Cleane fietsshirts?
De controleurs hebben post gevat aan de drukke start van de kortere ritten van de Ronde van Vlaanderen in Oudenaarde. Vriendelijk vragen ze de verbaasde wielertoerist of hij weet heeft waar zijn truitje wordt gemaakt en in welke omstandigheden. Op basis van een checklist vertellen ze het verhaal achter het wielershirt. Vooral Adidas en Nike krijgen een veeg uit de pan. De Belgische sportmerken zoals Vermarc en Bioracer moeten vooral beter communiceren. Ook Kris Peeters, fervent fietser en minister van Werk en Consumentenzaken wordt onderworpen aan een controle. Check het filmpje om te zien hoe clean zijn shirt is.
Grote merken, grote winsten
Al jaren produceren de drie grote merken Nike, Adidas en Puma hun kledij niet meer zelf, maar besteden zij hun productie uit via leveranciers aan onderaannemers en fabrieken in China, Vietnam, Cambodja, Indonesië en Bangladesh. Eerst bepalen de sportmerken de verkoopprijs en de gewenste winstmarge, daarna pas de maximale productiekosten per stuk. Op basis daarvan wordt het loon van de kledingarbeiders bepaald, wat veelal minder dan 1 procent van de verkoopprijs is (zie infogram hieronder).
De kledingmerken hebben zodanig veel macht, dat ze steeds lagere prijzen en kortere levertijden kunnen eisen. Dat zet een ‘race to the bottom’ in gang die leidt tot schendingen van fundamentele arbeidsrechten in de productielanden. De drie grootste problemen blijven een gebrek aan een leefbaar loon, aan vakbondsvrijheid en de kortemijncontracten.
Extreem lage lonen
Zo getuigt Ouk Channeng uit Cambodja over haar moeilijke levensomstandigheden. Zij is 21 jaar en sinds haar 16de kledingarbeidster in de New Mingda-fabriek in Phnom Penh, die onder meer sportkleding maakt voor Puma en Adidas. “Ik verdien 230 dollar per maand (178 euro, red.). 140 daarvan is het minimumloon, de rest verdien ik met overuren, zo’n twee à vier uur per dag. Elke maand stuur ik 100 tot 120 dollar naar mijn ouders op het platteland. Zij hebben dat hard nodig om te kunnen overleven. De rest van mijn loon gaat op aan huur en voedsel. Sparen kan ik nooit. Als ik ziek ben, moet ik geld lenen, aan een rente van 20 procent. Ik zou het goed vinden als de consumenten de sportmerken onder druk zetten om de lonen te verhogen, want dan wordt het voor mij makkelijker om mijn familie te helpen.”
En de Belgische sportmerken?
De campagne ‘#cleanekleren’ wil gehoor geven aan de oproep van Channeng. “In de eerste plaats richten we ons op enkele Belgische sportmerken van teamkledij: Jartazi, Bioracer, Patrick, Vermarc en G-Skin, en in tweede lijn naar de internationale merken Adidas, Nike en Puma”, vertellen de actievoerders. “Geen enkel Belgisch sportmerk communiceert over waar het zijn kledij laat maken en onder welke omstandigheden. Met hen is intussen al een constructieve dialoog opgestart. In 2014 slaagden we erin om de Belgische modebedrijven JBC en Bel&Bo stappen te laten zetten naar schone kleren. Die stunt gaan we overdoen om sportkleren clean te krijgen.”
Kopman Philippe Gilbert
Niemand minder dan Belgisch wielerkampioen Philippe Gilbert zet zijn schouders onder de campagne ‘#cleanekleren’. Hij ondertekende als eerste de petitie op cleanekleren.be die aan sportmerken vraagt om transparant te zijn over waar en in welke omstandigheden de sportkledij gemaakt wordt en om te zorgen voor leefbare lonen en vakbondsvrijheid. “Wij duimen nu ook extra voor onze kopman Gilbert om de Ronde van de profs op zondag te winnen”, zegt één van de #cleanekleren controleurs lachend.
