Sinds eind jaren 1990 – met een hoogtepunt tussen 2004 en 2007 – sleept Jamaicaanse reggae-muzikant ‘Sizzla’ Kalonji (artiestennaam van Jamaicaan Miguel Collins) een geschiedenis van afgelaste concerten en protesten mee. Het zou te ver leiden om daar in dit kort artikel historisch op in te gaan, maar al deze opstootjes kunnen bijzonder eenvoudig geverifieerd worden op het wereldwijde internet.

Bijzonder eenvoudig was onze recente YouTube zoekopdracht toen we het programma van Reggae Geel 2016 met de zoektermen ‘Sizzla’ en ‘2016’ combineerden. Onze vakantie was net begonnen en we wilden de aankomende festivalzomer wat minutieuzer bestuderen. We dachten dus, laten we eens beginnen met te kijken waar Sizzla vandaag mee bezig is.

Bun Battyman

Bijzonder groot was onze verbazing toen Sizzla bij een van de eerste links van onze zoekopdracht in dit live-optreden opdook. Reeds bij de derde minuut schreeuwt hij de kreet “Bun Battyman” (“Verbrand de homo”). Battyman (letterlijk ‘kontman’) is een Jamaicaans scheldwoord voor homo.

Jamaicanen zijn altijd creatief geweest in het bedenken van zogenaamde ‘compound words’, samengestelde woorden die iets anders betekenen dan de originele afzonderlijke woorden (deze samentrekking van bestaande woorden is een techniek geërfd uit de Afrikaanse muzikale roots van de Jamaicanen).

Was er dan geen internationaal charter getekend in 2007 waarin o.a. Sizzla (maar ook collega reggae-artiesten Beenieman en Capleton) plechtig beloofd hadden dit soort onzin niet meer te verkondigen? En had de Belgische reggaegemeenschap, waaronder portaalsite www.reggae.be en de organisatoren van reggaeconcerten, niet samengezeten in 2012 met de LGBTI-gemeenschap om een charter op te stellen?

Charter voor reggaemuzikanten

In dit charter was bijzonder klaar en duidelijk afgesproken dat in ruil voor een wapenstilstand en een eenmalige amnestie voor reeds uitgesproken homofobe uitlatingen, artiesten die (eender waar ter wereld) na het ondertekenen van het charter nog dit soort teksten zouden brengen niet meer welkom zijn op Belgische podia. ( Zie het artikel Holebi’s, concertorganisatoren en reggaefans tekenen samen tegen homohaat van 16 mei 2012)

We zetten onze zoekopdracht verder en vinden Sizzla’s optreden in nachtclub The Pulse in Jamaica op 8 januari 2016. We worden vanaf de eerste minuut (u leest het goed) van dit optreden meegesleurd in het gebrul en getier van een geobsedeerde orator die vijftien minuten lang dezelfde thematiek behandelt, los van welk nummer zijn begeleidingsmuzikanten ook spelen. Wij dachten dat dit soort optreden alleen gebeurde bij de 80-jarige Reggae-God Lee Scratch Perry, zij het dan niet met betrekking tot de holebithematiek.

“Homo’s moeten verbrand worden, verminkt, ze verdienen het niet te leven, ze moeten doodgeschoten en kapotgemaakt worden, de wijken waar ze wonen moeten “opgekuist” worden…” Horen we hier naast een oproep tot moord ook een oproep tot zuivering? Het meeste van wat Sizzla vroeger in Jamaicaans patois (dialect) bracht, was voor de meesten zo onbegrijpelijk dat het kon passeren zonder veel boeh of bah.

Ook zijn racistische gedachtengoed over “black supremacy”, oftewel “zwarte overheersing en superioriteit” kon daardoor eind jaren 1990 nog gemakkelijk passeren. Anno 2016 zijn er echter drie factoren veranderd:

1. mensen in reggaemilieus hebben online veel makkelijker toegang tot verklaringen van patois woorden en teksten;
2. ze kunnen heel eenvoudig de homofobe geschiedenis van iemand als Sizzla ‘googlegewijs ‘achterhalen en;
3. Sizzla zelf gebruikt ook veel directere, minder omfloerste woorden in zijn homofobe discours.

Wat nu, Reggae Geel?

Hoe kan het dan dat een Europees reggaefestival als Reggae Geel een man wiens discours over holebi’s aanleunt bij dat van Syriëstrijders, zonder enige duiding op het hoofdpodium als headliner programmeert? Op de website van Reggae Geel lezen we dat “Sizzla live een belevenis” is. “Daarom is hij ook de meest begeerde artiest in het reggaecircuit. De shows van Sizzla zijn briljante explosies van gefragmenteerde roots, apocalyptische punk reggae en verwrongen roots, met daar overheen die roepende, rappende, toastende, blaffende, snauwende, brullende, krijsende stem.”

Krijsen doet Sizzla in dit YouTube fragment van 2016 inderdaad. Daarin brult hij onder meer hoe hij homo’s aan de krokodillen zal voeren en dat hij ze wel zal weten te vinden in New Kingston, de wijk van Jamaica’s hoofdstad waar veel holebi’s en transgenders gedwongen in de riolen moeten leven. Deze mensen is Sizzla dus liever kwijt dan rijk. We herinneren er aan dat in de jaren 1930 in Duitsland of begin jaren 1990 in Rwanda de onbeperkte verspreiding van gelijkaardige denkkaders ongelooflijk zware gevolgen had.

Nog los van het feit of Sizzla’s muziek inderdaad mensen aanzet tot moord (in Jamaica zelf zijn de moord-, verkrachtings- en geweldcijfers met betrekking tot holebi’s hallucinant hoog en blijven ze stijgen) blijft er de wrange vaststelling dat gezonde, rationeel denkende mensen (daar ga ik in het geval van de Reggae Geel organisatie wel vanuit) deze man een podium geven.

Expliciete bedreigingen

Het gaat hier immers niet eens om geruchten, maar om meerdere filmpjes die gemakkelijk te vinden zijn met bijzonder eenvoudige zoektermen. Waar Sizzla vroeger nog ‘metaforische’ beeldspraak bespeelde en twijfel zaaide over mogelijke interpretaties (‘burn’, uitgesproken ‘bun’, moet je in reggae namelijk niet altijd letterlijk nemen, het is een soort ‘detox’), is de zaak nu zeer duidelijk.

Homo’s en lesbiennes moeten opgejaagd worden, beschimpt worden en uiteindelijk vernietigd worden (“verdelgd” volgens Sizzla). Als bijzonder triest hoogtepunt krijgen we in het hierboven vermelde optreden een cover van het gewraakte “Boom Bye Bye”, een nummer uit de jaren 1990 van de ondertussen voor cocaïnehandel opgesloten Buju Banton. Dit is een iconisch homofoob lied waarin Banton oproept om holebi’s een kogel door het hoofd te jagen, terwijl Sizzla’s DJ op de achtergrond geweerschoten laat klinken als kille getuigen van zijn gewelddadige discours.

Alleen als de reggae- en de holebigemeenschap die in 2012 het Belgische charter heeft ondertekend en de reggae-artiesten in kwestie die het internationale charter van 2007 ondertekenden hun afspraken naleven – die ze tot op heden in de wind slaan – kan er een halt worden toegeroepen aan deze haatzaaierij met spijtig genoeg al te vaak fysiek en dodelijk geweld als resultaat.

Dat betekent concreet geen Sizzla op Reggae Geel. Anders waren al deze charters gewoon stukjes papier zonder betekenis.

Equal Rights and Justice Collective is een groep van bezorgde burgers, hetero en LGBTI, die de recente uitspraken van Sizzla als het toppunt van discriminatie zien en mensen bewust willen maken over het belang van mensenrechten en frappante schendingen ervan aanklagen. Ze zijn te bereiken op hun Facebookpagina en op equalrights.belgium@gmail.com.