Drie maanden na het vluchtelingenakkoord tussen de EU en Turkije, waarvan Europese regeringen beweren dat het een succes is, is volgens Artsen Zonder Grenzen duidelijk wie er de prijs voor betaalt. “Op de Griekse eilanden zitten meer dan 8000 mensen vast, waaronder honderden niet-begeleide minderjarigen. Ze leven in mensonwaardige omstandigheden, in overbevolkte kampen, soms maandenlang. De meerderheid van deze families is op de vlucht voor de oorlogen in Syrië, Irak en Afghanistan. Ze vrezen voor een gedwongen uitwijzing naar Turkije, maar kunnen geen juridische bijstand krijgen, hoewel dit hun enige verweer is tegen een collectieve uitwijzing”, zegt de organisatie.

Voor het akkoord tussen de EU en Turkije is een miljard euro humanitaire hulp voorzien. Artsen Zonder Grenzen spreekt niet tegen dat er meer financiële hulp nodig is in Turkije, dat momenteel maar liefst één miljoen vluchtelingen opvangt. De organisatie heeft er echter wel problemen mee dat deze hulp er komt als beloning, na onderhandelingen en beloftes over grenscontrole, en dus niet louter gebaseerd is op de noden van de vluchtelingen. “Die instrumentalisering van humanitaire hulp is onaanvaardbaar. Het stuurt de boodschap dat vluchtelingen opvangen iets is waarvoor je kan kiezen, en dat je de plicht asiel te bieden kan afkopen”, klinkt het.

Afschrikkingsbeleid

“Artsen Zonder Grenzen klaagt de beschamende vluchtelingenpolitiek van de EU, die zich toelegt op afschrikking in plaats van op hulp en bescherming, al maanden aan” zegt Jerome Oberreit, internationale secretaris van Artsen Zonder Grenzen. “Het akkoord met Turkije ging echter nog een stap verder, en ondermijnt het hele concept ‘vluchteling’, en de bescherming die daarbij hoort”, gaat Oberreit verder.

“Dit afschrikkingsbeleid wordt aan de EU-bevolking verkocht als een humanitaire oplossing, maar vergroot in realiteit alleen maar het lijden van mensen in nood. We moeten het dus in vraag stellen, en mogen het zeker en vast niet aannemen als norm”, zegt Oberreit.

“Artsen Zonder Grenzen zal daarom geen geld meer gebruiken van instellingen en landen waarvan het beleid zoveel schade aanricht. De organisatie eist daarbij dat de Europese overheden hun prioriteiten op de juiste plaats leggen. “In plaats van zo veel mogelijk mensen terug te sturen, moeten ze zo veel mogelijk mensen de nodige bescherming geven”, oppert Oberreit.

Domino-effect

Vorige week maakte de Europese Commissie een nieuw voorstel bekend, om de logica van het akkoord met Turkije ook toe te passen in zestien andere landen uit Afrika en het Midden-Oosten. Die akkoorden zouden beperkingen in handel en ontwikkelingshulp opleggen aan landen die migratie naar Europa niet tegengaan, of gedwongen terugkeer niet toestaan. Landen die dat wel doen, zouden beloond worden.

Daarbij schept het vluchtelingenakkoord met Turkije volgens Artsen Zonder Grenzen een gevaarlijk precedent voor andere landen die vluchtelingen opvangen. Volgens de organisatie heeft deze poging van Europa om migratiecontrole uit te besteden zelfs domino-effect. “De grenzen gaan nu overal dicht, waardoor vluchtelingen steeds minder kanten uit kunnen. “Kijk maar naar de Syrische stad Azaz, waar momenteel 100.000 mensen vast zitten tussen gesloten grenzen en frontlinies. Zullen situaties als deze de regel worden, in plaats van de dodelijke uitzondering?”, vraagt Oberreit zich af.