Foto: Platform 'Belfius is van ons'

“Belfius privatiseren is bijzonder slecht idee”

Minister van Financiën Johan Van Overtveldt (N-VA) staat te popelen om Belfius te privatiseren. Met de opbrengst zou de overheidsschuld kunnen dalen. Sacha Dierckx van de denktank Minerva zette zijn tanden in het dossier en waarschuwt voor de nadelige gevolgen voor de Belgische economie en maatschappij.

donderdag 6 juli 2017 16:50
Spread the love

Na de financiële crisis van 2008 kwam Belfius voor 100 procent in overheidshanden terecht. Nu de regering opnieuw op zoek gaat naar enkele miljarden om het gat in de begroting te vullen en de Europese Commissie de overheidsschuld nauwlettend in het oog houdt, ligt een gedeeltelijke privatisering van de overheidsbank op tafel.

Ook het regeerakkoord stuurt aan op een verkoop: “De regering streeft er naar om de participaties in de financiële sector ten gepaste tijde en op een verstandige wijze optimaal te valoriseren.”

Alleen lijkt de wil om Belfius te verkopen vooral ingegeven door ideologische motieven. Echt veel impact op de begroting zal dat niet hebben. “Vanuit budgettair oogpunt lijkt een privatisering weinig zin te hebben. De eenmalige opbrengst zal onvoldoende zijn om de staatsschuld substantieel terug te dringen, en moet bovendien afgewogen worden tegen de recurrente verliezen die het gevolg zijn van een dividendenstroom naar de private investeerder(s)”, schrijft Dierckx.

Met andere woorden: door de verkoop van de helft van de aandelen kan de overheidsschuld met 4 miljard euro zakken waardoor de overheid minder interest moet betalen. Maar dat levert wellicht minder op dan de huidige dividenden die de bank elk jaar betaalt aan de overheid.

De ideologische drijfveer van de regering kan je zo samenvatten: de ‘minimal state’ moet zich niet bezighouden met bankieren. In de jaren 70 waren overheidsbanken nochtans nog goed voor 40 procent. De studie van Minerva bevat genoeg argumenten om die stelling naar de prullenbak te verwijzen.

Een privatisering zou bijvoorbeeld leiden tot een bankenlandschap met minder diversiteit. Nu al heeft België een sterk geconcentreerde financiële sector, gedomineerd door enkele (hoofdzakelijk buitenlandse) reuzen.

“De spaar- en coöperatieve bankensector is in België heel klein, met een marktaandeel van slechts 4 procent. Voor heel Europa lag het aandeel van coöperatieve banken in 2010 rond de 20 procent”, schrijft Dierckx.

Door een privatisering komen de dividenden voortaan in privézakken terecht, maar het risico blijft wel publiek. Belfius is too big to fail en als het nog eens fout loopt (wat bij een privébank een groter risico is dan bij een overheidsbank) mogen de belastingbetalers weer in de bres springen.

Ethische bank

Dierckx stelt voor om van Belfius een publieke, democratisch geleide, ethische bank te maken. “Een bank die uitsluitend projecten financiert met een maatschappelijke, sociale en ecologische meerwaarde, en die zich onthoudt van projecten met negatieve maatschappelijke, sociale of ecologische consequenties.”

De concurrenten van Belfius scoren op dat vlak alvast niet goed. “Uit rapporten blijkt dat onder meer BNP Paribas Fortis en ING nog altijd financieringen doen van oliewinning in diep water, oliewinning rond de Noordpool, steenkoolmijnen en –centrales, vloeibaar aardgas, en BNP Paribas Fortis ook in teerzandolie.”

Dat is ook normaal. Aandeelhouders verwachten rendementen van 10 procent of meer. Bij een ethische overheidsbank zou dat lager kunnen liggen.

Ons land kan zo’n bank wel gebruiken. “Wereldwijd zijn staatsinvesteringsbanken verantwoordelijk voor 34 procent van de financiering van alle projecten die bedoeld zijn om de klimaatopwarming tegen te gaan, tegenover slechts 6 procent voor alle private financiële instellingen.”

Om te vermijden dat zo’n overheidsbank een nieuw vehikel wordt om politieke postjes te verdelen, moet er wel goed nagedacht worden over een gedemocratiseerde beslissingsstructuur met grote inspraak van stakeholders (sociale bewegingen, de klanten, het personeel en klimaatbewegingen).

De volledige studie kan u hier lezen.

take down
the paywall
steun ons nu!