Wat is CETA en wat heb ik daarmee te maken?

CETA is de afkorting van Comprehensive Economic and Trade Agreement, een verdrag tussen Canada en de EU.

Ben jij nog student, jonge werknemer, heb je nog geen baan gevonden, wil je een eigen zaak beginnen of in een klein bedrijf gaan werken, ben je nog niet aan een relatie toe of begin je al te denken aan de eerste kinderschoentjes in huis? k

Kortom, sta jij aan het begin van een hopelijk lang en voorspoedig leven? Dan heb je alle belang te weten wat de toekomst biedt, voor jezelf, je vrienden, je familie, je partner of je toekomstige kinderen… Internationale verdragen en vrijhandelsakkoorden lijken in dat alles wel heel ver weg. Is dat wel zo?

Ook jij verlangt echter naar een aantal zekerheden, je wil een degelijk arbeidscontract of een redelijke lening voor je eerste eigen zaak, je wil geen vervuilend bedrijf in je buurt, je wil zeker weten dat het eten dat je koopt geen gifstoffen, hormonen, antibiotica, pesticiden bevat en al zeker geen genetisch gemanipuleerde organismen (ggo).

Vind jij het tevens evident dat je een degelijke en betaalbare ziekteverzekering hebt, dat universitaire studies geen oorzaak moeten zijn van zware schulden, dat het openbaar vervoer degelijk en betaalbaar is en blijft, dat auto’s aan strenge milieunormen beantwoorden en zoveel meer?

Dan heb je er alle belang bij te weten wat hier met CETA aan de hand is. Want daar gaan dit verdrag over. Minder controle op leefmilieunormen, voedselveiligheid, minder sociale rechten, slechtere arHet staat er allemaal in, netjes omfloerst en ingekapseld in gladde termen als flexibiliteit, loonlasten, concurrentievermogen, individuele verantwoordelijkheid, vrijheid van ondernemen, bescherming van investeringen…

Is CETA al ondertekend?

Ondertekening en ratificatie zijn twee verschillende fazen in de goedkeuring van een verdrag. Verdragen zoals CETA worden eerst onderhandeld. Eenmaal de tekst klaar is wordt hij ondertekend door de staatshoofden van de betrokken landen. Verdragen van de EU worden ondertekend door alle EU-lidstaten én door de voorzitter van de Europese Commissie, de hoogste vertegenwoordiger van de EU.

Een ondertekend verdrag is echter nog niet geldig. Dat gebeurt pas als daarna het parlement in een stemming ook het verdrag goedkeurt, die stemming noemt ‘ratificatie’. CETA werd al eerder ondertekend en wordt door het Europees Parlement geratificeerd op 15 februari 2017.

Waarom moeten we ons zorgen maken over CETA?

Dit verdrag gaat aan grote Canadese, Amerikaanse en Europese bedrijven, dus niet aan zelfstandigen en kleine ondernemingen, grote privileges geven die de rest van de bevolking niet krijgt. Zo richten deze verdragen eigen rechtbanken op waarin bedrijven staten en wetten kunnen aanklagen voor ‘oneerlijke concurrentie’.

U en ik kunnen bij die rechtbanken niet terecht voor klachten over milieuvervuiling, voedselvergiftiging, loonverlies, minder sociale zekerheid of ziekteverzekering. Alleen bedrijven kunnen daar terecht.

ICS is ISDS met een andere naam

ISDS staat voor Investor State Dispute Settlement, een systeem waarbij bedrijven eigen advocaten kunnen sturen naar een internationale rechtbank waar zij staten kunnen aanklagen voor bestaande wetten of wetten die gepland worden, omdat die wetten een vermindering van hun toekomstige winsten zouden betekenen.

Het gaat daarbij niet eens over effectief geleden verliezen, maar over ‘mogelijke toekomstige inkomsten’. Onder druk van de zware kritiek heeft de Europese Commissie voorgesteld om een meer aanvaardbare vorm van zakenrechtbank in te voeren, het ICS of Investment Court System (ICS). Dat blijkt echter vooral schijn. ICS is ISDS met een andere naam.

In wiens belang is CETA?

CETA wil grote investeerders verzekeren tegen elk risico op overheidsinmenging in zaken zoals de bescherming van het leefmilieu, de bescherming van de consument, voedselveiligheid, sociale bescherming, culturele rechten, de bescherming van de KMO’s en kleine zelfstandigen en van zelfstandige landbouwers. Dat zijn immers allemaal zaken die het nastreven van winst op hun investeringen in gevaar brengen

CETA werd in het grootste geheim onderhandeld tussen vertegenwoordigers van de betrokken staten en juridische adviseurs van de grote bedrijven en de financiële sector. De term ‘geheim’ slaat hier uitsluitend op ‘geheim voor de bevolking’,

Organisaties van de civiele maatschappij, consumentenorganisaties, leefmilieubewegingen, boerenorganisaties, organisaties van kleine zelfstandigen en kleine ondernemers en vakbonden hebben geen enkele inspraak in of toegang tot de onderhandelingsdocumenten gekregen.

De verdedigers van CETA dromen van een wereld waarin jij een passieve consument wordt, een passieve werknemer die zich niet moeit met verloning en werkomstandigheden, die geen enkele werkzekerheid of inkomenszekerheid heeft, waarin informatie (internet), gezondheidszorg, onderwijs een privilege wordt van zij die het kunnen betalen, pech voor de rest. Na CETA gaan nog meer dergelijke akkoorden volgen, onder meer met de VS (TTIP). 

Wat kunnen we  daartegen doen? 

Protest kan wel werken, daar is zelfs al een goed voorbeeld van. In de jaren 1990 hebben de lidstaten van de Wereldhandelsorganisatie (WTO) (of zoals hierboven al gezegd, de machtige economische sectoren in die staten, niet de bevolking van die staten) het Multilateral Investment Agreement (MIA) onderhandeld.

De teksten van dat verdrag werden pas openbaar in 1997, vlak voor de ondertekening door de betrokken regeringsleiders. De ratificatie door de betrokken parlementen is er echter nooit gekomen. Daar heeft gemotiveerd, geïnformeerd, geëngageerd en gecoördineerd en vooral massaal protest toen voor gezorgd.

De vraag is dus of je een toekomst wil voor jezelf, je familie, je vrienden, je kinderen waarin openbare diensten als hospitalen, scholen, kinderdagverblijven, ouderenzorg, openbaar vervoer, zelfs politietaken in handen komen van privé-bedrijven, voor wie niet de dienstverlening centraal staat maar de winsten, waar niet de medische noodzaak maar de handelaars de prijzen van geneesmiddelen bepalen, waar studeren alleen nog kan met dure leningen, waar kleine bedrijven en zelfstandigen alleen nog overleven als leveranciers van grote bedrijven, zonder enige inspraak in de verkoopprijs van hun producten en diensten…

… wil je dat allemaal niet, dan kan je best tegen deze ‘vrijhandelsakkoorden’ in actie komen.

Actie begint met bewustwording, bewustwording begint met informatie. Wie meer wil weten kan terecht bij dit artikel Alles wat je nog niet wist over vrijhandelsakkoorden CETA en TTIP in één artikel verzameld of bij tientallen andere artikels van ons Dossier vrijhandelsakkoorden. Je kan ook het bondige boekje ‘TTIP en CETA voor beginners – Is het gevaar geweken’ lezen (zie de recensie ‘TTIP en CETA voor beginners’ verschijnt op het juiste ogenblik). Voor actie kan je terecht bij Stop TTIP & CETA.