Op maandag 15 mei stelde partijvoorzitter Jeremy Corbyn het programma van Labour voor, drie weken voor de verkiezingen van 8 juni 2017. In 12 hoofdstukken licht het Labour Manifesto een project toe, dat kan worden samengevat als een breuk met dertig jaar neoliberaal besparingsbeleid onder Conservatieve én Labour-regeringen. 

Dat programma is inderdaad ook een breuk met het eigen partijverleden. De zogenaamde Derde Weg van Tony Blair en zijn opvolger Gordon Brown wordt definitief verlaten. Niet langer kiest Labour voor sociaal gecorrigeerd neoliberalisme. For the Many, Not the Few wil een andere economie ‘die voor iedereen werkt’, een andere onderhandelingsstrategie ook over de Brexit die immigratie en internationale handel ten dienste wil stellen van de gewone mens, niet van de grote bedrijven en financiële instellingen.

For the Many, not the Few

Labour kiest opnieuw voor openbaar onderwijs, wil niet alleen mensen in loondienst betere werkomstandigheden bieden maar ook kleine zelfstandigen stimuleren. De sociale zekerheid moet terug betaalbaar worden voor kleine gepensioneerden en werklozen, ook voor zij die door gezondheidsproblemen niet (of niet meer) kunnen werken.

Verder bevat het Labour Manifesto hoofdstukken over de openbare gezondheidszorg, over politie en justitie, voorstellen voor meer regionale bevoegdheden van Engeland, Schotland, Wales en Noord-Ierland, de vier ‘landen’ verenigd in het Verenigd Koninkrijk van Groot-Brittannië en Noord-Ierland (zoals Groot-Brittannië officieel heet). De laatste twee hoofdstukken bevatten standpunten over vrouwenrechten, minderheden, LGBT-rechten en over buitenlandse politiek. 

Het manifest was in feite al een week eerder gelekt, zodat medestanders en de pers de tekst reeds grondig konden doornemen voor de officiële publicatie. Op de sociale media wordt bijna unaniem lovend gereageerd. Dit is “een trendbreuk met het overheidsbeleid van de voorbije veertig jaar”. Labour wordt met dit programma de eerste traditionele sociaal-democratische machtspartij in Europa die breekt met dogmatisch marktdenken waarin de rol van de overheid kleiner en kleiner wordt, met minder belastingen voor de laagste lonen en meer belastingen voor de top.

Owen Jones was de voorbije maanden zeer kritisch over Labour en Jeremy Corbyn in zijn columns in The Guardian. Over het partijprogramma is hij echter zeer lovend: “Dit is een poging om de identiteitscrisis aan te pakken die de sociaaldemocratie teistert, niet alleen in Groot-Brittannië maar in de hele wereld.” Op Twitter wordt het manifest ruim becommentarieerd en doorgegeven onder de hashtag #ForThe Many.

Is het enthousiasme op de sociale media groot, dat staat in schril contrast met de commentaren in de mainstream media (waarop Owen Jones hierboven een eenzame uitzondering is). Die commentaren zijn niet zozeer kritisch maar eerder openlijk misprijzend en neerbuigend. Sommige commentaren zoals Polly Toynbee, eveneens in The Guardian stellen het voor als zeer mooie dingen, waar ieder redelijk mens van droomt en achter kan staan maar die “uiteraard onbetaalbaar zijn” en die met een “slechte leider als Jeremy Corbyn” in geen enkel geval een schijn van kans maken.

Dat rechtse media in Groot-Brittannië dit programma verwerpen was te verwachten. 80 procent van alle media in Groot-Brittannië zijn eigendom van vijf miljardairs. De rijkste en meest bekende van hen, Rupert Murdoch, heeft een rechtstreeks belang in het neerhalen van de voorstellen die Labour wil verdedigen. Corbyn windt er immers geen doekjes om dat hij de zakelijke monopolies over het medialandschap wil verbieden.

Man jobs, girl jobs

In The Daily Mail, ooit dé arbeiderskrant van Groot-Brittannië, maar nu Murdochs eigendom wordt het Labour Manifesto gekraakt in een artikel onder de titel ‘Labour’s Manifesto to drag us back to the 1970’s‘. Niet gestoord door enige consistentie prijkt op dezelfde dag in een ander hoofdartikel een interview met Conservatief eerste minister Theresa May en haar man. Het geheim van hun goed huwelijk? Girl jobs and man jobs ARE the secret of lasting love (zie titel bovenaan de frontpagina). 

De manier waarop Jeremy Corbyn persoonlijk wordt aangevallen in de mainstream pers is zonder voorgaande in de Britse naoorlogse geschiedenis. Aanvankelijk werd hij amper vermeld toen hij ook kandidaat werd voor het partijvoorzitterschap in 2015. Als dat al gebeurde was het met een ondertoon van ‘niet au sérieux te nemen’. De bookmakers gaven hem een kans van 200 tegen 1 om het te halen. Dat veranderde compleet toen hij in de peilingen een ernstige kanshebber begon te worden.

 Dat de rechtse pers in Groot-Brittannië selectieve verdraaiingen, feitjes zonder context en regelrechte leugens vermengt tot een giftig cocktail zal niemand verbazen. Erger is dat ook de zogenaamd liberaal-progressieve pers en de openbare omroep elke poging tot evenwichtige berichtgeving laten varen. Het is sinds 2015 geen ogenblik opgehouden.

Coryfeeën van het Britse liberale media-establishment zoals Laura Kuenssberg en Nick Robinson van de BBC en Jonathan Freedland van The Guardian doen geen enkele moeite om hun afkeer van Corbyn te verbergen. Corbyn blijft onder die storm behoorlijk respectvol en beleefd. Positieve commentaren zijn er alleen in de ingezonden opiniepagina’s. 

Perceptiekloof

Het is dan ook niet te verwonderen dat uit onderzoek blijkt dat er een groot verschil gaapt tussen de openbare steun voor de voorstellen die Corbyn verdedigt en de perceptie die de Britse bevolking heeft over de partij die deze standpunten verdedigt. Voor zaken als de hernationalisering van de spoorwegen en de openbare gezondheidszorg geven peilingen percentages tussen 60 en 70 procent aan.

Corbyn en Labour begonnen aan deze verkiezingscampagne met een gigantische achterstand in de peilingen, Labour kreeg daarin cijfers tussen 24 en 27 procent, de Conservatieven tussen 42 en 47 procent. Sindsdien stijgt Labour voortdurend maar zeer traag, zelfs als die stijging zich onverminderd doorzet geven de peilingen Labour hoogstens 35 procent en de Conservatieven minimum 42 procent. In de laatste peilingen van 18 mei haalt Labour tussen 31 en 34 procent van de stemmen.

Daar staat tegenover dat 40 procent van de kiezers stelt nog geen keuze te hebben gemaakt. Bovendien, een ongeveer even groot percentage van de Britse kiesgerechtigde burgers gaat meestal effectief niet stemmen. Dat zijn in overgrote mate net die Britten die alles te verliezen hebben bij een verderzetting van het sociaal-economisch beleid van de huidige conservatieve regering van Theresa May. In de peilingen haalt Corbyn zijn hoogste score bij de min-25-jarigen, maar ook dat zijn net Britten die massaal afwezig blijven bij verkiezingen. Dat zijn dus tragische vooruitzichten voor Labour.

Corbyn moet daarnaast ook optornen tegen een groot aantal parlementsleden uit eigen rangen, die een terugkeer willen naar wat zij de ‘centrumkoers’ noemen van Tony Blair. Ook deze interne weerstand tegen hun eigen leider is ongezien in de geschiedenis van de partij.

Jeremy Corbyn zit echter ook om positieve redenen in een merkwaardige positie. Sinds hij kandidaat partijvoorzitter werd in 2015 is het lidmaatschap van Labour gestegen naar een historische hoogte boven 500.000 leden, waarmee Labour de grootste sociaal-democratische partij van Europa is. Bovendien, Labour haalt in de meest negatieve peilingen nog altijd rond de 25 procent van de stemmen. Dat zijn cijfers waar de Belgische, Nederlandse, Franse, Spaanse, Griekse en Italiaanse sociaal-democraten alleen maar van kunnen dromen.

Tony Blair …

Corbyn mag dan al afgekraakt worden in de Britse mainstream media. Uit peilingen blijkt ook dat hij populairder is dan al zijn rivalen voor het partijvoorzitterschap en zeker van Tony Blair. Deze laatste is om meerdere redenen zeer onpopulair in Groot-Brittannië. De man kan nergens nog zijn gezicht laten zien zonder lijfwachten. Hij kan alleen nog voor gesloten, exclusieve (en duur betalende) organisaties spreken zonder te worden onderbroken. Zelfs zijn medestanders in het partijapparaat waren niet bepaald gelukkig met zijn openlijke verklaring om Jeremy Corbyn bij de komende verkiezingen niet te steunen. Dat werkt immers compleet averechts.

In 2005 behaalde Tony Blair 35,3 procent van de stemmen, wat hem in het merkwaardige Britse verkiezingssysteem voor de derde maal op rij een meerderheid aan zetels in het parlement gaf, ondanks een verlies van 57 zetels. Blairs ‘overwinning’ kwam er alleen omdat de Conservatieven het nog slechter deden en omdat de kiezers hun stemmen verdeelden over nationalistische partijen en kleinere partijen zoals de Lib-Dems.

Bovendien kon Blair rekenen op de volledige ongenuanceerde steun van de volledige pers, rechts inbegrepen. Tony Blair is dooppeter van een van de kinderen van mediagigant Rupert Murdoch. Niets van dat alles voor Jeremy Corbyn. Dat hij desondanks er in slaagt nog steeds rond de dertig procent te halen is een hele prestatie, die doet denken aan wat Bernie Sanders in de VS presteerde in een medialandschap dat nog veel vijandiger stond tegenover zijn kandidatuur.

Overwinnen of verliezen, met dezelfde cijfers

De tegenstanders van Corbyn in de economische en media-elite hopen dat ze na een nederlaag van Labour van hem af zullen zijn. Dat is allesbehalve gegarandeerd. Als Corbyn ‘verliest’ met een hoger cijfer dan 30,5 procent in 2015, of als hij verliest met meer dan 35,3 procent (meer dan de ‘overwinning’ van Tony Blair in 2005), dan zijn er geen redenen waarom hij niet onverminderd zal doorgaan.

Een van de redenen waarom Theresa May haar belofte heeft verbroken om geen vervroegde verkiezingen te houden is dat de reële sociale impact van de Brexit uit de EU in de komende jaren zal toeslaan. Zij haalt haar hoge percentages volledig uit het kiezerskorps van het extreemrechts UKIP (UK Independence Partij) van Nigel Farage, die volledig instort in de peilingen en zet volop in op het thema van de immigratie.

Het Tory Manifesto, het partijprogramma van de Conservatieven, omvat niet veel goeds voor de gewone Brit. In dat manifesto worden bijna geen cijfers gegeven over de financiële gevolgen. In de Britse media lees/kijk/hoor je er zo goed als niets over. Tegelijk wordt over elk programmapunt van Labour in detail zeer selectieve cijfers gegeven over de zogenaamde kosten. May wil onder andere:

• afschaffing van de gratis maaltijden in de openbare peuter- en kleuteropvang;
• afschaffing van de brandstofchecks voor verwarming voor arme gezinnen;
• afschaffing van de index voor pensioenen (er bestaat geen loonindex in GB);
• de BTW op consumptieproducten zal stijgen;
• de speciale toelage voor zorgkosten van dementie wordt afgeschaft;
• de sociale zekerheidsafdrachten op de lonen gaan omhoog;
• er komen meer ‘grammar schools‘, dat zijn door de overheid gesubsidieerde privé-scholen die kinderen alleen toelaten na een ingangsexamen;
• de Serious Fraud Office wordt afgeschaft;
• het verbod op de vossenjacht wordt opgeheven (dit laatste is vooral symbolisch belangrijk, omdat het aantoont waar de conservatieven werkelijk voor staan in de Britse maatschappij).

Labour onder Jeremy Corbyn staat voor een zware en bikkelharde uitdaging. Hij is er echter de man niet naar om zomaar de strijd op te geven. Wordt vervolgd op 8 juni 2017

Bronnen:

• The Tory Manifesto Is Priceless
• Even BBC reporters were left stunned by yesterday’s pro-Corbyn crowds in West Yorkshire [VIDEO]
• Corbyn’s inspiring manifesto takes me back to Labour’s 1945 blueprint for hope
• Laura Kuenssberg’s latest BBC script was literally nicked from the Conservative Party website [IMAGES]
• Newspaper Hostility To Jeremy Corbyn Exposed In Audit Of Election Reporting