekening. Ze ontsnappen dus aan de belasting van 0,15 procent.

Denis-Emmanuel Philippe, advocaat bij Bloom Law en professor fiscaal recht, legt dat maandagmorgen uit in La Libre Belgique: “De nieuwe heffing van 0,15 procent geldt enkel voor de aandelen van fysieke personen op een effectenrekening.” De heffing viseert niet de superrijken, voegt hij er aan toe.

Vraag blijft, wie de belasting dan wel zal moeten betalen. De regering rekent op een opbrengst van 204 miljoen. Dat cijfer blijkt nattevingerwerk. Het is op geen enkele ernstige berekening gebaseerd. De kleine miljonairs kunnen de belasting makkelijk ontwijken door hun vermogen wat beter te spreiden. De allerrijksten hoefden zich al vanaf het begin geen zorgen te maken.