Evelyn Amony (Erin Baines/UN)

Evelyn Amony, Kony’s kindslaaf werd voorvechter vrouwenrechten

Evelyn Amony stond bekend als 'de vrouw van Joseph Kony', maar wist te ontsnappen aan de greep van deze beruchte Noord-Oegandese militieleider. In 2016 neemt ze het op voor duizenden ontvoerde vrouwen en kinderen, die het bij hun terugkeer naar de samenleving in Oeganda zwaar te verduren krijgen.

dinsdag 21 juni 2016 12:47
Spread the love

Evelyn Amony groeide op in een hechte gemeenschap in het district Amuru, in het noorden van Oeganda aan de grens met Zuid-soedan. “Als kind was ik vooral met school bezig”, vertelt ze. Maar na het vierde leerjaar werd ze ontvoerd door de rebellen van het Lord’s Resistance Army (het Verzetsleger van de Heer – LRA).

Ze schreef I Am Evelyn Amony Reclaiming My Life from the Lord’s Resistance Army  over haar elf jaar in gevangenschap, waarin ze getraind werd als ‘escort’ van de beruchte LRA-leider en gezochte oorlogsmisdadiger Joseph Kony. Vanaf haar veertiende werd Amony tegen haar zin de vrouw van Kony en baarde drie kinderen van hem.




Elf jaar heeft ze getracht om te ontsnappen en uiteindelijk lukte haar dat. Nadat ze verschillende keren was beschoten en een gewelddadige hinderlaag had overleefd, keerde ze terug naar haar land vanuit Zuid-Soedan.Ondanks dat verleden was na haar bevrijding lid van de onderhandelingsdelegatie die Kony poogde te overtuigen om de oorlog te stoppen.

Cultuur van vergeving

In Oeganda werd ze met twee van haar dochters herenigd met haar familie, haar derde kind is nog altijd vermist. Amony kreeg echter ook te maken met geweld en discriminatie, net als duizenden andere vrouwen die als kind ontvoerd werden en later terugkeerden naar de gemeenschappen waartegen het LRA wreedheden heeft gepleegd.

Bovendien riskeren deze vrouwen dagelijks op de markt oud-LRA-strijders tegen te komen die hen misbruikt heeft. “Oeganda heeft een cultuur van vergeving, dus kunnen deze LRA-bevelhebbers een vrij leven leiden”, verklaart Ketty Anyeko van het Uganda Fund, een organisatie die getroffen vrouwen helpt bij hun herintegratie in de samenleving. “In het geval van seksueel geweld is het niet eenvoudig om te vergeven en vergeten”, legt Anyeko uit. Daarenboven worden deze vrouwen vaak verstoten door hun families, waardoor ze geen toegang tot land of middelen hebben om te overleven.

‘Kinderen van Kony’

Amony stelt dat drie op vijf van alle kinderen in het noorden van Oeganda ergens in het tropisch woud geboren werden tijdens de burgeroorlog. Volgens het VN-KinderfondsUNICEF werden in de betrokken regio meer dan 66.000 kinderen ontvoerd door het LRA. Slechts ongeveer 60.000 daarvan zijn teruggekeerd, vaak gehandicapt en steeds getraumatiseerd.

“Als ik aan jongens vraag wat ze later willen worden, antwoorden velen van hen ‘soldaat’. Als ik dan vraag waarom, zeggen ze dat je als soldaat de macht hebt om te doen wat je wil en elke vrouw te krijgen. Dat hebben ze zo geleerd”, vertelt Amony.

Het is weinig verrassend dat teruggekeerde kinderen slecht worden onthaald, omdat mensen ervan uitgaan dat ze later het zelfde pad zullen bewandelen als hun vaders, die nog voor het LRA strijden. Ook op school verwijzen leerkrachten naar hen als de “kinderen van Kony”.

Therapeutisch theater

Ook voor Amony zelf was het zeer moeilijk om opnieuw te aarden. Na haar ontsnapping volgde ze naailes, op een school waar nog zeven voormalig ontvoerde vrouwen zaten. De andere studenten wilden niet samen met hen aan de eettafel zitten. Omdat ze gelijkaardige problemen hadden, besloten Amony en haar lotgenoten om een zelfhulpgroep op te richten. Samen probeerden ze ook andere vrouwen in de bredere gemeenschap te organiseren, maar het werd snel duidelijk dat de wreedheden van het LRA een kloof in de samenleving hadden geslagen.

In het district Gulu in het noorden van Oeganda hebben Amony en haar lotgenoten uiteindelijk drie groepen van overlevers uit de grond gestampt. Ze konden daarbij rekenen op de steun van Ketty Anyeko en Erin Baines van de Oegandese organisatie Transitional Justice. “We startten met theateroptredens om onze ervaringen te vertellen op een heel visuele manier”, getuigt Amony. “Op dat moment gingen we de diepere verhalen over onze levens en de oorlog vertellen, en werd het heel emotioneel.”

Wreedheden

In 2011 werd Amony verkozen tot voorzitter van het Women’s Advocacy Network. “Het was niet makkelijk om mezelf als voorzitter van dit netwerk te introduceren. Mensen zeiden al snel: “Oh, maar jij bent de vrouw van Joseph Kony. Ze reduceerden me tot rebellenvrouw en zagen niet de voorvechter voor vrouwenrechten.”

In 2016 telt het netwerk 16 groepen, van in totaal 900 voormalig ontvoerde vrouwen. “Het is niet gemakkelijk geweest. Wanneer we ons voorstelden als kinderen die in het verleden gekidnapt werden, was de initiële reactie van mensen vaak dat wij wreedheden hebben begaan.” Overlevers moesten dus telkens opnieuw uitleggen dat zij ook slachtoffers zijn en dat de gemeenschap moet samenwerken om hen opnieuw op te nemen.

Bron: A Courageous Life After Escaping the Lord’s Resistance Army

take down
the paywall
steun ons nu!