Als ruimtelijke planners en stedenbouwkundigen, verenigd in de Vlaamse Vereniging voor Ruimte en Planning (VRP), onderschrijven we volmondig de ambitieuze doelstellingen uit het nieuwe Beleidsplan Ruimte Vlaanderen (BRV), dat de aanpak van al die ruimtelijke uitdagingen zal moeten sturen. Maar de realiteit vertelt een ander verhaal. Zo heerst er sinds (en ondanks) de aankondiging van de veelbesproken betonstop een ongebreidelde bouwwoede in Vlaanderen die door niemand wordt tegengehouden.
Deze evolutie is ronduit zorgwekkend. Als hieraan geen halt wordt toegeroepen, stevenen we af op een niet meer te redden ruimtelijke wanorde. Tussen de ambities van het beleidsplan en de huidige gang van zaken in Vlaanderen loopt een diepe kloof. Na de bezorgde interventies van de Vlaams Bouwmeester, de vastgoedsector en de natuurbeweging, trekken nu ook experten in het vakgebied stedenbouw en ruimtelijke planning aan de alarmbel.
Ondanks de goede principes die neergeschreven zijn in het BRV, wordt vandaag nog steeds de deur opengezet voor een verdere versnippering van de ruimte en willekeurige ontwikkelingen. Er worden nog steeds verkavelingen in groengebieden vergund. Er wordt nog steeds een gedoogbeleid gevoerd voor zonevreemde gebouwen. En voor die achteloosheid betalen we nu al een torenhoge kost in de vorm van verkeersinfarcten, gezondheidsproblemen, milieu- en landschapsvervuiling en niet in het minst: klimaat.
Zonder bijgestuurd beleid, zal het alleen maar erger worden. Ruimtelijke planning is de fundering die onze maatschappelijke uitdagingen zal (moeten) dragen. Zonder stevige keuzes voor verdicht wonen en voor het vrijwaren van open ruimte, zullen we de boot naar een duurzame toekomst missen.
We hebben een sterker Vlaams beleid nodig
Een deel van het probleem ligt bij het feit dat de Vlaamse overheid teveel verantwoordelijkheid doorschuift naar de gemeenten, zonder daar de nodige expertise, mankracht of financiële middelen tegenover te stellen. Lokale besturen staan vandaag voor de zware opdracht om onze ruimtelijke wanorde in goede banen te leiden, maar hebben daarvoor meer dan ooit nood aan een sterk Vlaams ruimtelijk kader, en dat vind je vandaag onvoldoende terug in het Beleidsplan Ruimte Vlaanderen.
Een sterk lokaal beleid is onmogelijk zonder een sterk gewestelijk beleid (en vice versa). Laat onze Vlaamse overheid daarom investeren in expertise-opbouw en begeleiding van opdrachtgevers op alle niveaus. Ook het vergunningenbeleid moet eenvoudig en duidelijk zijn zodat lokale besturen een kwalitatief en duurzaam ruimtelijk beleid kunnen voeren en ruimte kunnen creëren voor wat elke Vlaming wil: levendige (dorps)kernen, wat groen, een job in de buurt en een vlotte bereikbaarheid.
