Opinie - Koen Dereymaeker

Plannen Kris Peeters zijn achteruitgang voor de werknemers achter de ‘jobs, jobs, jobs’

Kris Peeters kondigt trots aan dat hij gaat voor volledige tewerkstelling tegen 2025, in navolging van Duitse bondskanselier Angela Merkel. Terwijl de minister glimlachend in het rond keek om het applaus in ontvangst te nemen, komt een studie van het Leuvense Hoger Instituut voor de Arbeid (HIVA) roet in het eten gooien. Onderzoeker Ides Nicaise: “het recente arbeidsmarktbeleid is de strijd tegen de armoede niet ten goede gekomen. Het is op sommige punten zelfs een strijd tégen de armen geworden”.

maandag 10 juli 2017 11:46
Spread the love

De situatie op onze arbeidsmarkt is zeer ernstig blijkt uit het HIVA-onderzoek.1 De laatste 10 jaar zijn er 40.000 mensen bijgekomen die wél een job hebben, maar die niet of amper rondkomen. De helft van die nieuwe banen wordt verloond op het laagste niveau en vaak gaat het om tijdelijke banen. “Het beleid heeft zich blindgestaard op het drukken van de werkloosheidscijfers, maar heeft het onderliggende doel (armoedebestrijding) uit het oog verloren”, is de conclusie van Ides Nicaise.2 Het model van de Amerikaanse hamburgerjobs of de Duitse onderbetaalde mini-jobs komt ook ons land binnen. Het loont dan ook de moeite om de nieuwe maatregelen3 die de minister van werk uitrolt, wat grondiger te bekijken.

Plan van Peeters doorprikt

Ten eerste worden er bijkomende lastenverlagingen beloofd. Lastenverlagingen lijken wel een obsessie voor deze regering. De taxshift alleen heeft ervoor gezorgd dat de bedrijven vorig jaar een cadeau hebben gekregen van 1 miljard euro, tegen 2020 loopt dat zelf op tot 3,2 miljard4. Het planbureau gaat uit van een nettocreatie van 40.000 jobs tussen 2016 en 2020 als resultaat van de taxshift. Dat zijn hele dure banen, uitgerekend 75.000 euro per job. Ondertussen gaat de begroting stevig in het rood en blijven de zogenaamde ‘terugverdieneffecten’ uit. Deze dagen zit de regering samen om 4,3 miljard te vinden om de begroting van volgend jaar alsnog op koers te houden.

Daarnaast wil Peeters, op verzoek van de werkgevers, de proefperiode opnieuw invoeren. Die werd in 2014 afgeschaft in ruil voor een herziening (lees vermindering) van de opzegtermijnen.5 Werknemers sneller en vooral goedkoper kunnen ontslaan in de eerste maanden van hun contract, zal dat nieuwe banen opleveren of de kwaliteit van het werk verbeteren?

Een ander punt van de CD&V-minister is om nachtarbeid mogelijk te maken in de E-commerce. Dat zou duizenden jobs opleveren volgens de distributiesector. Maar het zijn niet de consumenten die om nachtwerk vragen. Een onderzoek van de FOD Economie toont aan dat de belangrijkste remmingen van de Belgen om online aankopen te doen, op geen enkele manier verband houden met een gebrek aan flexibiliteit.6 De resultaten van dit onderzoek werden trouwens overgenomen door Comeos zelf, de werkgeversfederatie van de Belgische handel en distributie. Het fabeltje dat nachtarbeid duizenden banen zal opleveren is dus fout. Voor de kwaliteit van het werk is het alleszins een verbetering. Nachtarbeid ligt aan de bron van tal van gezondheidsproblemen, zowel fysiek (chronische vermoeidheid, maag- en darmproblemen, hoge bloeddruk, overgewicht) als mentaal (stress, depressie, grotere prikkelbaarheid).

Een volgende maatregel uit de werkmap van de minister van werk zijn de ‘mystery calls’. Op zich positief dat Peeters dat op de politieke agenda plaats, er moet veel strenger worden opgetreden tegen discriminatie op de arbeidsmarkt. De discriminatie op de arbeidsmarkt stijgt nog steeds. De zelfregulatie dat de werkgevers is vooral om niets te doen. Maar met ‘mystery calls’ schep je wel geen extra banen.

Dan hebben we nog de versoepeling van de reglementering rond de netto overuren in de horeca, de sector kan al gebruik maken van het maximum van 360 overuren per jaar. Deze versoepeling komt nog eens bovenop de flexijobs, een speciaal statuut dat werd uitgewerkt voor de horeca met superflexibele, onderbetaalde jobs zonder uurroosters. Zijn dat de “kwaliteitsvolle banen” waarover de minister van werk het over heeft?

Maar geen nood. De minister reikt een oplossing aan als je op het punt staat te crashen door al dat superflexibel overurengedoe of omdat je langer moet werken. In de strijd tegen stress op het werk tovert hij ‘burn-outcoaches’ als witte konijnen uit zijn hoed. Ook dat noemt hij een maatregel om de jobcreatie een extra boost te geven.

Alternatief plan voor werkgelegenheid is nodig

Mooie woorden van minister Peeters. Maar we moeten hem ruim onvoldoende geven op de inhoud. Zijn voorstellen scheppen geen nieuwe banen en zijn een achteruitgang op vlak van werkbaar werk. Van de jobs die deze regering schept zijn 65 procent precaire banen, het armoederisico voor werkende was nooit zo groot. Grote bedrijven gebruiken massaal interimarbeid, zoals de Pano uitzending van 10 mei en de laatste PVDA studie7 heeft aangetoond. In sommige bedrijven is meer dan 70 procent van de gewerkte uren interimarbeid. Het enige antwoord dat de minister op dit misbruik heeft is “dat zijn administratie het zal onderzoeken”.

Langer werken en de toenemende flexibiliteit zorgt dat het bestaande werk juist door minder mensen wordt verdeeld en werkt dus negatief voor de werkgelegenheid. In een nieuwe bevraging ziet geen enkele van de 1671 ondervraagde het zitten om tot zijn 67 jaar te werken.8 De langdurig zieken en burn outs pieken, dat krijg je niet opgelost door het inzetten van coaches of sancties.

Er is een beleid nodig van investeringen. Koopkrachtverhoging is noodzakelijk voor een werkgelegenheidsbeleid. Zelfs de economen van de OESO en het IMF beginnen zich ongerust te maken over de dalende koopkracht van de werkende bevolking en de negatieve gevolgen voor de economie en de tewerkstelling. “Het is vooral de particuliere consumptie die, op middellange termijn, een steeds belangrijkere bijdrage zal leveren tot de groei”, schreef de Nationale Bank vorige maand in haar trimestrieel verslag.9

De lastenverlagingen voor jobcreatie zijn zeer inefficiëntie. De nieuwe jobs van deze regering kosten 75.000 euro. Ter vergelijking, in Gotenburg, waar in een proefproject de 30u week werd ingevoerd, lag de kost op 20.840 euro per job. De regering zou veel beter inzetten op arbeidsduurvermindering zoals in Zweden en investeren zorg, openbaar vervoer en onderwijs als antwoord op duurzame werkgelegenheid. Dat zijn de enige duurzame en sociale recepten voor een echte werkgelegenheidsbeleid.

Koen Dereymaeker
Medewerker studiedienst PVDA

1 http://deredactie.be/cm/vrtnieuws/binnenland/1.3018706
2 http://www.tijd.be/opinie/algemeen/Goed-nieuws-op-de-arbeidsmarkt-behalve-voor-de-armen/9911645?utm_medium=twitter&utm_source=dlvr.it
3 http://deredactie.be/cm/vrtnieuws/economie/1.3018536
4 Deze komen bovenop de 5,2 miljard loonsubsidies. Cijfer 2014, zonder doelgroepverminderingen RSZ en zonder de 1% loonkostsubsidie die werd omgezet in een patronale RSZ-vermindering
5 Vooral in de 1ste maanden dat je aan het werk bent zijn de opzegperiodes sterk verminderd.
6 1ste voorkeur voor fysieke aankopen, 2e gebrek aan vertrouwen in online betalingen, 3e geen middelen voor betalingen online. http://www.retis.be/introduction/statistiques-belgique/
7 http://pvda.be/artikels/exclusief-tien-bedrijven-wordt-meer-dan-de-helft-van-het-werk-gedaan-door-uitzendkrachten
8 http://deredactie.be/cm/vrtnieuws/economie/1.3018536
9 https://www.nbb.be/nl/artikels/perscommunique-economische-projecties-voor-belgie-voorjaar-2017

take down
the paywall
steun ons nu!