Selenium is als spoorelement essentieel voor de menselijke gezondheid, omdat het het lichaam beschermt tegen vrije radicalen. Maar uit eerdere studies bleek al dat de concentratie in onze voeding, onder meer in granen, afhankelijk is van de concentratie in de bodem.

Mondiale verdeling

Wetenschappers van Zwitserse, Duitse en Britse universiteiten en instituten brachten voor het eerst de mondiale verdeling van selenium in kaart op basis van datamining, waarbij ze gebruik maakten van datasets uit andere onderzoeken. Ze kwamen zo tot zestien datasets voor periodes tussen 1994 en 2016, voor in totaal 33.241 meetpunten.

Uit de analyse in het tijdschrift PNAS blijkt dat de interactie tussen klimaat en bodem een erg belangrijke factor is in het regelen van de seleniumconcentratie. De belangrijkste variabelen daarbij zijn de neerslag en de droogte-index.

De hoogste seleniumconcentraties werden gevonden in gebieden met gematigde neerslag en hoog kleigehalte, terwijl de laagste concentraties voorkomen in droge gebieden met een hoge zuurtegraad en laag kleigehalte.

Klimaatverandering

Op basis van die vaststellingen modelleerden de wetenschappers de gemiddelde seleniumconcentraties voor de periode 1980 tot 1999 en dezelfde periode een eeuw later: 2080 tot 2099.

Daaruit blijkt dat, bij een gematigd klimaatscenario, de seleniumconcentraties toenemen in delen van Australië, China, India en Afrika. Maar daartegenover staat dat in 66 procent van het wereldwijde landbouwareaal de concentraties zullen dalen, met name in Europa, Zuid-Amerika, de VS en Zuidelijk Afrika.

Die verliezen kunnen gevolgen hebben voor de volksgezondheid, waarschuwen de onderzoekers. Nu al kampt een miljard mensen met een lage inname van selenium. Een mogelijke oplossing kan gevonden worden in meststoffen die verrijkt zijn met selenium. Dat gebeurt op dit moment in onder meer Finland.