Dit jaar zijn alweer 2 moorden te betreuren op verdedigers van mensenrechten: Laura Leonor Vásquez Pineda en Sebastián Alonso Juan. 

Maar ook in het kader van gerechtelijke onderzoeken rond corruptie en transitiejustitie wordt een campagne van bedreigingen en laster ontketend. Dit is onder meer het geval in processen tegen voormalige militairen die zich schuldig hebben gemaakt aan ernstige geweldpleging tegen de mensenrechten tijdens het intern gewapend conflict. Daarbij worden zelfs advocaten en de bevoegde rechters niet gespaard. Zelfs de Colombiaanse jurist Iván Velásquez, voorzitter van de Internationale Commissie tegen de Straffeloosheid in Guatemala (CICIG), krijgt beschuldigingen te verduren in deze vuile campagne.

Het is duidelijk dat de geloofwaardigheid en de onafhankelijkheid van het gerechtelijk systeem in Guatemala op het spel staan.

Civiele maatschappij mobiliseert

Het Europees Parlement kwam op 16 februari in Straatsburg bijeen voor haar plenaire vergadering. Er werd intensief werk geleverd om een dringende resolutie rond de zaak Guatemala op de agenda te krijgen.

Organisaties zoals OMCT (Wereldorganisatie tegen Foltering), CIFCA (Europees Netwerk van ngo’s voor Centraal-Amerika en Mexico),  Amnesty International, Act Alliance EU (Koepel van de Protestantse  Noord-Zuid ngo’s), Grupo Sur, CIDSE (Koepel van de Katholieke Noord-Zuid ngo’s), Oxfam International, PBI (Internationale Vredesbrigades), Wereldsolidariteit, Broederlijk Delen, Forum Syd (Zweeds Centrum van NGO’s voor de Ontwikkeling), Europees Netwerk van Oscar Romero Comités, Trocaire (de Ierse Katholieke Noord-Zuid ngo), We effect (Zweeds Coöperatief Centrum), SAL (Solidaridad con América Latina) en nog vele anderen richtten zich tot de Europarlementariërs.

Grote meerderheid steunde de resolutie

De resolutie werd goedgekeurd en de staat Guatemala werd op de vingers getikt. Maar Marina Albiol, van de fractie Europees Unitair Links/Noords Groen Links (GUE/NGL) verklaarde dat “bezorgdheid tonen niet voldoende is, want de verantwoordelijkheid van de Europese Unie is duidelijk. Er bestaat een verband tussen de aanwezigheid van de multinationals en de aanvallen op de verdedigers die weerstand bieden en die mobiliseren tegen de hydro-elektrische projecten. Dat zien we in de gevallen van Pojom II en Renace. En ook in de mijnbouwprojecten zoals Fenix en dat van de Franse petroleummaatschappij Perenco.”

De kool en de geit sparen

In die zin is een resolutie mooi meegenomen, maar uiteindelijk ook dubbelzinnig. De staat Guatemala zit op één lijn met de (onder andere Europese) multinationals in het land. De bevolking verzet zich tegen de nefaste gevolgen van die buitenlandse bedrijven. Want deze ontnemen – met steun van de staat – gronden van de landelijke bevolking, vernietigen het grondgebied en verloederen het milieu en de soms karige watervoorraden van die streken.

De staat gaat dan ten behoeve van de buitenlandse  bedrijven in de aanval tegen de bevolking en begaat schendingen van mensenrechten. De Europese Unie is er voor bekend om de kool en de geit te willen sparen: én het respect voor de lokale bevolking en haar rechten én de winsten die de bedrijven ten koste van diezelfde bevolking en haar rechten willen veiligstellen.