Wij hebben geconcludeerd dat het VK besloot om de invasie van Irak te steunen voor de vreedzame opties om tot een ontwapening te komen waren uitgeput. Militaire acties was op dat moment niet het laatste redmiddel.

De beoordeling van de ernst van de bedreiging door de Iraakse massavernietigingswapens werd gepresenteerd met een zekerheid die niet gegrond was.

Ondanks expliciete waarschuwingen werden de gevolgen van de invasie onderschat. De planning en de voorbereiding op een Irak zonder Saddam Hoessein waren totaal ontoereikend.

Blair en Straw (de toenmalige minister van Buitenlandse Zaken, red.) wezen Frankrijk met de vinger voor de ‘impasse’ binnen de VN en stelden dat de Britse regering handelde in naam van de internationale gemeenschap ‘om de autoriteit van de Veiligheidsraad hoog te houden’. In afwezigheid van de steun van een meerderheid voor militaire actie, menen wij dat het net de Britse regering was die de autoriteit van de VN-veiligheidsraad ondermijnde.

Het onderzoek heeft geen oordeel uitgesproken over de vraag of de militaire actie legaal was. Dat kan alleen een international erkende rechtbank doen. Wij hebben wel vastgesteld dat de omstandigheden waarin werd beslist dat er een wettelijke basis was voor een Britse militaire actie verre van bevredigend waren.

Het ‘Joint Intelligence Committee’ had moeten duidelijk maken aan Blair dat de verzamelde informatie niet ‘zonder enige twijfel’ had vastgesteld dat Irak nog altijd chemische en biologische wapens produceerde of dat het land de inspanningen om kernwapens te ontwikkelen verderzette.

Blair was gewaarschuwd dat de militaire actie de bedreiging van Al Qaeda voor het Verenigd Koninkrijk en Britse belangen zou verhogen. Hij was ook gewaarschuwd dat een invasie er voor zou kunnen zorgen dat Iraakse wapens in handen kwamen van terroristen.

Blair vertelde het onderzoek dat de moeilijkheden in Irak na de invasie niet op voorhand te voorspellen waren. Wij zijn het niet eens dat dat alleen achteraf kon geweten zijn. Het risico op een interne strijd in Irak, actieve Iraanse inmenging, regionale instabiliteit en activiteit van Al Qaeda in Irak waren elk op zich duidelijk voorspeld voor de invasie.
Blair overschatte zijn macht om de Amerikaanse beslissingen over Irak te beïnvloeden.

De Britse relatie met de VS zijn sterk genoeg om het gewicht van eerlijke meningsverschillen te dragen. Dat veronderstelt geen onvoorwaardelijke steun als onze belangen of meningen verschillen.

Het is nu duidelijk dat het Irakbeleid gebaseerd was op gebrekkige informatie en inschattingen. Die werden niet uitgedaagd en dat had nochtans moeten gebeuren.

De invasie en de daaropvolgende instabiliteit in Irak resulteerde in juli 2009 al ot de dood van minstens 150.000 Irakezen – en wellicht veel meer – de meesten van hen gewone burgers. Meer dan een miljoen mensen moesten vluchten. Het Iraakse volk heeft enorm geleden. 

De volledige toespraak van John Chilcot staat hier.