Hekmatyar (midden), Erdogan (rechts)
Opinie, Nieuws, Europa, Politiek -

Zegt Turkije Wiki bye bye?

Wie in Turkije zaterdagochtend even snel wat basisinformatie op Wikipedia wilde zoeken kwam bedrogen uit, want de populaire digitale vraagbaak was plotseling van het www gepleurd door de internetwaakhond in Ankara. Zonder bevel van een rechter. Die zou er nog komen, werd gezegd.

dinsdag 2 mei 2017 11:25
Spread the love

Een reden werd aanvankelijk niet opgegeven, maar je kon op de klompen aanvoelen dat er een verklaring aankwam waarin de indruk werd gewekt dat president Erdogan, zijn familieleden, of iemand anders van de regerende Partij voor Gerechtigheid en Ontwikkeling (AKP), zich ergens door in de kuif gepikt voelde.

Terrorisme

Zo zat het ook, bleek kort daarop. Er was ‘propaganda voor terrorisme’ gemaakt op Wikipedia. Bovendien was de AKP-kliek daar zelf ergens met terrorisme in verband gebracht. 

Dat laatste is natuurlijk godsonmogelijk. Hoe halen die Wikipediaïsten het in hun hoofd? Goed, Erdogan noemt de jihadisten van Jahbat al-Nusra zijn ‘vrienden’, maar deze nobele lieden van dit al-Qaeda derivaat verlossen ongelovigen en foute moslims (seculieren, sjiieten etc.) uit hun lijden. Wie hen om die reden terroristen noemt is een fascist, een ‘nazaat van een nazi’, of een islamofoob die dringend behandeling behoeft. Daarom deed het ook zoveel pijn in Ankara toen de AKP al-Nusra onder Amerikaanse druk op de lijst van terroristische organisaties moest plaatsen. 

Hekmatyar 

Gulbuddin Hekmatyar, de leider van de radicaal islamitische Hezb-i-Islami beweging in Afghanistan die ik voor deze gelegenheid eens zal noemen, is nog zo’n sieraad van de mensheid. In de jaren zeventig en tachtig werd deze opiumhandelaar door de CIA betaald om met Russen te knokken, al kwam daar weinig van terecht omdat hij het te druk had met het vermoorden van landgenoten. Duizenden Afghanen kwamen daardoor om het leven. Niet zelden was hun einde uiterst pijnlijk, omdat Hekmatyars beulknechten hun slachtoffers graag vilden. 

Hekmatyar had nog een andere hobby, want hij spoot graag bijtend zuur in het gezicht van vrouwen die weigerden zich in niqab te hullen. Maar een terrorist? Ben je gek. Anders was Erdogan in de jaren negentig niet zowat bij hem op schoot gekropen (*).

Recentelijk kwam Hekmatyar weer eens in het nieuws, omdat hij door een vredesregeling in Afghanistan naar zijn geboorteland terug mag keren. Er verschenen berichten in de Turkse media dat hij eerst even van alle emoties mocht bijkomen in een ziekenhuis te Istanbul. Daarnaast schrijven Pakistaanse kranten dat Erdogan hem na zijn terugkeer zal bezoeken in Afghanistan (onbevestigd, waardoor ik berichten hieromtrent voor kennisgeving aanneem). 

Self-coup 

Even zonder flauwekul. Er wordt over gespeculeerd waar zich nu precies de angel op Wikipedia bevond waar men zich in dat grote paleis te Ankara en omgeving door gestoken voelde. 

De in het veilige Washington verblijvende Turkse journalist Ilhan Tanir houdt het op het lemna ‘Self-coup’, waaronder op Wikipedia een coup wordt verstaan door een leider die langs legitieme weg aan de macht is gekomen, maar zich vervolgens uitzonderlijke bevoegdheden toe-eigent. Beetje herkenbaar die definitie? Terecht, want Erdogan wordt op deze pagina van Wikipedia genoemd en mogelijk is hij daar verdrietig over.

Het punt is alleen dat Erdogans antidemocratische streken op talloze websites zijn beschreven. Dus waarom wordt het uitgerekend Wikipedia verweten?

Albayrak

Anderen zoeken de verklaring in verwijzingen op Wikipedia naar de rol van Erdogans schoonzoon, de energieminister Berat Albayrak, bij de handel in olie van de Islamitische Staat (IS) door de schimmige Powertrans-onderneming. Door de Turkse hackersclub Redhack vrijgegeven e-mails vormden spijkerharde bewijzen van Albayraks connectie met Powertrans. 

Toch mag je daar niets hardop over zeggen in Turkije. Zo gaat het daar nu eenmaal onder de AKP. Waar geen enkel bewijs voor bestaat wordt vaak zonder meer als waarheid beschouwd, terwijl feiten waar stapels bewijzen over liggen als leugenachtige westerse aanvallen worden afgebeeld. Kwestie van wat de powers that be in dat grote paleis wel en niet wil horen.

Trollen

Ook nu geldt echter weer dat het aantal websites dat over Albayraks praktijken schreef niet te tellen is. Dus waarom is Wikipedia het kind van de rekening?

Daar komt bij dat iedereen informatie kan aanpassen op Wikipedia. Dat is het principe van deze encyclopedische website. Vaak gebeurt dat geruisloos, waardoor je er niets over hoort. Slechts bij uitzondering valt het op en haalt het de media, zoals toen de jammerlijk overleden prins Friso en zijn Mabel in 2007 ingrepen op Wikipedia.

De AKP heeft verspreid over de aardkloot duizenden internettrollen die dit kunstje heel eenvoudig hadden kunnen flikken. Dat gebeurde echter niet. In plaats daarvan was het exit voor Wikipedia. 

Kennis 

Ik zoek de verklaring zelf elders. Wikipedia staat voor kennis. En kennis is een heikel onderwerp in Turkije, waar een rector van een islamitische universiteit het zich kon veroorloven om te zeggen dat hij liever dommeriken aan het roer ziet staan in Ankara dan een president met een diploma (…).

Het zal dan ook niet verrassen dat beter onderwijs geen enkele prioriteit heeft voor de AKP. Wanneer de domheid regeert wordt al snel naar een stok gezocht om een slimme hond te slaan; een stok waarmee een kennisbron als Wikipedia geneutraliseerd kan worden.

Anatomie 

Overigens kan ik me van een paar jaar geleden herinneren dat Wikipedia toen ook al ter discussie stond in Turkije. Ging destijds over lemna’s met betrekking tot anatomie. Meer precies, de anatomie van menselijke geslachtsdelen.

Tja, wat wil je in een land waar een televisiekanaal een boete krijgt omdat het van een traditie sprak ten aanzien van de laatste jaren tijdens de Turkse nieuwjaarsnacht uitgezonden shows van Victoria’s Secret.

Zou daarom zo maar kunnen dat de Turken komend Nieuwjaar niet meer naar engeltjes kunnen loeren. Moeten ze het stellen met antieke Emmanuelle films van onze betreurde Sylvia Kristel die je in iedere DVD-zaak in Istanbul kunt vinden. Althans, nog wel … 

Europese ministers 

Verder valt de timing op van het moment waarop Wikipedia van het internet werd gesodemieterd. Omdat de Europese ministers een dag eerder besloten de onderhandelingen met Turkije over EU-toetreding niet te staken. Buitenlandminister Mevlüt Cavusoglu was in de wolken en zei dat de Europeanen hun lesje hadden geleerd. 

Zo komt het op mij over dat Ankara met het blokkeren van Wikipedia liet weten dat het in Europese ogen iedere streek kan leveren die het goeddunkt. Maar geen Europeaan die er last van had, want het zijn de Turken die erdoor getroffen worden. Daardoor doet het denken aan iemand die de banden van zijn eigen auto lek prikt en vervolgens tegen iedereen opschept hoe moedig hij is. 

Digitale boekverbranding 

Tenslotte is er de vraag of Wikipedia definitief verleden tijd is in Turkije en toegevoegd kan worden aan de lijst van duizenden websites die hier al eerder ontoegankelijk zijn gemaakt. Zou de eerste wiki niet zijn die van het Turkse internet verdwijnt, want WikiLeaks kan al jaren niet worden geopend. 

Toch staat het verre van vast dat Wikipedia hetzelfde lot beschoren is. Andere populaire internet-etablissementen zoals Twitter en YouTube werden eerder ook geblokkeerd, maar daar kwam vroeg of laat altijd weer een einde aan.

Is het echt gedaan met Wikipedia in Turkije, dan gaat deze blamage definitief de geschiedenis is als een digitale boekverbranding. In dat geval zal het echter niet aldus in de Turkse geschiedenisboeken op scholen terug te vinden zijn, want ook die controleert de AKP met strakke hand. 

* Zie foto bij dit artikel; in het midden Hekmatyar, rechts Erdogan.

Volg Peter Edel op Twitter 

Peter Edel is schrijver van De diepte van de Bosporus, een politieke biografie van Turkije (2012, Uitgeverij EPO, Antwerpen)

take down
the paywall
steun ons nu!