Nieuws, Europa, Milieu, Politiek, België -

Onthullende rapporten over scheurtjes Tihange 2 en Doel 3 schadelijk voor Electrabel

“FANC houdt nieuwe informatie achter over de staat van de kernreactoren Doel 3 en Tihange 2, wat op zijn minst aanleiding geeft tot bezorgdheid en een vermoeden creëert dat er iets aan de hand is. Bovendien gaat de 'nucleaire waakhond' akkoord met een heropstart van Tihange 2, terwijl deze nog maar voor een vijfde is gecontroleerd. En, de inspectie deugt niet aangezien FANC deze zelf "immatuur" noemt.” Genoeg, stellen Greenpeace en andere anti-kernenergieorganisaties. Niet alleen uit België, ook uit Nederland en Duitsland komt er protest.

donderdag 22 juni 2017 08:02
Spread the love

Van Tihange, via Luik en Maastricht tot aan Aken. Meer dan 26.000 mensen hebben zich aangemeld om over deze afstand van 90 kilometer hand in hand te gaan staan om een mensenketting te vormen. Het is een internationaal protest tegen een internationaal probleem: de Belgische kernreactoren Doel 1, 2 en 3 en Tihange 2 en 3. Iedereen die wil kan zich zondag nog aansluiten. Recente gebeurtenissen bij FANC en Electrabel bevestigen de noodzaak om tot actie te komen des te meer, benadrukt Eloi Glorieux, van Greenpeace België. 

Geen evolutie

Flashback naar november 2015. Het Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle, oftewel FANC, geeft akkoord voor de heropstart van kernreactoren Tihange 2 en Doel 3 op voorwaarde dat energieleverancier Electrabel nieuwe testen uitvoert. Een jaar later, 8 november 2016, staat te lezen op de website van FANC dat er naar aanleiding van de laatste testen geconcludeerd kan worden dat er geen enkele evolutie heeft plaatsgevonden in het aantal en de grootte van de scheurtjes in de wand van kernreactor Doel 3.

“We wilden zien op welke basis hun conclusie gebaseerd was en vroegen het volledige inspectierapport op. Twee evaluatieverslagen van bij elkaar 2 pagina’s moesten daarvoor volstaan”, vertelt Glorieux. “Wat daarin stond kwam neer op het volgende: ‘Wij zijn het volledig eens met de conclusie die Electrabel getrokken heeft, na de inspecties die zij hebben uitgevoerd.'”

Economisch belang Electrabel

Greenpeace probeerde nogmaals rapport op te vragen. Dit keer excuseerde FANC zich, maar het rapport viel volgens hen buiten de Wet Openbaarheid Bestuur. De reden? Omdat Electrabel expliciet gezegd heeft dat het van economisch belang is voor hen.

Onacceptabel voor Greenpeace. “Dan willen we het juist zeker zien”, zegt Glorieux. Daarom stapt de milieuorganisatie naar de Federale Beroepscommissie voor de toegang tot milieu-informatie, het orgaan dat controleert of informatie inderdaad een uitzondering vormt op Wet Openbaarheid Bestuur.

Anderhalve maand later, op 28 april 2017, geeft FANC eindelijk een onderbouwde motivatie van hun weigering tot het publiek maken van het rapport. “Tamelijk choquerend”, zegt Glorieux, als hij de verklaring begint voor te lezen: “‘Omdat de gegevens van belang zijn voor de betrokken onderneming en omdat de openbaarmaking ervan, van die aard is dat de betrokken onderneming schade kan berokkend worden’. Dat betekent dat de WOB hier ondergeschikt was gesteld aan het privébelang van een onderneming. Specifiek refereren ze naar het feit dat de gebruikte inspectiemethodes tot een industrieel geheim behoren.”

En dan heeft FANC nog eens goed nieuws, valt er kort daarna te lezen op hun website. Naast Doel 3 was namelijk ook bij Tihange 2 geen enkele evolutie ontdekt wat betreft het aantal en de grootte van de scheurtjes in de wand, aldus FANC. Dus ook deze kernreactor kreeg van hen een ‘go’ om te heropstarten. Maar opnieuw ontbreekt ieder spoor van een rapport dat de bevindingen onderbouwt.

Federale beroepscommissie treedt op

Totdat de Federale Beroepscommissie op 8 mei 2017 met de uitspraak komt dat het verzoek van Greenpeace om het rapport publiek te maken “ontvankelijk en gefundeerd” is. “FANC is een milieu-instelling en het is zijn verantwoordelijkheid om te beantwoorden aan de wetgeving op openbaarheid van milieu-informatie, niet Electrabel. Bovendien hangt de betrouwbaarheid van een conclusie onder andere af van de methodologie, dus die moet bekend gemaakt worden. Alleen dan kan het publiek ook de resultaten mee beoordelen”, aldus de Federale Beroepscommissie. FANC moet de documenten dus openbaar maken. Toch blijft het agentschap het uitstellen.

Minister van Binnenlandse Zaken Jan Jambon wordt er op 7 juni zelfs over aangesproken. Hij belooft dat het rapport de volgende dag op de website zal staan, het rapport over Tihange 2 wel te verstaan. 

Het rapport over Doel 3, ontbreekt de volgende dag nog steeds op de site. Opnieuw trekt Greenpeace bij FANC aan de bel. Hun antwoord: ‘We zullen het binnen het wettelijke termijn publiceren’. Dat is veertig dagen vanaf het moment dat de Federale Beroepscommissie zijn beslissing heeft genomen. FANC wacht tot dag 37, tot 14 juni, met het naar buiten brengen van het Doel 3-rapport.

Toch bijkomende scheurtjes waargenomen

En de eerste bevindingen van Greenpeace zijn de volgende. Bij Doel 3 blijken er 300 zogenoemde bijkomende indicaties te zijn waargenomen sinds 2014. Toen stond de teller op 13.625. Van die 300 zijn er 250 daadwerkelijk geïdentificeerd als waterstofvlokken, oftewel scheurtjes, en 50 kunnen niet als zodanig worden geclassificeerd. 

Bij Tihange 2 zijn er 70 bijkomende indicaties ontdekt. ‘Tot nu toe’, moet daarbij worden gezegd, want tot nu toe is nog maar een vijfde van het reactorvat onderzocht. De inspectie gaat voort, maar ondertussen mag Tihange 2 wel al opnieuw worden opgestart. Dat terwijl de aanwezigheid van scheurtjes het risico verhoogt op het plotseling barsten van het reactorvat en daardoor op een kernramp.

Ineens moest FANC zijn communicatie over de twee kernreactoren gaan omgooien. Dat werd dat de ‘bijkomende’ scheurtjes er bij eerdere testen ook al waren, maar dat ze nog niet waren waargenomen. De ultrasooninspectietechniek die hiervoor wordt gebruikt, bestaat nog niet zo lang en is nog niet helemaal volwassen, verklaart FANC. Bovendien zijn er volgens het agentschap heel veel extra parameters die invloed uitoefenen op de meetresultaten. Staan die parameters op het ene moment net iets anders dan op het andere, dan kunnen de meetresultaten verschillen. Het zou verder niks betekenen.

Eerlijkheid duurt het langst

Een belangrijke vraag die bij deze verklaring opkomt: waarom heeft FANC dan niet direct vanaf het begin open kaart gespeeld? Als hun verklaring klopt, waarom hebben ze deze informatie dan niet in december 2016 naar buiten gebracht? “We kunnen ons drie redenen inbeelden”, zegt Glorieux. “Omdat ze mensen als dom beschouwen en bang zijn dat die anders ongerust zouden reageren. Omdat FANC het belang van Electrabel voor het algemeen belang plaatst. Of omdat ze iets te verbergen hebben en die ontdekte scheurtjes helemaal niet zo onschuldig zijn. We weten het niet, dit is wat we ons afvragen.” 

“Bovendien, als die meettechnologie zo immatuur is en geen betrouwbaar beeld geeft, hoe kan het dan dat die toch gebruikt wordt om een exact oordeel te vellen en om te beslissen of een kernreactor mag worden herstart?”, vraagt Glorieux. En, “hoe kan FANC hebben besloten om Tihange 2 te herstarten, terwijl nog maar een vijfde van de reactor gecontroleerd is?”

Greenpeace gaat de twee rapporten aan onafhankelijke experts voorleggen, maar trekt de volgende voorlopige conclusies. Glorieux: “FANC heeft zich actief ingespannen om informatie achter te houden. Pas toen het verplicht werd om de rapporten openbaar te maken en er vragen kwamen, bracht FANC mondjesmaat informatie naar buiten. Daar hebben ze wel zo lang mogelijk over gedaan. FANC is een nucleaire waakhond die beweert transparant te zijn. Maar als betrouwbaar of als een onafhankelijke regulator komen ze zo niet over. De privébelangen van Electrabel hebben ze voor het algemeen belang gesteld.”

Over Electrabel gesproken, de inspecties zouden volgens Greenpeace niet door hen mogen worden uitgevoerd. “Een kok laat je ook niet de hygiëne in zijn eigen keuken meten. De reactoren zouden niet door Electrabel mogen worden gecontroleerd, maar door onafhankelijke inspecteurs. FANC heeft zijn geloofwaardigheid ondermijnd, door niet direct open en eerlijk te zijn.” 

Absolute minimumeis

Wat zou er nu volgens Greenpeace moeten gebeuren? “Aangezien de meetmethode onvoldoende nauwkeurig is, eisen we dat er een destructieve analyse plaatsvindt bij een van de twee kernreactoren”, zegt Glorieux. “Een van de twee zou best worden opgeofferd en opengebroken om de daadwerkelijke staat van het staal te onderzoeken, in plaats van dat met een meetmethode te trachten waar te nemen. Dat is onze absolute minimumeis.” 

Op dit moment zet FANC zich veel meer in voor de economische aspecten en de gezondheidssituatie van Electrabel in plaats van dat het de bevolking beschermt en de impact op het leefmilieu. Glorieux: “Kernenergie is nooit veilig. Maar in België moeten we met de kernreactoren extra voorzichtig zijn aangezien de regio rondom het meest dichtbevolkt is door de grote hoeveelheid steden.”

Mensenketting van Tihange naar Aken

Daarom komen andere anti-kernenergieorganisaties in actie. Fin du nucléaire, 113eweging, WiSE (World information Service on Energy) en AAA (Aachener Aktionsbündnis gegen Atomenergie) roepen iedereen op om zich aanstaande zondag 25 juni aan te sluiten aan de 90 kilometer lange mensenketting die van Tihange in België, via Luik en Maastricht tot aan Aken in Duitsland zal lopen. 26.000 mensen hebben zich al aangemeld, maar iedereen kan meedoen. Check voor meer informatie www.kettingreactie-tihange.eu

take down
the paywall
steun ons nu!