Pascal Smet heeft na twee jaar aankondigingspolitiek eindelijk een plan voor de Brusselse taxisector op tafel gelegd! Of toch iets wat daarvoor moet doorgaan. Het zou – zo zegt hij – komaf moeten maken met de “uitbuiting” van de taxichauffeurs… In werkelijkheid offert zijn voorstel het sociaal statuut van de taxichauffeur op het altaar van de pseudo moderniteit. Hij probeert mistoestanden in de sector – zoals het “huurforfait” systeem – te bestrijden door er andere te creëren: de schijnzelfstandigheid. Op het einde van de rit komt Uber als winnaar over de streep.

Eerst en vooral schaft het voorstel van Smet het onderscheid af tussen taxi’s en limousines (verhuur van voertuigen met chauffeur). Hierdoor verdwijnt ook het onderscheid tussen een gewone taxi en een Uber. Op die manier komt Uber “legaal” binnen in de sector. De Minister past dus de wet aan, op de wenken van Uber. Terwijl wereldwijd steeds duidelijker wordt wat Uber écht is. Een bedrijf dat belastingen ontduikt, de wet verkracht, vrouwelijke werknemers discrimineert, chauffeurs uitbuit, klanten bedriegt…

De meest ingrijpende wijziging is dat iedere chauffeur straks een persoonlijke vergunning moet bezitten. Dit betekent niet meer en niet minder dan het einde van het werknemersstatuut in de sector, meer dan 1000 banen op de schop! Door het nieuwe licentiesysteem zal de loontrekkende taxichauffeur verdwijnen, en zal die gedwongen worden om te kiezen voor het statuut van (schijn)zelfstandige.

Enkel de grote taxicentrales zullen daar beter van worden, door de risico’s naar de chauffeur te schuiven, en de winsten te maximaliseren. Smet droomt van coöperatieven van taxichauffeurs, de realiteit wordt een nachtmerrie waarbij die taxicentrales de winsten zullen opstrijken, en de chauffeurs de pineut zijn.

Is het trouwens toeval dat het aantal licenties met 500 verhoogd wordt tot 1800? Nee, want dat is net het aantal Uber-limousines dat nu in al in de illegaliteit in Brussel opereert.

Zwevende tarieven, minder zekerheid voor de klant

Ook aan de tarieven wordt gesleuteld. Naast een vast tarief voor de straatmarkt (ritten aan taxistandplaatsen en het stoppen van een taxi op straat), komt er een minimumprijs voor ritten die via bestelling bij een “platform” worden geboekt. Maar die minima worden vastgelegd door de platformen zelf én met een ingebouwde marge van maar liefst 250%. De door Uber gehanteerde “surge pricing”, variabele prijzen naargelang de vraag blijft hierdoor bestaan, ten nadele van de consument. Als het toevallig regent na je favoriete rockconcert zal je dus extra betalen…

Uitbuiting van taxichauffeurs bestrijden door controle en handhaving

Komen deze maatregelen tegemoet aan de vraag naar meer betaalbaarheid, toegankelijkheid, beschikbaarheid en bescherming? In de verste verte niet. Pascal Smet liet heel wat kansen liggen om tot een echt taxiplan te komen. Een taxiplan dat getuigt van een toekomstvisie en dat de bestaande problemen – en die zijn er – aanpakt.

Ja, er zijn vandaag in Brussel problemen met uitbaters van sommige taxibedrijven. Het “huurforfait” waaraan veel chauffeurs werken is een schijnconstructie waartegen opgetreden moet worden. Bij dit systeem betaalt de loontrekkende chauffeur een dagelijks bedrag aan de eigenaar van de taxi voor het gebruik van de wagen. De dagontvangsten én de kosten zijn dan voor de chauffeur. Om dit in te dekken worden de chauffeurs “op papier” (deeltijds) ingeschreven.

Zoiets heeft een naam: fraude. En daar is een antwoord op: controle en bestraffing. Dit systeem had al lang moeten uitgeroeid zijn, met name de vakbonden zijn daar al tientallen jaren vragende partij voor… Maar Smet zelf – en zijn voorgangers – lieten de situatie volledig verrotten door niet op te treden. Smet pretendeert met zijn taxiplan een probleem op te lossen dat hij zelf jarenlang liet woekeren.

Een taxiplan die naam waardig voorziet regelmatige controles door samenwerking tussen inspecties en politiediensten. Zoals in Antwerpen gebeurt, in nauwe samenwerking en mee gefinancierd door de sector zelf. Daar heeft dit controlesysteem zijn degelijkheid bewezen, en bestaat er geen georganiseerde fraude zoals het huurforfait. Misschien kan de minister er eens op studiebezoek gaan?

Een eigentijdse taxisector

Minister Smet gooit alle tegenstanders van zijn taxiplan op een hoopje : “mateloos ouderwets, tegen iedere vooruitgang” zo stelt hij. Dit is nonsens. Ook de taxisector weet inmiddels dat er niets mis is met de toepassing van moderne technologie. Verschillende taxibedrijven hebben vandaag al smartphone applicaties om de taxi te bestellen. Andere organiseren het zogenaamde “taxidelen”.

Waarom maakte Smet trouwens niet eerder werk van een app voor het Brusselse gewest, zoals we hem suggereerden? Om op die manier snelle, efficiënte en aan duidelijke tarieven onderworpen taxidiensten aan te bieden? Een Brusselse taxi applicatie die ondersteund wordt door een marketing campagne naar toeristen en naar de Brusselaar. Dat zou pas een socialistisch idee zijn: de collectiviteit die een taxiapplicatie lanceert, in plaats van dit over te laten aan een Amerikaanse multinational. Door te wachten miste hij de trein, en liet hij het initiatief aan de privé taxicentrales, die ondertussen met het idee aan de slag gingen.

Ook aan de efficiëntie kan gewerkt worden : werk maken van specifieke beddingen voor taxi’s, of op zijn minst toelating om bus- en trambeddingen te gebruiken. En de wachtrijen van klanten aan stations op een betere manier organiseren. Nam u al eens een taxi aan Brussel-Zuid als de Thalys of Eurostar aankomt? Dan weet u waar ik het over heb.

En waarom niet ineens de vorming en opleiding van de Brusselse taxichauffeur beter organiseren? Wie ooit in London een taxi nam weet die taxichauffeurs feilloos de stad kennen, en bovendien ook klantvriendelijk zijn. Dat komt omdat ze een stevige opleiding krijgen. Misschien kan de minister ook dit inschrijven in zijn taxiplan…

Overleg met de sector is méér dan “meedelen” wat je gaat doen

De verhoging van het aantal licenties zal de sector dereguleren. Om hun inkomsten op peil te houden zullen de (schijn)zelfstandige chauffeurs noodgedwongen heel lange shifts rijden. Dat zal leiden tot onveiligheid en kwaliteitsvermindering. Waarom geen taxiplan opstellen in overleg met alle betrokken partijen? In plaats van de taxisector hautain met het wijsvingertje te wijzen, en iedereen die niet slaafs knikt als “ouderwets” aan te duiden.

De voorbije jaren sloeg de vlam al een aantal keer in de pan bij de Brusselse taxichauffeurs. Toch blijft Smet alle signalen uit de sector negeren, overtuigd als hij is van zijn grote gelijk. Overleg zou tot een realistischer en werkbaarder resultaat leiden. Houdt Smet het been toch stijf, dan roepen wij alle Brusselse regeringspartijen – en met name Minister President Vervoort – op om het taxiplan in zijn huidige vorm van tafel te vegen.

Frank Moreels is voorzitter van de Belgische TransportBond – ABVV