In amper vijftien jaar tijd is het aantal studenten uit Engelstalig Afrika in China meer dan vertwintigvoudigd, van 2.000 in 2003 tot bijna 50.000 in 2015. Volgens cijfers van de VN-organisatie voor onderwijs UNESCO ontvangen de VS en Groot-Brittannië jaarlijks ongeveer veertigduizend Afrikaanse studenten. China doet het beter dan de twee machtigste Engelstalige landen onder de Engelstalige studenten.

Frankrijk blijft ondertussen de absolute nummer één met 95.000 Afrikaanse studenten, waarvan de meesten uit voormalige Franstale kolonies komen. China maakt zijn cijfers al sinds 2014 bekend, maar de informatie van het ministerie van Onderwijs werd tot recent nooit vertaald. Een project van de Michigan State University brengt daar verandering in en toont zo de stijgende trend.

Deze stijging kan voor een deel verklaard worden door de aanhoudende focus van China op Afrika. Sinds 2000 zijn er regelmatig topontmoetingen in het Forum on China-Africa Cooperation, met financiële en politieke steun voor het Afrikaanse onderwijs, inclusief onderwijsmogelijkheden voor Afrikaanse studenten in China.

Sinds 2006 heeft China ook doelstellingen vastgelegd voor studiebeurzen aan Afrikaanse studenten die in China willen studeren. Op de meest recente top van het Forum in 2015 beloofde China nog 30.000 studiebeurzen tegen 2018. Het lijkt erop dat die doelstelling zal bereikt worden.

Voor de Chinese overheid is het onderwijsaanbod een vorm van soft power, op dezelfde manier dat ook voormalige koloniale grootmachten en de VS dat doen: ze verzorgen zo de volgende generatie Afrikaanse wetenschappers en elites. De ervaringen die studenten opdoen in China kan zich vertalen in een latere bereidheid om meer samen te werken met China. Het verhoogt immers de kans dat ze positief staan tegenover het Chinese beleid.

Uit onderzoek blijkt dat ze verschillende redenen opgeven om naar China te vertrekken. Sommigen gaan puur voor de betaalbare opleiding, zelfs als dat zonder studiebeurs is, terwijl anderen het vooral zien als een mogelijkheid om zakenrelaties te smeden of de taal te leren van een opkomende grootmacht.

De opleidingen krijgen uiteenlopende beoordelingen. Uit sommige onderzoeken blijkt dat de studenten over het algemeen tevreden zijn met hun Chinese opleiding, eenmaal ze de taalbarrière te boven komen. Uit andere studies blijkt dat, zelfs als de studenten niet helemaal tevreden zijn over de inhoud van de studies, ze toch waarde hechten aan de handels- en zakenrelaties die hun opleiding in China in hun thuisland mogelijk maakt.

Het is moeilijk vast te stellen welke Afrikaanse landen de meeste studenten naar China sturen, omdat het Chinese ministerie van Onderwijs daar geen data over publiceert. De statistieken van de Universiteit van Tsinghua bieden mogelijk inzicht. In het academiejaar 2015-2016 kwam de meerderheid van de studenten uit Zimbabwe, Ethiopië, Tanzania, Marokko, Eritrea en Kameroen.

Door de strenge visumregels kunnen de meeste internationale studenten niet in China blijven na hun opleiding. Dat betekent dat China een generatie Afrikaanse studenten opleidt die, in tegenstelling tot veel van hun collega’s die in Frankrijk, de VS of Groot-Brittannië studeren, waarschijnlijk terugkeren naar hun thuisland en daar hun opleiding en aangeleerde vaardigheden toepassen.

China tops US and UK as destination for anglophone African students