De lijst maatregelen is lang: de geweigerde toegang tot de VS voor inwoners van 7 landen met een moslimmeerderheid, het bouwen van muren met de illusie dat dit migratie zal stoppen, het dumpen van asielzoekers aan de Europese buitengrenzen, maar ook – in België – het optrekken van de dossierkosten voor verblijfsregularisatie naar 350 €, het opsluiten van migrantengezinnen met kinderen of het terugsturen van mensen met militaire vliegtuigen… 

Het zijn maatregelen die volgens deze politici kaderen in een ‘eindelijk gedurfd beleid’. Zij voeren de terreurangst en zogenaamde veiligheidsnoden aan als motief om hardvochtige wetten en decreten uit te vaardigen. ORBIT ziet het anders. Wij willen een nood-zakelijk beleid, waarbij de menswaardige en gastvrije behandeling voorop staat. ORBIT wil een beleid dat uitgaat van de noden van elke mens: mensen met én zonder migratieachtergrond.

Is menselijke waardigheid nog ‘to the point’?

Meerdere politici en opiniemakers wereldwijd beweren dat het investeren in gemeenschapsopbouw, dialoog en overleg passé, soft en ingewikkeld is. Zo springen ze willekeurig om met de garantie dat rechtbanken hun werk moeten kunnen doen. Voor de ene groep zijn onafhankelijke, goed functionerende rechtbanken een recht, voor de ander blijken ze overbodig. 

Het horen van betrokkenen in het kader van verblijfsprocedures, wordt weggezet als tijdrovend en onnodig. Het aanbieden van toegankelijke en betaalbare rechtsbijstand en het respecteren van sociale grondrechten is plots ‘te duur’. Conclusie: menselijke waardigheid is niet langer het uitgangspunt, maar bijzaak. Zeker als het over kwetsbare groepen gaat.

Voor sommige leden van de uitvoerende macht is het nemen van de ‘eindelijk gedurfde maatregelen die het volk wil’ de kerntaak van de overheid geworden. Politieke oneliners en euforische tweets, al dan niet gebaseerd op ‘alternatieve feiten’, moeten de zogenaamde positieve effecten van zo’n beleid kracht bijzetten.

Meestal gaat het over het bijeenzetten van enkele cijfertjes zonder ze (wetenschappelijk) te onderbouwen. Een selectief schouderklopje links en rechts voor de ‘vreemde’ medemens moet alle schijn van discriminatie wegnemen. Een twitterfoto die een emotioneel meeleven met slachtoffers verbeeldt, moet iedereen geruststellen en de indruk nalaten dat deze politieke durvers heus wel goede bedoelingen hebben. Ze moeten ons doen vergeten dat de mensenrechten en de menselijke waardigheid stap voor stap met de voeten worden getreden.

Nood aan eerlijkere herverdeling van aanwezige welvaart

Alle aandacht voor die simpele oplossingen camoufleert dat de oorzaken van de maatschappelijke uitdagingen (budgettaire tekorten, concurrentie op de arbeids- en huisvestingsmarkt, kinderarmoede, toegenomen migratiebewegingen, klimaatverandering, …) grotendeels structureel zijn. Er is nood aan een eerlijkere herverdeling van de aanwezige welvaart, meer jobs, meer kwaliteitsvolle en betaalbare woningen en scholen, meer eerlijke handelsverdragen, meer conflicthantering in oorlogshaarden…

ORBIT wil dat het respect voor de rechtsstaat, de grondwet, de sociale grondrechten en vooral de menselijke waardigheid weer het eerste uitgangspunt van het beleid worden. Het is de enige weg om kwetsbare medeburgers te beschermen. 

Het is oorspronkelijk met hen in gedachten dat deze instrumenten en dat wettelijk kader ooit werden uitgewerkt. ORBIT wil niet terug naar een wilde samenleving waarin mensen op basis van hun verschil (van mening, uiterlijk, overtuiging, religie, kleur, herkomst, inkomen,…) aangezet worden zich terug te trekken in eigen vestigingen. Dat is het begin van elke twist, bewapening, vervolging en tenslotte (burger)oorlog.

Trek de kaart van de gemeenschapsopbouw van onderuit en de dialoog met alle actoren

ORBIT pleit ervoor om – wereldwijd, op Europees niveau en hier – veel meer te investeren in het opzetten van dialoog. We geloven in de dynamische democratie en meer politieke participatie. Zoals sociaal overleg tussen werkgevers en werknemers nodig is, zo is ook de samenspraak tussen verschillende actoren voor bijv. een samenhangend migratie- en integratiebeleid nodig.

Zoals in verschillende –juridische- procedures het ‘recht om gehoord te worden’ een basisrecht is voor de modale burger, zo hoort ook de migrant en de vluchteling altijd effectief gehoord te worden.

Zoals een overheidsdienst Financiën een voorbeeld van behoorlijk bestuur dient te zijn, zo ook de overheidsdienst aan wie de ‘vreemdelingenzaken’ zijn toevertrouwd. Zoals ‘mensen met een hoog inkomen’ een recht hebben op rechtsbijstand, zo moeten ook zij met een laag inkomen kunnen rekenen op rechtsbijstand zonder financiële drempels.

ORBIT pleit ervoor dat in steden en gemeenten burgers aangezet worden elkaar duurzaam en in verscheidenheid te ontmoeten. Dat lokale politici, het middenveld en burgerinitiatieven medeburgers aanzetten tot onderling debat over wat ons bezighoudt en wat nood-zakelijk is.

ORBIT vraagt dat burgemeesters meer het voortouw nemen voor de beschermingsnood alle kwetsbare burgers. En dat ze budgetten vrijmaken of afdwingen voor (sociaal-)culturele en educatieve initiatieven die de verbondenheid versterken.

ORBIT wil geen ‘eindelijk gedurfd’ maar een ‘nood-zakelijk’ beleid waarin de menswaardige behandeling en de gelijkheid voorop staan. Een beleid dat inzet op de daadwerkelijke noden van mensen, ongeacht hun afkomst, ook als dat moet leiden tot nieuwe vormen van verplichte – internationale – solidariteit.

ORBIT vzw wil debat, ontmoeting en dialoog stimuleren en is voor een menswaardig overheidsbeleid in deze eeuw van diversiteit en migratie.