Wie dacht dat de Franse president Macron tijdens zijn toespraak aan het Franse parlement concrete plannen uit de doeken zou doen over wat het land de komende vijf jaar te wachten staat, die kwam nogal bedrogen uit. Het parlement en de Franse bevolking kregen een ellenlange speech voorgeschoteld, vol bombarie en zonder concrete voorstellen.
In zijn toespraak kondigde Macron aan dat hij een nieuwe politieke cultuur ingang wil laten vinden, dat hij het land opnieuw wil verenigen onder de vlag van het patriottisme, dat hij sociaal-economische hervormingen zal doorvoeren en dat hij Frankrijk opnieuw het optimisme zal schenken. Het was een toespraak die, in grote lijnen, de beloften herhaalde die hij tijdens de kiescampagne al had gemaakt.
Om te weten wat Macron echt van plan is en waar hij echt voor staat, moet je vooral kijken naar wat er in relatieve stilte gebeurt, in de schaduw van de grote toespraken en statements. Een kleine week geleden trok Bruno Le Maire, de Minister van Financiën van Macron, naar New York. Of, om preciezer te zijn: naar Wall Street. Doel van het bezoek aan Wall Street was om Amerikaanse banken warm te maken om zich te vestigen in Parijs. Nu de Brexit een feit is, willen Macron en de zijnen van Parijs het nieuwe London maken. Parijs moet het financiële hart van Europa worden.
En wat dat voor de modale Franse burger moet opleveren? Jobs, zo maakte Le Maire zich sterk. In een toespraak bij de Economic Club of New York verklaarde hij “de vijand is niet de financiële sector, wel de werkloosheid en we gaan er alles aan doen om rijkdom, investeringen en werk opnieuw naar Frankrijk te halen.” En verder: “De grote banken van de VS naar Parijs halen, in plaats van dat ze zich vestigen in Londen, Dublin, Amsterdam of Frankfurt, dat betekent werk creëren in Frankrijk, en rijkdom naar Frankrijk brengen.”
Het is vanuit dat perspectief dat ook de aangekondigde sociale hervormingen van Macron moeten begrepen worden. De regering Macron wil onder meer de ontslagregeling versoepelen, de sociale lasten voor bedrijven verlagen en de macht van de vakbonden breken door sociale akkoorden enkel op bedrijfsniveau toe te laten (en niet per sector). Die maatregelen zijn mede ingegeven om een klimaat te creëren dat de grote Amerikaanse banken gunstig stemt. Of, zoals Le Maire het zelf zei: “We zijn klaar om te doen wat noodzakelijk is om Frankrijk zo aantrekkelijk mogelijk te maken, of het nu op sociaal of fiscaal vlak is”.
Ook op juridisch vlak wil Parijs een tandje bijsteken om de Amerikaanse banken te behagen. Zo is er het plan om een speciale rechtbank op te richten die disputen over financiële contracten behandelt binnen de Britse wetgeving. Een instituut dat natuurlijk erg handig kan zijn wanneer de Brexit effectief voltrokken wordt.
Uithollen
De Eurofilie van Macron lijkt dus een cynisch kantje te hebben. In de Brexit wordt vooral een opportuniteit voor Frankrijk gezien en er wordt veel ingezet om de Londense City naar Parijs te loodsen. Maar uiteraard is Parijs niet de enige partij die meedingt naar de erfenis van de Londense City.
Ook Frankfurt werpt zich op als mogelijke opvolger van de Londense City, net als Dublin. Dat leidt tot een hevige concurrentiestrijd op vlak van sociale en fiscale wetgeving om de banken te kunnen plezieren. De banken buiten die concurrentie vervolgens verder uit. Ze voeren de druk op om nieuwe sociale- en fiscale wetgevingen aan het democratische spel van meerderheden en minderheden te onttrekken door te eisen dat gunstregimes niet zomaar kunnen teruggedraaid worden.
Maar de belangrijkste vraag is misschien wel: werkt deze politiek? Zullen er inderdaad zoveel meer jobs gecreëerd worden als Parijs erin slaagt om zich op te werpen als het nieuwe financiële centrum? Dat is hoogst twijfelachtig. Financiële instellingen kunnen op papier wel leiden tot economische groei, maar het is een groei die zich slechts in beperkte mate vertaalt in een algemene en reële groei van de werkgelegenheid. Zeker, wanneer grote banken in Parijs neerstrijken zullen er wel nieuwe jobs ontstaan, alleen zullen dat heel specifieke jobs zijn voor hoogopgeleiden en expats. Maar de sociale en fiscale wetgeving zal wel voor het gros van de Fransen uitgehold worden.
In feite grijpt de regering Macron terug naar een recept dat reeds toegepast is in de jaren 80: groei aanwakkeren via de financiële sector en de wil van die financiële sector boven de democratie verheffen. En we weten waartoe dat in het verleden heeft geleid.
Bronnen:
https://www.ft.com/content/08fd7550-5d8e-11e7-9bc8-8055f264aa8b?tagToFollow=
https://www.nytimes.com/reuters/2017/06/29/business/29reuters-france-britain-court.html
