In april vorig jaar lag de temperatuur op het vasteland in Zuidoost-Azië maar liefst 6 tot 7 graden hoger dan het gemiddelde voor die maand in de periode 2000-2006. Daarmee gingen alle warmterecords aan diggelen.

Die uitzonderlijke temperaturen waren te wijten aan een combinatie van de opwarming van de aarde en El Niño, hebben onderzoekers van het Instituut voor Geofysica van de Universiteit van Texas (VS) nu vastgesteld. In Nature Communications spreken ze zelfs van een “verwoestende combinatie”.

Flinke schep

El Niño deed het kwik eerst fors stijgen, de opwarming van de aarde deed daar dan nog een flinke schep bovenop: El Niño was verantwoordelijk voor de helft van de extra graden, de opwarming van de aarde voor minstens een derde.

Door de recordhitte sneuvelde ook het record voor energieverbruik in de regio. De landbouw kende zware problemen. Heel wat mensen overleden door de hitte, onder meer in Cambodja en Thailand.

Nog meer records

De records van vorig jaar passen in een trend, zagen de onderzoekers. Sinds 1980 sneuvelde het temperatuurrecord voor april in de regio telkens als er een El Niño was langsgekomen. De 15 warmste aprilmaanden in de laatste tachtig jaar vonden allemaal na 1980 plaats.

Als gevolg van de klimaatverandering zullen nog meer dergelijke records sneuvelen de komende vijftig jaar, verwachten ze. “Door de opwarming op lange termijn kan zelfs een El Niño die zwakker is dan die van 2015-16, in de tweede helft van de eenentwintigste eeuw een grote impact hebben”, zegt coauteur Pedro DiNezio.

Het goede nieuws is dat nieuwe records al enkele maanden van tevoren kunnen worden voorspeld, zodat men daarop kan anticiperen, zegt Kaustubh Thirumalai, de andere onderzoeker.

Oceaanwater warmt op

El Niño is een natuurverschijnsel waarbij oceaanwater in sommige jaren sterk opwarmt langs de evenaar in de noordelijke Grote Oceaan, met invloed op het weer in grote delen van de wereld. De laatste El Niño behaalde in 2015 en 2016 recordtemperaturen, met meer overstromingen in sommige regio’s en langere droogteperiodes in andere als gevolg.

In Zuidoost-Azië zorgt El Niño in april altijd voor warmere temperaturen.

In Afrika leidde El Niño vorig jaar tot mislukte oogsten, met zware hongersnood als gevolg.

De onderzoekers kwamen tot hun conclusie op basis van computermodellen die natuurlijke en menselijke oorzaken van extreme warmte uit elkaar kunnen halen.