Voor een toenemend aantal mensen overal ter wereld staat chemie- en zadenbedrijf Monsanto tegenwoordig symbool voor industriële landbouw. De chemicaliën-intensieve manier waarop Monsanto produceert, vervuilt het milieu, versnelt het verlies aan biodiversiteit en draagt massaal bij aan klimaatverandering. Dat stelt Stichting Monsanto Tribunaal.
De stichting wil Monsanto daaromm aanklagen voor ecocide, met getuigen vanuit de hele wereld. Omdat ecocide nog niet is opgenomen in het internationaal recht, organiseert de stichting een symbolisch tribunaal waar het bedrijf zich kan verdedigen. Na het horen van getuigen en pleidooien, zal een internationaal gezelschap van rechters in december een uitspraak doen.
Symbolisch proces
Het tribunaal is geen officieel rechtsorgaan en het hele proces is symbolisch. Het doel van het proces is om te laten zien dat bedrijven door lacunes in het internationaal recht hun aansprakelijkheid ontlopen. Monsanto dient daarbij als voorbeeld.
Wie slachtoffer wordt van de praktijken van Monsanto of andere multinationals, heeft nu namelijk weinig mogelijkheden tot rechtspraak. Slachtoffers kunnen een schadevergoeding krijgen als ze een burgerlijk proces aanspannen tegen de Amerikaanse multinational. Dat is een duur en tijdrovend proces, zonder garantie op succes, waarbij Monsanto meestal aanstuurt op een minnelijke schikking. Benadeelden zien daarom vaak af van juridische stappen. Bovendien kan het bedrijf ongehinderd milieuschade blijven aanrichten, omdat ecocide niet is erkend als misdrijf in het internationale recht.
Ecocide
Volgens de organisatie maakt Monsanto zich op grote schaal schuldig aan ecocide. Zo is Monsanto onder meer producent van Roundup, de meest gebruikte herbicide ter wereld. De Wereldgezondheidsorganisatie stelt dat glyfosaat, een ingrediënt van Round Up, kankerverwekkend is. Round Up wordt bovendien in verband gebracht met bijensterfte.
De giftige herbicide wordt ingezet in combinatie met genetisch gemodificeerde RoundUp Ready-zaden bij grootschalige monoculturen, met name bij de teelt van sojabonen, maïs en raapolie voor diervoeder en biobrandstoffen .
Concentratie van multinationals
Met het proces wil de organisatie niet alleen de praktijken van Monsanto aanklagen, maar ook aantonen dat de huidige zadenmarkt in zijn geheel wordt bedreigd door de concentratie van een paar multinationals, wat een gevaar vormt voor de biodiversiteit en ten nadele is van kleine landbouwers.
“Monsanto bevordert een agro-industrieel model dat verantwoordelijk is voor tenminste een derde van de totale mondiale uitstoot van broeikasgassen door de mens; het is ook grotendeels verantwoordelijk voor de uitputting van de beschikbare bodems en watervoorraden, voor de uitroeiing van soorten en afnemende biodiversiteit, en de verdrijving van miljoenen kleine boeren in de hele wereld. Dit model vormt een bedreiging voor de voedselsoevereiniteit door het patenteren van zaden en het privatiseren van leven,” stelt Stichting Monsanto Tribunaal.
Schade vaststellen
De organisatie wil dat er tijdens het tribunaal wordt vastgesteld welke schade Monsanto precies heeft veroorzaakt en dat deze beschuldigingen worden beoordeeld.
Het Tribunaal zal zich daarbij baseren op richtlijnen voor het bedrijfsleven en de mensenrechten die in 2011 door de VN werden aangenomen. Daarnaast wil het Tribunaal kijken in hoeverre de activiteiten van Monsanto onder de noemer ecocide vallen, en wat dit zou betekenen als het Internationale Strafhof deze misdaad zou erkennen en strafbaar maken.
Crowdfunding
Omdat de verdediging van mens en planeet iedereen aangaat, vraagt de stichting burgers en organisaties wereldwijd om bij te dragen aan de fondsen voor het organiseren en uitvoeren van het tribunaal. Begin augustus was er € 181.569,96 opgehaald via crowdfunding.
Meer dan 500 organisaties uit heel de wereld steunen het tribunaal, waaronder Greenpeace, Bioforum Vlaanderen en De Groenen in het Europees parlement. Burgers kunnen onder andere meehelpen door te ondertekenen op www.monsanto-tribunaln.org of door de crowdfunding te ondersteunen.
