Tot de campagne-retoriek van Donald Trump behoorde onder meer een ontkenning van de klimaatverandering (“een hoax1 en een Chinese samenzwering”), het weigeren van politieke vluchtelingen, het tegenhouden van Mexicaanse migranten door een muur te bouwen, de weigering moslims toe te laten tot de VS, het inperken van het recht op abortus en ontmanteling van het nucleaire akkoord met Iran.
Al die voorstellen zijn in strijd met bestaande VN-verdragen of multilaterale overeenkomsten, zoals de VN-Vluchtelingenconventie uit 1951 en het Klimaatverdrag COP21 van december 2015 in Parijs, dat op 4 november 2016 in werking trad. Nog geen week na zijn overwinning op 8 november, kwam Trump al terug op enkele van die voorstellen. Tegelijkertijd laat hij de VN in onzekerheid over wat hij dan echt van plan is.
Klimaatakkoord COP21 Parijs
VN-woordvoerder Farhan Haq verklaarde dat de VN afwachten hoe de nieuwe Amerikaanse regering van Trump zich zal opstellen. “We hebben de wereldleiders erop gewezen welke problemen kunnen ontstaan als de afspraken die in Parijs over het klimaat zijn gemaakt, niet worden nagekomen.”
Haq zegt dat VN-secretaris-generaal Ban Ki-moon, die na zijn overwinning kort telefonisch met Trump gesproken heeft, het van groot belang vindt vast te houden aan het klimaatakkoord. “Daarvan afwijken kan desastreus uitpakken voor het menselijk leven in de komende eeuwen, of zelfs in de komende decennia. We moeten dus zeer zorgvuldig nadenken over wat we doen.”
In reactie op het voorstel van Trump om de komst van vluchtelingen naar de VS te beperken, zegt Haq ook: “We willen dat alle landen hun verantwoordelijkheid nemen voor een eerlijke behandeling van vluchtelingen. We hebben momenteel te maken met het grootst aantal vluchtelingen sinds de Tweede Wereldoorlog. Dat is een grote uitdaging en we hebben alle landen nodig om daar goed op te reageren. We verwachten dat ieder land zijn verantwoordelijkheid neemt.”
Vluchtelingen
Vijay Prashad, hoogleraar Internationale Studies aan het Trinity College in Connecticut, zegt dat het lastig zal worden voor Trump om al deze multilaterale verdragen ongedaan te maken. “Zijn regering zal moeten opereren binnen de parameters van de Amerikaanse staat en zijn geschiedenis.”
Prashad wijst erop dat Trump al is teruggekomen op enkele beloften, zoals zijn ‘moslimverbod’ en het uitzetten van migranten. Zijn voorganger president Obama heeft al 2 miljoen migranten uitgezet tijdens zijn acht jaar als president. Trump heeft in recente verklaringen het aantal illegalen die hij het land wil uitzetten al teruggebracht van 11 miljoen naar 2 tot 3 miljoen.
De toekomstige president zal merken dat, als hij de nucleaire deal met Iran ongedaan maakt, hij daar geen steun voor zal vinden in Europa. Daarmee isoleert hij de VS. Het Amerikaanse staatsapparaat zal de regering van Trump onder druk zetten om zich terughoudend op te stellen in sommige van deze kwesties, zegt Prashad.
Hij meent dat de VS toch al nauwelijks een constructieve rol gespeeld hebben bij de voorbije klimaatonderhandelingen. In feite heeft de huidige regering onder Obama de standpunten reeds afgezwakt die in 2009 op de klimaatconferentie COP15 in Kopenhagen werden afgesproken en in 2015 in Parijs. “Zal Trump erger zijn dan de status quo? Het Congres was al in handen van klimaatontkenners. Hij doet niet veel meer dan hun standpunten verwoorden”, zegt Prashad.
Mysterieuze toekomst
Journalist Ian Williams, voormalig VN-correspondent voor The Nation, momenteel voor The Tribune, zegt dat het voorlopig ook een mysterie blijft hoe serieus Trump was over moslims en Mexicanen. “We weten dat hij zonder scrupules appartementen verkoopt aan Arabische sjeiks en niet per se iets heeft tegen het geven van werk aan illegale migranten die bereid zijn te werken voor lage tarieven. Als we geluk hebben, blijken zijn onverdraagzame uitspraken alleen bedoeld te zijn geweest om het publiek op te zwepen.”
Williams meent dat Trump weinig tekenen vertoont van “ideologisch fetisjisme”. “Hij laat zijn vooroordelen de vrije loop en geniet zichtbaar van het enthousiasme dat hij daarmee oproept bij zijn publiek. Misschien is het een geluk voor de VN dat het publiek niet langer bepalend is voor het Republikeinse debat en dat immobiliënmagnaat Trump weet dat de VN een positieve invloed hebben op de waarde van vastgoed.”
Een ideologische vacuüm kan echter ook een gevaarlijke kant hebben, meent Williams, aangezien Trump zich omringt met een mix van bevooroordeelde “meelopers en ideologen”, zoals Rudi Giuliani en John Bolton, “en bovenal Myron Ebell, de potentiële sloper van het klimaatakkoord van Parijs.”
Tragedie voor niet-witte mensen en illegale migranten
Normam Solomon, directeur van het Institute for Public Accuracy in Washington, noemt de standpunten die Trump tijdens de campagne innam over binnenlands beleid, “bijzonder onheilspellend. Hij heeft beloofd de macht van de federale regering te gebruiken om burgerrechten te ondermijnen, terwijl hij haat predikt tegen gekleurde mensen en illegale immigranten. Zijn verkiezing is een tragedie voor de VS.”
Over buitenlands beleid, heeft Trump zich duister en tegenstrijdig uitgelaten, zegt hij. Hij toont zich “onwetend” als het gaat om internationale kwesties en de geschiedenis, en lijkt te kiezen voor een “simplistische en nationalistische benadering. Zijn vijandigheid tegen het klimaatakkoord is gebaseerd op de ontkenning van de door mensen veroorzaakte klimaatverandering, terwijl zijn hoon over de nucleaire deal met Iran gevaarlijke nonsens is”, zegt Solomon.
Verhouding met Rusland
Tegelijkertijd liet Trump zich meermalen sceptisch uit over en toonde hij zich een tegenstander van Amerikaanse militaire interventie om regimes omver te werpen. “Wat we moeten afwachten, is of hij daadwerkelijk een andere koers inzet dan de inmenging die sinds 2001 zoveel schade heeft aangericht in diverse landen, van Afghanistan en Irak tot Libië en Syrië.”
Trump heeft zich tot nu toe omringd met militaristische en nationalistische adviseurs, die voorstander zijn van het soort interventies waar Trump zich kritisch over uitliet. “Zijn houding ten opzichte van Rusland kan, als hij die volhoudt tijdens zijn presidentschap een welkome verandering zijn vergeleken met het krijgszuchtige beleid van de regering-Obama”, zegt Solomon.
Hoewel de NAVO-landen nerveus zijn over Trumps plannen, kan zijn weigering om een agressieve toon aan te slaan tegenover het Kremlin, de spanningen tussen Washington en Moskou wellicht verminderen. Volgens Solomon kan dat ook “heilzaam” zijn voor Europa.
Volgens journalist Williams is Trump echter onvoorspelbaar. Hij heeft weliswaar niet de neoconservatieve drang om de wereld te hervormen, “maar ik verwacht dat de verleiding van de macht hem er uiteindelijk toe zal aanzetten een grote rol te willen spelen op het wereldtoneel.”
Bron: Trump’s Threat on Multilateral Treaties Keeps UN Guessing
1 Een hoax is een doelbewust gecreëerde leugen die als een waarheid wordt gemaskeerd. Het is een afkorting van het woord ‘hocus pocus’ met de gewijzigde spelling ‘oa’ om de uitspraak van de ‘lange o’ te behouden (een dubbel geschreven ‘oo’ wordt in het Engels (oe) uitgesproken).
