Burgers doen zelf aan politiek
Interview -

Burgers doen zelf aan politiek

Thomas Goorden (38, medeoprichter van LEF) stapt in 2018 in Antwerpen naar de komende verkiezingen met de Burgerlijst. Hij heeft het over begrippen zoals Burgerraad, conflictvrij, participatie en uitklapdemocratie. Tijd voor een kritisch gesprek van burger tot burger aan de keukentafel bij een flinke pot thee. Wat is nu eigenlijk de bedoeling?

vrijdag 13 januari 2017 15:43
Spread the love




Bij het woord uitklapdemocratie denk ik spontaan ‘wat fijn, kamperen, avontuur en uitklaptafeltjes!’, maar ook ‘zo’n klaptafeltje, dat breekt makkelijk af’. Is een uitklapdemocratie niet iets heel fragiels?

Het is een term, een methodologie. Het is eigenlijk ook een vertaling van het woord flatpack democracy. Daar bestaat niet echt een Nederlands woord voor.  Flatpack is een heel compacte manier van dingen aan te pakken, een eenvoudige methodologie. Maar dat is nu niet de term die veel gebruikt gaat worden denk ik. Het zijn vooral de termen ‘burgerlijst’ en ‘burgerraad’ die gaan gebruikt worden als duiding van het project hier in Antwerpen, ‘uitklapdemocratie’ is vooral voor de mensen die geïnteresseerd zijn in de theorie erachter. Ik had niet verwacht dat het zou opgevat worden als ‘slap’ ofzo. Dat verbaast me een beetje.

Tja, fragiel, ik denk dat politiek sowieso fragiel is en zeker nieuwe initiatieven. Maar ik vind het geen slechte term, het is een kwetsbaar project, maar hoe zegt Lucebert het ook alweer? “Alles van waarde, is weerloos”? Het is niet per se iets om bang voor te zijn. Eigenlijk, in de eerste fase gaan we vrij letterlijk in de gemeenteraad klapstoeltjes bijzetten, of ze dat nu willen of niet, je kan daar gewoon niet iets gaan zetten dat permanent is, je hebt daar geen burgerlijk recht op, dus het zal altijd zoiets zijn van ‘ja, we hebben de vergadering wat uitgebreid’ en we gaan kijken wat er gebeurt, dus zelfs dat idee van de klapstoeltjes vind ik iets positiefs. We gaan er effectief klapstoeltjes bij zetten.

Komen die klapstoeltjes dan achteraan  in de ruimte voor het publiek, of vooraan bij de gemeenteraadsleden?

Voor de verkiezingen zal het sowieso achter de raampjes bij het publiek moeten zijn, daarna weet ik het niet. Burgerraad is eigenlijk altijd de achterkant hé, dat is niet tijdens de gemeenteraad, maar erbuiten en de ambitie is dat dat continu voort bolt, dat het heel stabiel van werking is en ook heel waardevol. De mensen die er naartoe gaan komen, die zullen een interessant moment hebben, die zullen bijleren over beslissingen in Antwerpen, die zullen opmerkingen en vragen kunnen meedelen over alles wat hen raakt en dat kunnen wij eigenlijk altijd blijven doen, wat er electoraal of verkiezings-technisch ook gebeurt.

Feedback

De Burgerraad, is dat iets dat nu al georganiseerd wordt. Wat houdt dat dan precies in?

We hebben dat een keer in een experimentele setting gedaan, we hebben mensen gevraagd of ze dat eens wilden proberen. Het concept is eigenlijk heel eenvoudig. Je neemt de agenda van de gemeenteraad van Antwerpen en alle dossiers erbij die we kunnen vinden en we gaan eigenlijk voor dat het gemeenteraad is alle beslissingen die op de gemeenteraad komen collectief bespreken.

Betekent dat dat we alle dossiers naadje per naadje gaan bekijken? Nee, dat zijn er soms 30 of 40, dat is niet haalbaar en het moet ook helemaal niet. Wat we dus in de praktijk gaan doen, is kijken waar mensen in geïnteresseerd zijn, ‘ik wil dat dossier wel eens terug bekijken’, ‘ik wil daar wat meer over gaan lezen’, mensen werken zich daar in – als je een beetje geluk hebt dan zitten er ook een paar experts bij – en dan bespreek je dat.

Het is niet de bedoeling van een soort oppositie te zijn, de bedoeling is echt om feedback te geven op de gemeenteraad, dat kunnen ook vragen zijn in de stijl van ‘ik begrijp niet waarom die of die beslissing genomen werd, want ik vind daar niets van terug’, het kan positief zijn, maar het kan ook negatieve feedback zijn, ‘dit lijkt mij geen goed plan om die en die reden’. Een burgerraad heeft geen electorale belangen, dus de feedback kan zowel positief als negatief zijn en hoeft dus niet te functioneren als meerderheid of als oppositie.

Hoe ga je die feedback, die aanmoedigingen en die kritiek praktisch overbrengen?  Want tijdens de gemeenteraad mag je als burger niet tussenkomen.

We publiceren dat gewoon maandagmorgen en met een beetje geluk wordt dat opgepikt door kranten. We hebben ook veel eigen kanalen en het gaat een beetje afhangen van hoe sterk de mensen hun opmerkingen zijn, wat de feedback is en hoe dat kan  verspreid worden. En ook als we daar falen, dan hebben mensen toch wat bijgeleerd, mensen die niet op de Burgerraad aanwezig waren.

Maar het kan ook perfect zijn dat de meerderheid dat rechtstreeks aanpakt,  als er een goeie vraag bij de feedback zit, dan denk ik dat er ook op geantwoord kan en zal worden. Het kan ook zijn dat ze dat niet doen, en dan heeft nog altijd de oppositie ook hetzelfde gezien en dan kunnen die er iets meer mee doen.

Ik verwacht zo’n beetje dat de meerderheid op de gemeenteraad zal zien van ‘er waren mensen op de Burgerraad die dit een goeie of geen goeie beslissing vonden’ en dat de oppositie zal zeggen van ‘er waren op de Burgerraad mensen die dit of dat geen goeie beslissing vonden’, dat zou mijn ideale scenario zijn. Je zit dan als burger veel meer mee aan tafel, je bent mee aan het praten, misschien niet fysiek, maar je hebt wel invloed en wat ik heel interessant zou vinden, is het moment waarop het de beslissingen begint te beïnvloeden, wat perfect mogelijk is. Als er bijvoorbeeld op voorhand iets in de kranten verschijnt, als er dan een agendapunt wordt geschrapt, dan weet je dat er iets gebeurd is. We moeten dat spelletje proberen veranderen.

Goed burgerschap

Dus die Burgerraden komen nu al op gang. Zullen de kandidaten voor de Burgerlijst daar uit voortvloeien? Zal het invloed hebben op je kandidaatschap als je veel op de Burgerraad aanwezig en actief was en participeerde?

Voor een deel wel, maar het is geen criterium om op de Burgerlijst te komen. Je moet niet naar de Burgerraad komen. Het is natuurlijk wel zo, als je niet geïnteresseerd bent in de beslissingen  genomen op de gemeenteraad, dan vraag ik mij wel af waarom je dan kandidaat zou willen zijn om daar te gaan zetelen, want dan ben je verplicht om daar te gaan zitten.

Het kan zijn dat je bepaalde redenen hebt die verantwoorden waarom je nooit op de Burgerraad aanwezig was, aanwezigheid is op zich geen voorwaarde. Maar wat wel een voorwaarde is, is dat mensen die voor de Burgerlijst opkomen participatief kunnen werken. Je hebt heel veel mensen die een heel sterke politieke mening hebben en dat is op zich oké,  een bepaald standpunt, een heel persoonlijk project of een idee dat ze willen doordrukken, maar dat zijn niet per se goeie kandidaten om in de gemeenteraad te gaan zitten. In die gemeenteraad gaat het over enorm veel verschillende onderwerpen en als je daar alleen maar zit te wachten op je eigen onderwerp, dan is het nut van zo’n gemeenteraad bijzonder laag.

Wat we willen is dat vertegenwoordigers terug echt vertegenwoordigers worden. Dat betekent in de praktijk niet dat zij zoveel mogelijk mensen achter zich scharen en dan zeggen ‘wat ik zeg is de mening van al die mensen achter mij’, maar dat ze echt kijken waar er consensus ligt of net niet, waarmee moet er opgepast worden. Door in dit participatieve project de hele tijd mee te draaien, krijg je volgens mij een veel beter idee over de diversiteit onder al die mensen en ook een beter zicht op het compromis-denken. Mensen hebben gewoon andere meningen en als we mekaar voortdurend onder de voet proberen te lopen, dan raakt niemand vooruit. Goed burgerschap is kijken van hoe kunnen we een goede oplossing vinden goed iedereen.

Ga je er niet een beetje te gemakkelijk van uit dat de meerderheid in de gemeenteraad ook maar iets geeft om wat de burgers denken? Neem een burgerbeweging zoals Ringland bijvoorbeeld, met veel aanhang, maar die met al hun aanbevelingen toch enorm moeten vechten.

Ik denk dat de meerderheid er wel degelijk rekening houdt, er zijn al projecten die geschrapt zijn omdat er kritiek op kwam. De huidige meerderheid is daar misschien niet heel ontvankelijk voor. Weet je, ik kan ook denken als een politicus, ik heb lang genoeg meegedraaid om te weten dat als ze bepaalde projecten er manu militari doordraaien, dat dat voor erg veel heisa zorgt en in sommige gevallen, misschien niet bij de allerbelangrijkste, gaan ze er toch over denken om het anders aan te pakken, stilletjes he, maar het wordt wel afgevoerd.

Maar ik vind dat wel een waardevol iets als we dat zouden kunnen doen, want op zich is dat positief als de meerderheid ziet dat een plan dat ze graag zouden willen uitvoeren, toch nog maar wat uitgesteld moet worden en zelfs Bart De Wever is daar ook ontvankelijk voor,  dus ik denk dat het op dat vlak  gewoon niet waar is om te zeggen dat de meerderheid zomaar alles naast zich neerlegt, dat lijkt me overdreven. Je moet zien dat het inhoudelijk klopt, want anders wordt het wel gewoon van de tafel geveegd.

Leerschool

Maar gaat dat dan niet eerder om de futielere zaken? Wat met de grotere dingen?

Wat is groot? We hebben het over een stad en zo’n campagne kost vrij veel geld, daar komt wel een en ander bij kijken, ik vind dat niet zo triviaal. En zelfs dan nog, stel dat het over vastgoed gaat, misschien dat het daar wel over veel meer geld gaat, ook dat is niet zo eenvoudig. Als er op een vroeger moment in zo’n proces kritiek wordt gegeven en dingen in vraag worden gesteld, dan denk en hoop ik dat we bepaalde processen kunnen bijsturen voor ze in een problematische fase terechtkomen, voor dat mensen moeten beginnen betogen.

Zelfs voor de mobiliteit rond Antwerpen is er een intendant aangesteld. Met Straten Generaal en Ringland en Ademloos zijn ze aan tafel gaan zitten en de BAM zit ook mee aan tafel. Dat is extreem laat in het proces, maar uiteindelijk is dat misschien wel een goeie leerschool voor verschillende politici om te zeggen ‘laten we dat vroeger doen’.

Wat ga je doen als er op de Burgerraad, die voor iedereen open staat,  vooral burgers opdagen met een eigen zeer uitgesproken mening? Wie gaat dat dan in goede banen leiden?

Er zijn heel strategische dingen die niet kunnen op een Burgerraad. Het is absoluut niet oké om op mensen te mikken in plaats van op agendapunten, dus als daar een schepen is of iemand van de oppositie of eender wie die op bepaalde politici begint te schieten, dat kan niet,  dat is wel een heel duidelijke lijn die de Burgerraad gerespecteerd moet worden.

Als je met een dossier bezig bent, dan is de bullshit snel weg hoor, je hebt daar geen tijd voor. Je moet zorgen dat je die dossiers grondig gelezen hebt of je wordt gewoon uitgelachen. Het enige wat je kan doen, is slimme vragen stellen, dat is de enige score die je kan halen. Er wordt niet gestemd, dus het heeft geen zin om te proberen overtuigen. De Burgerraad is er specifiek op gericht om dat soort problemen volledig te ondermijnen en ja, de eerste twee drie keer zullen er mensen bij zijn die zich van plek vergist hebben. Dan moeten we dat zo zacht mogelijk uitleggen waarom, maar we moeten ons wel vasthouden aan de regels, ik ga het niet laten kapen. De regels van de Burgerraad zijn duidelijk geafficheerd en er staat duidelijk in dat als je dat niet respecteert, dan word je gevraagd om de zaal te verlaten. Een van de regels is dat je alle mensenrechten moet aanvaarden. Dat betekent dat racistische praat bijvoorbeeld niet kan, ook al ben je misschien van mening dat dat een valabele politieke mening is, dat maakt me niet uit, maar discriminatie is tegen de mensenrechten en dat kan dus niet. Misschien dat een aantal mensen zich daardoor niet welkom gaat voelen, jammer maar dan is dat maar zo.

Wie modereert zo’n Burgerraad?

Wij gaan met zorg te werk. Die mensen worden op voorhand geselecteerd. Dat zijn professionele begeleiders.

We gaan niet inhoudelijk sturen. We zijn bezig met een methodologie, dus dat betekent dat de agenda van wat kan besproken worden op voorhand vastligt, er is natuurlijk wat werk bij het verzamelen van de dossiers en dat moet allemaal uitgeprint, maar dan moet je letterlijk zelf gaan kiezen welke agendapunten je wil doorlezen, waar je een briefing over wil geven. Daarna is er wat tijd om daar dingen mee te doen en noteren we eigenlijk gewoon alles wat er gezegd wordt. Tenslotte publiceren we dat.

Wij?

Wie is ‘we’? En wie beslist dat die ‘we’ over zulke dingen kan en gaat beslissen en ook uitvoert? Ben jij dat? Of is er een soort van stuurgroep? Wie voert die controle uit?

Ik begrijp waar je naartoe wil. Er is controle. Ik heb geen namen gecheckt, maar ik werk met mensen van Open Antwerpen en ik werk met #OPHEF, een aantal jonge gasten waarmee ik nog moet bespreken welke rol ze precies gaan opnemen, want dat zijn niet per se allemaal groepsbegeleiders, maar misschien ook wel informatieverspreiders. Dat zijn allerlei mensen die gewoon al een tijdje met dit soort dingen bezig zijn, geen professionele politici.

Bij krantenartikels over de Burgerlijst staat steevast jouw naam en jouw foto. Voor de rest krijgen we geen enkele informatie wie er nog mee dit project trekt. Dus nu lijkt het wel alsof de Burgerlijst Thomas Goorden is.

Dit is iets wat ik echt heb geleerd, je moet heel duidelijk communiceren wat je van plan bent en dan mensen uitnodigen om samen een plan te maken, want iets vaags, dat is gegarandeerd miserie. De reden waarom je mij ziet en waarop mijn kop er op plakt, is gewoon omdat ik heel hard geprobeerd heb om met een aantal mensen samen tot een plan te komen dat kan werken, dat goed doordacht is en al een antwoord kan geven op heel veel van je vragen.

Als ik eerlijk mag zijn, wij zitten eigenlijk al vijf stappen verder, ik heb al problemen gezien die jij nog niet gezien hebt, want we moeten ook voorbij de verkiezingen denken. Dus er ligt in principe een strategie op tafel, open gecommuniceerd, heel transparant, er zijn geen verborgen regels ofzo, hetgeen wat er staat en hetgeen wat ik zeg, is letterlijk wat er gebeurt.

Goed, maar wie is die ‘wij’ dan? Dat is Thomas Goorden en wie nog dan?

Ja, ik wil het je wel zeggen, maar ik moet wel checken of zij met hun naam in De Wereld Morgen willen staan.

Zijn dat dan mensen die eigenlijk liever op de achtergrond willen blijven, omdat ze het project open willen laten? Moet ik het zo zien?

Nee, maar ik begrijp de relevantie niet goed.

Ik stel mij hier vragen bij, omdat ik op de website ‘we’ zie, maar nergens informatie over wie en hoe groot die ‘we’ dan wel is.  En als ik dingen hoor over een Burgerraad, waar dossiers kritisch worden bekeken en vragen worden gesteld die achteraf als feedback voor de gemeenteraad gepubliceerd zullen worden, dan wil ik toch graag weten wie dat gaat publiceren? Is er dan een beurtrol of hoe werkt dat? En wat de selectie van kandidaten voor de Burgerlijst zelf betreft, wie doet die selectie en op basis van welke criteria precies?

Ik denk dat daar een ongerustheid in zit die ik niet kan wegnemen, omdat ik denk dat vijf namen geven hetzelfde effect gaat geven, je gaat vragen wie dat zijn. Er is een heel specifieke reden waarom ik in de media sta, dat is gewoon om alles wat in onze richting gaat komen van vragen en kritiek aan te pakken. De klassieke strategie is gewoon die van de schietschijf, als ik hier sta te zwaaien, dan kan de rest rustig werken. Dat aspect zit er zeker bij, er moet iemand zijn nek uitsteken en er zijn heel weinig mensen die dat willen doen. Ik vind dat oké en zeker in dit geval, omdat ik er echt op gebrand ben om mezelf ook inhoudelijk uit te schakelen.

Dat klinkt misschien een beetje raar voor een politiek project, maar als mijn politieke mening echt te bepalend dreigt te worden, dan vind ik het een gefaald project. De keerzijde ervan is wel dat ik weet dat als er geen kern is, en dat mag ook een kleine kern zijn, die de methodologie en de doelstellingen bewaakt, dan word je project in de prak gereden, omdat dan altijd terug dezelfde dynamieken opstarten. ‘Ah, we gaan toch stemmen, we gaan toch proberen van een enkele stem te krijgen van de Burgerraad’. Gegarandeerd, veertig keer dit jaar gaat die suggestie komen, ‘kunnen we hier niet over stemmen?’ Nee, dat kan niet. En ik weet dat het heel moeilijk is om aan die natuurlijke dynamiek te weerstaan. Maar ik vind dat die dynamiek enorm schadelijk is voor ons politiek proces.

Langs de ene kant vraag je wie er stuurt en wil je dat iedereen mee moet kunnen beslissen hoe het moet gebeuren en anderzijds ben je bang voor wat er gebeurt, als iedereen binnen kan en de boel gaat beginnen kapen, dat is hetzelfde probleem. De enige manier om het op te lossen is aan de ene kant de methodologie en aan de andere kant inhoud en je probeert  ervoor te zorgen de inhoud breed en toegankelijk te houden, participatief en conflictvrij, dat woord mogen we echt nooit vergeten, dat kan alleen maar als die methodologie bijzonder zwaar bewaakt wordt. Dat zit in elk groepsproces, vanaf het moment dat de methodologie wordt losgelaten, dan zit je weer in hetzelfde straatje.

Ik ben natuurlijk ook nog versterking aan het zoeken bij de mensen die komen meedoen. Ik zou het liefst nog meer groepsbegeleiders hebben die daar ervaring mee hebben, zodanig dat die cultuur geïnstalleerd wordt. Mijn ideaal scenario is eigenlijk dat als de Burgerraad vier of vijf keer heeft plaatsgevonden, dat ik zelf niet meer aanwezig moet zijn om dat ordentelijk te laten verlopen, omdat de methodologie dan eigenlijk als cultuur bestaat. En dan denk ik ‘oké, mission accomplished’. Ik heb de eindverantwoordelijkheid voor de Burgerraad, als er iets misloopt en iemand krijgt de schuld, dan ben ik dat, maar dat betekent ook dat als er mensen zijn die totaal geen respect hebben voor het project, dat ik dan het recht heb om te zeggen van ‘sorry, maar dit is niet welkom’. Ik ben de schietschijf voor en de woordvoerder van de methodologie.

Onmisbaar

Wat ga je doen als mensen denken dat ze jou nodig hebben op die Burgerraad? Dat er zonder jou geen Burgerraad kan zijn? Pin je jezelf nu niet vast?

Het eerste dat ik daarover kan zeggen is dat ik ervaring heb hiermee. In mijn eigen bedrijf (nvdr: LEF) hier ook, ik ben absoluut misbaar. Ik ben mede-eigenaar, maar heel onze constructie zorgt ervoor dat ik eigenlijk morgen kan buitenwandelen en het bedrijf draait gewoon door. Daar ben ik honderd procent zeker van. Het heeft te maken met vertrouwen opbouwen en de juiste mensen naast je te krijgen. Ik weet ook dat er heel goeie mensen zijn die dit kunnen. Niemand heeft zin om elke maand op zondag in een conflictsfeer te gaan zitten, maar als het goed draait en het is tof en interessant, dan  denk ik ook dat de juiste mensen daar naartoe komen.

Heb ik schrik van onmisbaar te zijn? Nee, eigenlijk echt niet, vanuit mijn ervaring en als je ziet hoe het opgebouwd is, dan denk ik dat het wel goed komt. Ik ben echt iemand die gelooft in cultuur in organisaties en cultuur is veel sterker dan leiders. Een goede leider installeert cultuur.

Wat bedoel je dan precies met ‘cultuur’?

Een goede methodologie is erop gericht om een bepaald soort cultuur te kweken. In de praktijk willen we  dat er een conflictvrije cultuur is op de Burgerraad. We doen een aantal dingen die eigenlijk zuiver ontworpen om te vermijden dat mensen op elkaar beginnen te roepen. Als de cultuur goed zit en bepaalde mensen beginnen plots toch te roepen, dan zal iedereen onmiddellijk de roepers erop wijzen dat roepen niet kan binnen de Burgerraad. Aanpassingen an sich aan die methodologie zijn niet fout, als daardoor de cultuur bewaard blijft. Als blijkt dat er nog een nieuwe regel nodig is om conflictvrij te blijven, dan zal die regel ingevoerd worden. En regels die niet relevant blijken te zijn, die worden geschrapt. Maar het einddoel is altijd  conflictvrije participatie. Ik kan alleen maar hopen dat er genoeg mensen mij horen en mee komen doen.

Ik wil vanaf dag één positieve dingen doen. Het is niet de bedoeling om eerst oneindig te gaan zitten vergaderen over de Burgerraad. Dat heeft geen zin. Ik bel een paar mensen op om te vragen hoeveel inschrijvingen voor de Burgerraad er al zijn, we zoeken naar een zaal waarin dat zou kunnen passen, dan gaat er nog een mailtje rond om hulp te vragen voor het verzamelen van de nodige dossiers bepaald door de agenda van de gemeenteraad en dat is het zowat.

Waar gaat de Burgerraad praktisch door, heb je al een zaal?

Ik had een droomlocatie, namelijk de Provincieraadzaal in  het Vredescentrum. Een fantastische plek, ook symbolisch, politiek neutraal vanwege gewoon te oud om geclaimd te kunnen worden en op zich is het op zondag beschikbaar, maar het is echt moeilijk om vast te krijgen. Nu voor januari verwacht ik een veertig à vijftig deelnemers voor de Burgerraad, dus dan moeten we een zaaltje vinden dat dat aankan. Het allermoeilijkste is om iets te vinden dat politiek neutraal genoeg is. Een plein is ook niet goed, want dat is ook ideologisch. De top van de KBC-toren bijvoorbeeld, dat kan dus ook niet.

Eigenlijk zou het op het Schoon Verdiep zelf moeten kunnen, dat is politiek een neutrale plek, je kan er zalen huren, maar ze zijn vrij duur.  Maar voor nu een leegstaande plek, met een verwarmde vloer en een kleine tribune en klaar, dat zou ook al goed zijn. Ik vind wel een oplossing.

Ik wil even vooruitlopen naar de Burgerlijst. Stel, we hebben een aantal Burgerraden achter de rug, het concept raakt bekend onder de mensen en de verkiezingen komen eraan. Wie wil kan zich kandidaat stellen om op de Burgerlijst te komen. Een aantal mensen doet dat ook effectief en dan zou er een selectiecommissie zijn die beslist welke kandidaten ook echt op die lijst komen te staan en misschien gaan zetelen in de gemeenteraad. Die selectiecommissie kan zichzelf niet kandidaat stellen. Wie maakt deel uit van die commissie en door wie wordt die commissie samengesteld? Wat zijn de criteria die iemand toegang geeft tot die commissie en welke criteria gaat die commissie hanteren om de Burgerlijst samen te stellen? Wie legt die criteria vast en wat als je hier kritiek op gaat krijgen?

Iedereen gaat flippen, sowieso. Voor alle duidelijkheid, er is nog totaal aan niemand gevraagd om bij de commissie te komen. Ik heb wel een type van mensen in mijn hoofd waarvan ik denk dat ze geschikt zijn om zo’n taak goed uit te voeren, maar verder zitten we nog niet wat dat betreft. En het soort mensen waaraan ik denk zijn echt mensen met best wel wat gravitas, met inzicht, waarvan we op een gegeven moment zouden kunnen zeggen dat ze hun werk naar eer en geweten hebben gedaan. Dat kan geen kleine groep zijn, dat moet op zijn minst een groep van een dozijn zijn.

Je wil idealiter geen uitgesproken grote ideologen hebben, je wil daar een hoofdverpleegster hebben bijvoorbeeld, en iemand van de Antwerp Management School misschien, een docent, dat soort type van profielen, mensen die geen politieke partijkaart hebben. Dat is heel vaak een HR-gelegenheid. Maar ik denk dat veel mensen daar wel wat ervaring in hebben als je op een bepaald niveau bezig bent. Het gaat dus niet een Jan-met-de-pet-loting op straat zijn, want dat is veel te moeilijke opdracht om te geven, daar ben ik heel nuchter in.

Gaat daar kritiek op komen? Ja, maar dat zal maar zijn tot op het moment dat die lijst er ligt. En dan denk ik dat het veel meer over de sterkte van de criteria gaat, want als die commissie haar job goed doet, dan ligt er een goeie lijst en dan kan de commentaar alleen maar stoppen, behalve misschien door die paar mensen die geweigerd zijn, maar dat zijn mensen die je sowieso niet op je lijst wil dan.  En je moet ook nog op die lijst gaan stemmen daarna. Als de lijst niet goed is, dan zal niemand erop willen stemmen, en dan faalt het project en dat zou jammer zijn. Dus zullen we er alles aan doen om een goede commissie samen te stellen. Geen goede lijst zonder goede commissie.

Je wil die lijst zo divers mogelijk maken. Wat ga je doen als er van een bepaalde bevolkingsgroep niemand zich kandidaat stelt? Hoe ga je ervoor zorgen dat echt iedereen zich aangesproken voelt om zich eventueel kandidaat te stellen?

Het gaat draaien rond een uitnodiging die zeer neutraal is en heel warm en open. Het is ook heel eenvoudig he: stel je kandidaat voor de Burgerlijst. Maar misschien nog veel belangrijker is het feit dat je mensen mag nomineren. Let wel, nomineren is geen populariteitswedstrijd, want we gaan totaal niet bijhouden hoe vaak iemand wel of niet genomineerd werd en die commissie zal dat ook niet weten, jezelf nomineren gaat dus ook niet veel uithalen. We hopen wel op die manier  mensen te bereiken die er misschien niet zelf spontaan aan denken, maar die door die nominatie het misschien wel gaan overwegen om zich kandidaat te stellen. Het is een heel mooie manier vind ik, om aan kandidaturen te komen die zich heel hard geremd voelen in de huidige politiek, maar die we misschien toch kunnen bereiken op die manier. En we spreken natuurlijk ook de verschillenden gemeenschappen aan he, ik heb wel contacten, misschien niet overal evenveel, maar ik hoop in ieder geval dat ik de zaadjes kan planten. Ik weet natuurlijk niet hoe breed de respons gaat zijn, dat weet je nooit. Je kan enkel maar proberen zo goed mogelijk te doen met alle zorg die je er zelf aan zou geven en dan hopen dat het op kracht van het idee zelf zou gaan.

De selectiecriteria zijn ten eerste vrij duidelijk en heel haalbaar, we zijn gewoon op zoek naar ‘de beste buurman’, mensen die goed met mensen kunnen babbelen en die mee willen komen kijken, je moet helemaal geen politieke partijervaring hebben. En je weet ook dat je niet in conflict moet gaan vechten voor een plekje op de lijst. Daarom net hebben we die commissie. Stel dat we nu vijftig kandidaten hebben en we zeggen van ‘nu gaan we stemmen wie er op de lijst mag’,  dan weet je wat er gaat gebeuren, dan spat het bloed in het rond. En dat is dé reden waarom we met een selectiecommissie werken, je moet dus niet bang zijn om te moeten gaan ronselen, want je kan niet gaan ronselen en je moet het ook helemaal niet.

Het enige dat je moet doen, is je kandidaat stellen. En als je profiel demografisch goed past en je qua karakter past in wat we zoeken, dan is de kans groot dat je erbij bent en zelfs de plaats op die lijst, wel, zelfs daar is the sky the limit.  Maar er is geen  enkele reden om het te manipuleren, want je gaat niet weten wie er in de commissie zit tot na de feiten. Een worst case scenario is dat iemand zich heel participatief kan opstellen en dan zo Manchurian Candidate-gewijs zich er gaat inwringen, tja, en dan moet je CV ook nog kloppen he, ik vind dat toch niet zo evident. In de praktijk kan dat gewoon niet.

Als we te weinig kandidaturen hebben, dan hebben we wel een probleem natuurlijk. We zouden idealiter tegen de honderd kandidaten moeten hebben, meer mag ook maar dan wordt het wel heel veel werk, maar je moet toch wel zeker een op twee kandidaten kunnen verwerpen, zoiets.

Als je er dieper op gaat ingraven, dan is de achtergrond van het verhaal de analyse die David Van Reybrouck ook maakt, maar ik formuleer er een ander antwoord op. Ik denk dat de grootste zwaktes die erin zitten eigenlijk voornamelijk komen door het feit dat we met een kieswetgeving zitten die er bepaalde dingen gewoon uit oplicht en die ik ook naar de letter wil gaan toepassen. Het is gewoon zo dat de mensen die gekozen worden, dat die vertegenwoordigers zijn, dus wij kunnen niet gaan bepalen wat zij gaan stemmen in de gemeenteraad, dan zou ik het een zwaktebod vinden om dan iets te gaan proberen dat je wettelijk niet kan waarmaken. En dan denk ik dat the next best thing cultuur is, we kunnen wél proberen van een cultuur te installeren. Als je dus het verhaal omdraait en je begint vanachter naar voor te werken, dan kom je eigenlijk bij dit soort oplossingen terecht. En dat is een wisselwerking tussen  waar je naartoe wil,  en waar de wetgeving je eigenlijk toe dwingt.

Hetzelfde met de Burgerraad, we gebruiken daar een heel klein gat in de wetgeving, zijnde dat de agenda van de gemeenteraad  moet gepubliceerd worden voor het gemeenteraad is. Wettelijk. En ze doen dat echt letterlijk donderdag of vrijdag  en maandag is het dan gemeenteraad, dus de oppositie heeft ook nauwelijks de tijd om zich erop voor te bereiden, en net in die window van tijd  kan je een initiatief nemen. En daardoor krijg je zo’n heel gek ideetje dat er zich net tussen nestelt. Maar ik maak wel absoluut gebruik van wetgeving.

Ik denk, zeker als het over politieke vernieuwing gaat, dat dat misschien wel een lastige is voor vele mensen, dat merk ik ook vaak aan de irritatie van mensen, die vaak veel verder willen gaan, maar dat gaat gewoon niet zonder die wetgeving te veranderen. Wij willen voor alles referenda, maar  we hebben zelfs geen bindende referenda. Dat heb ik onlangs nog ontdekt en dat vond ik wel grappig, blijkbaar is er een wet in België die zegt dat je geen referendum kan hebben over Europa , een Brexit-vote zou hier dus gewoon niet mogen wettelijk gezien, dan zouden we eerst de wetgeving moeten veranderen. Dus weet je, je kan zeggen wat je wil, ik wil het niet voor een rechter moeten staan uitleggen op een gegeven moment, ik geloof nog wel in de derde macht, dus we doen het correct en met wat er kan.

 

Meer informatie vind je op de website van de Burgerlijst.

take down
the paywall
steun ons nu!