Eind 2015 keurde de wereld een bindend klimaatakkoord goed dat de opwarming van de aarde tegen 2100 moet beperken tot maximaal 2 graden vergeleken met het niveau van vóór de opkomst van de industrie. Men beloofde tegelijk om een verlaging van die stijging tot anderhalve graad na te streven.

Maar die streefwaarde dreigen we in 2026 al te overschrijden, zeggen onderzoekers van het Australische ARC Centre of Excellence for Climate System Science.

Zeewater in de Grote Oceaan

Ze verwijzen naar de grote invloed van de zogeheten Interdecadale Pacifische Oscillatie (IPO), een weerfenomeen dat de temperatuur van het zeewater in de Grote Oceaan grondig beïnvloedt. Dit cyclische fenomeen bevond zich sinds 1999 in haar negatieve fase en vlakte toen waarschijnlijk de gevolgen van de wereldwijde opwarming af.

Maar die IPO is nu wellicht aan het omkeren, stellen de ARC-onderzoekers in Geophysical Research Letters. Als de oscillatie in haar positieve fase komt, dan wordt het water in de Grote Oceaan kouder en dat aan de polen warmer. Dat kan de opwarming van de aarde weer aanzwengelen.

De omschakeling van de positieve naar negatieve fase duurt verschillende jaren. Dat de IPO nu aan het omkeren is, leiden de onderzoekers af uit de warmterecords die nu overal voor de bijl gaan.

Versnelling in de opwarming

De vorige positieve IPO’s deden zich voor in 1925-1946 en 1977-1998. In beide periodes is ook een snelle toename van de wereldwijde temperatuur geregistreerd.

In de vorige negatieve fase, van 1947 tot 1976, vlakte de wereldwijde temperatuurstijging af. Ook in de huidige negatieve fase, die sinds 1999 aan de gang is, is de aarde minder snel opgewarmd dan in de periode voordien.

“Hoewel de aarde ook tijdens de tijdelijke vertraging sinds ongeveer 2000 is blijven opwarmen, heeft die vertraging van de opwarming ons wellicht een vals gevoel van veiligheid bezorgd en ons zo in slaap gesust”, zegt hoofdauteur Ben Henley. “De positieve fase van de IPO zal deze vertraging waarschijnlijk corrigeren. Als dat het geval is, dan kunnen we in de komende decennia een versnelling in de opwarming van de aarde verwachten.”

CO2 verwijderen

Maar ook als de IPO nog in haar negatieve fase blijft, dan is de kans groot dat we al tegen 2031 door de streefgrens van anderhalve graad gaan, zegt Henley.

“Als we de hoop levend willen houden dat we de doelstelling van Parijs halen, dan zullen de overheden niet alleen de uitstoot moeten beperken maar ook CO2 uit de atmosfeer moeten verwijderen”, zegt Henley. “Als we de grens van 1,5 graad Celsius overschrijden, dan moeten we er nog altijd naar streven om de wereldwijde temperatuur omlaag te halen en die te stabiliseren op dat niveau (1,5 graad) of een lager niveau.”