Journalist Pepe Escobar schrijft over het buitenlandse beleid van de Braziliaanse regering en de andere BRICS-landen (Rusland, India, China en Zuid-Afrika). Hij verblijft voor zijn werk een deel van het jaar in Parijs en New York. Zijn artikels verschijnen wereldwijd in internationale media als Asia Times, Russia Today, Counterpunch en TeleSur.

In een interview met de Franse organisatie Cercles de Volontaires geeft hij zijn kijk op de recente schorsing van president Dilma Rousseff op 12 mei 2016, in afwachting van haar waarschijnlijke afzetting binnen de 180 dagen na deze schorsing (zie volledig interview onder dit artikel – Frans zonder ondertitels)

Cercles des Volontaires is een collectief van “geëngageerde burgers voor vrije en onafhankelijke informatie, … voor het democratisch debat over de mogelijke alternatieven voor het huidige systeem en zijn talrijke ontsporingen (toenemende ongelijkheid, onrechtmatige oorlogen, corrupte elites…).”

Lula is het echte doelwit

Volgens Pepe Escobar is de staatsgreep al begonnen bij de aanhouding van voormalig president Lula da Silva op 4 maart 2016.  Lula werd toen onder massale mediabelangstelling om zes uur ‘s morgens uit zijn bed gelicht. Hij werd meer dan drie uur ondervraagd over mogelijke betrokkenheid bij omkoperij in het Braziliaanse overheidsbedrijf voor petroleum Petrobras.

Hij kreeg tijdens zijn verhoor dezelfde vragen die hij bij eerdere vrijwillige verhoren reeds had beantwoord.  Na zijn vrijlating verklaarde hij dat het om een poging tot politieke afrekening ging. Het ging volgens Lula dus niet over een onderzoeksdaad op basis van een of andere nieuwe informatie maar om een poging om hem politiek in diskrediet te brengen.

Volgens Pepe Escobar paste dit initiatief van de politie in een groter geheel dat reeds enige tijd aan de gang was. Alles begon met een gerechtelijk onderzoek dat werd gestart door een lokale rechter twee jaar geleden. Dat groeide uit tot de operatie ‘Lava Jato’ (carwash), omdat het onderzoek in hoofdzaak vermoedens van het witwassen van zwart geld betrof.

Voorafgaand aan het onderzoek Lava Jato was er de ontdekking van spionage door het Amerikaanse National Security Agency (NSA) in Petrobras. Die kwam aan het licht door WikiLeaks en Edward Snowden en leidde tot zware spanningen tussen de Braziliaanse regering en de VS, nog meer nadat WikiLeaks uitbracht dat zelfs de persoonlijke gsm van president Dilma Rousseff werd afgeluisterd.

200 jaar feodaal regime wordt doorbroken

“Het Braziliaanse politieke systeem is altijd extreem corrupt geweest, een erfenis van arrogante slavendrijvende feodale elites van het land die zichzelf al 200 jaar zien als evidente bazen van alles. Het gaat over 50 tot 120 families, vooral landelijke grootgrondbezitters, slechts enkele industriële dynastieën. Zij controleren meer dan 80 procent van alle media.”

“De eerste en tweede verkiezing van Lula da Silva (in 2003 en 2007) en de twee verkiezingen van zijn opvolgster Dilma Rousseff hebben dat systeem doorbroken. Voor het eerst hebben armen en uitgesloten mensen in de steden én op het platteland de kans gekregen om zich te verbeteren en tot de lagere middenklasse te gaan behoren.”

“Ze werden ook voor het eerst erkend als burgers met rechten en als consumenten. Miljoenen mensen konden voor het eerst een huisje kopen, een tv, ze konden zelfs op reis gaan. Dat was een enorme breuk met het verleden. Het gaat over meer dan 50 miljoen mensen. Voor de traditionele elite van Brazilië was dit onverdraaglijk en ontoelaatbaar. Ze verloren vier presidentiële verkiezingen op rij. De pogingen om die cyclus van electorale nederlagen te doorbreken werden al gestart voor de tweede verkiezing van Dilma Rousseff in 2014.”

Waarom Petrobras spioneren?

“Het bedrijf was er tijdens het tweede mandaat van president Lula met eigen technologie, zonder enige inbreng van Westerse petroleumbedrijven, in geslaagd de grootste reserves ter wereld van aardolie op zee te vinden voor de zuidwestelijke kusten van Brazilië. Lula gaf het monopolie voor de exploitatie van die bronnen exclusief aan Petrobras. Dat was voor de grote oliemultinationals onaanvaardbaar.”

“Het corruptieonderzoek in Petrobras is een bastaardkindje van deze spionage. Internationale belangengroepen, vooral Amerikaanse, hebben toen met hun informatie over het reilen en zeilen in Petrobras medestanders gezocht en gevonden in het gepolitiseerde justitieapparaat.”

“Ze vonden een lokale rechter in het ministerie van justitie van de deelstaat Paraná (in het zuiden van Brazilië aan de grens met Paraguay, hoofdstad Curitiba). Die had in het begin van zijn loopbaan nog stage gelopen in de VS. Die rechter kreeg zogenaamd plots een enorme hoeveelheid informatie in de handen geworpen van wat er in Petrobras aan het gebeuren was. Zo heeft de NSA het onderzoek Carwash in gang gezet.”

Doelwit: Lula en Rousseff

“Het was echter de bedoeling van dat onderzoek om alleen de bestuurders van Petrobras en betrokken politici van de PT, de partij van Lula en Rousseff, aan te pakken. Die corruptie was er wel degelijk bij PT, alleen, er waren ook politici bij betrokken van alle politieke partijen.”

“De coalitiepartner van de PT in de regering was de door en door corrupte PMDB (de partij van huidig interim-president Michel Temer), een partij die volledig in handen is van de traditionele elite. Het was de enige partij die toegelaten was tijdens de militaire dictatuur (1964-1985). De PT had zelf bijna geen kader van hooggeschoolde managers beschikbaar, had wel de president, maar geen parlementaire meerderheid, wat verklaart waarom zij een dergelijke monsteralliantie aangingen met de grootste van alle partijen van het oude systeem.”

“Die rechter in Paraná heeft zich uitsluitend geconcentreerd op de contracten die Petrobras afsloot met grote Braziliaanse bouwbedrijven, wat slechts een deel is van de corruptie binnen Petrobras. Meerdere personen werden aangehouden waaronder de baas van Odebrecht, het grootste bouwbedrijf van Latijns-Amerika. Daarnaast werden nog twee grote Braziliaanse bouwbedrijven geviseerd.”

“Dat is geen toeval. Dit onderzoek is immers bedoeld om de exclusiviteit van Petrobras over de Braziliaanse petroleum te breken en om de concurrentie van de BRICS-landen met de westerse belangen te stoppen. BRICS is een bedreiging voor de westerse hegemonie over de wereldeconomie. China is al vijf jaar de voornaamste handelspartner van Brazilië. Tien jaar geleden was het ook ondenkbaar dat Brazilië zijn handelsrelaties met Rusland zo zou uitbreiden als nu gebeurt.”

“De twee centrale doelstellingen van operatie Carwash waren dus Lula en Rousseff. Na twee jaar intensief onderzoek hebben ze echter niets gevonden om hen daar in mee te sleuren. Het enige wat ze vonden was een appartement aan zee, dat zogezegd een bewijs was. Dat bleek fout te zijn. Daarna was er zogezegd een ranch in het binnenland. Telkens kon Lula aantonen dat hij daar geen band mee had. Ook tegen Rousseff konden ze niets vinden. Honderden andere politici, ook van hun partij PT, werden ondervraagd en schuldig bevinden, met bewijzen, maar niets tegen hen. Niets.”

Andere strategie

“Het onderzoek dreigde dus zijn voornaamste doelstelling te missen: Rousseff van de macht verwijderen. Daarom werd voor een andere strategie gekozen. Rousseff zou de wetgeving over de opstelling van de begroting hebben overtreden. Bovendien, ze was ondertussen zelf zeer impopulair geworden. Het is immers zo dat Rousseff politiek en economisch waardeloos is gebleken. Ze heeft noch de diplomatische handigheid noch het leiderschap van Lula.”

“Haar economisch beleid was zo catastrofaal dat ze een groot deel van de steun van de gewone Brazilianen was kwijtgeraakt, reeds tijdens haar eerste mandaat. Ze benoemde een notoire neoliberaal tot minister van financiën, wat de economische situatie alleen maar erger heeft gemaakt. Ze werd enkel nipt herverkozen omdat haar tegenstrevers verdeeld waren. Nog voor haar herverkiezing werd de poging om haar af te zetten in gang gezet.”

Rousseff is een zwak president, maar niet corrupt

“Hoe kon Rousseff echter zo veel politieke sympathie verliezen? Zij luistert niet. Lula nam geen beslissingen op voorhand zoals zij. Hij is een man van het interne debat. Rousseff is het omgekeerde en daar betaalt ze nu de prijs voor. Lula heeft een enorme inschattingsfout gemaakt door haar naar voor te schuiven als zijn opvolgster.”

“Maar goed, zij was niet corrupt, ze heeft geen enkele band met de corruptie in Petrobras. De spectaculaire arrestatie van Lula, op voorhand doorgegeven aan de Braziliaanse media, was een ultieme poging om alsnog die link te kunnen leggen. Hij werd toen verhoord in een lokaal van de politie op de luchtvan van Sao Paulo. Daar kreeg hij dezelfde vragen die hij al had geantwoord bij eerdere ondervragingen, waarvoor hij vrijwillig naar de politie was gestapt.”

“Er is toen ook een poging geweest om hem op een privé-vliegtuig te zetten en te laten ‘verdwijnen’. Militairen van de luchtmacht zijn echter tussenbeide gekomen en hebben dat verhinderd. Die vonden dat te riskant. Daar ga je natuurlijk niets over lezen in de Braziliaanse media.”

Braziliaanse alternatieve media

“Je leest daar alleen over op de sociale media in Brazilië, die trouwens zeer goed werk leveren. De sociale media in Brazilië zijn van de meest ontwikkelde en goed geïnformeerde ter wereld, van een journalistiek niveau dat je zelfs niet in Europa vindt, zoals Brasil247, Diario do Centro do Mundo (DCM), VioMundo, GGN met de beste economische journalist van Brazilië Luis Nassif, Carta Maior en Carta Capital.  Het is dankzij hen dat we die andere versie van de recente machtswissel in Brazilië kennen.”

“Het probleem is dat de hogere middenklasse en de elite alleen de mainstream media lezen en bekijken. Dat komt neer op drie nationale kranten, twee nationale weekbladen en TV Globo, de grootste niet-Amerikaanse tv-zender ter wereld. Hun nieuwsuitzendingen worden elke dag door minstens 60 miljoen Brazilianen bekeken. In het diepe Brazilië zijn zij de enige bron van informatie. Zij zijn de woordvoerders van alle politieke krachten die de afzetting van Rousseff willen.”

Rousseff’s ‘misdaad’

“Wat zij heeft gedaan is een aantal toekomstige inkomsten inschrijven in de begroting als reeds verworven inkomsten. Dat is een begrotingstruuk die Obama heeft toegepast, Bush en ik weet niet hoeveel regeringen in Europa (en alle Braziliaanse presidenten voor Rousseff). Dat is het voorwendsel dat nu wordt gebruikt. Dat werd dus in gang gezet door Eduardo Cunha, een van de meest corruptie politici van Brazilië (zie Zeven minister Brazilië betrokken bij grootschalige corruptie – het zijn er nu al twaalf).”

“Hij is de meester-organisator van de illegale financiering van de verkiezingscampagnes in Brazilië. Er zijn daar geen regels voor, dus het geld kan van eender waar komen. Zo controleert hij ook het grootste deel van de verkozen parlementsleden, want hij kent de cijfers. U moet weten dat er in Brazilië niet zoiets bestaat als de gelegaliseerde lobbying door grote bedrijven zoals in de VS.”

“In Brazilië wordt identiek hetzelfde gedaan maar dan compleet in de verborgen illegaliteit. (huidig interim-president) Michel Temer is het prototype van het soort politicus, die de hele tijd in achterkamertjes in (de hoofdstad) Brasilia en in Washington akkoorden zit te bekokstoven. Hij heeft geen enkele nationale uitstraling en haalt in de peilingen nauwelijks 2 procent van de stemmen.”

PT en Lula uitsluiten van deelname aan verkiezingen

“Naast de verwijdering van Lula en Rousseff is het de bedoeling om de PT te criminaliseren en uit te sluiten van deelname aan de verkiezingen. Alle peilingen wijzen uit dat, als Lula en de PT in 2018 kan deelnemen aan de verkiezingen, hij opnieuw gaat winnen, zeker als hij er in slaagt de corruptie elementen in zijn eigen partij uit te zuiveren. Alles zal nu afhangen van de reactie van de bevolking. Als er een gecoördineerde reactie komt van alle progressieve krachten, dan zal het onmogelijk worden voor Temer om te regeren.”

“Dat proces om Lula uit te schakelen werd reeds ingezet voor de tweede verkiezing van Rousseff in 2014. Daarnaast moet de BRICS vernietigd worden en de bank van de BRICS-landen. Rusland en China kunnen nu nog niets doen, zolang Rousseff nog steeds formeel president is. Zodra ze wordt afgezet gaat ze de BRICS-landen en Europa bezoeken om haar versie van de feiten te geven.”

Hybride oorlog

“Wat nu gebeurt in Brazilië is een vorm van oorlog, zonder militaire middelen, maar met inzet van alle machtsmiddelen in de bedrijven, de banken en de overheidsinstellingen, dat alles begeleid door monstercampagnes in de media. Dit is een hybride oorlog die in de VS werd ontwikkeld en al werd toegepast in Paraguay en Honduras. Criminalisering van alles wat links is, heroriënteren van het buitenlands beleid terug naar de VS en weg van China en Rusland, daar gaat dit uiteindelijk over.”

Meer informatie:

Protesten van kunstenaars tegen het regeringsbeleid: Caetano Veloso, BNegão, Abayomy, Fanfarra Black Clube, Orquestra Voadora: sexta cheia de vida contra Temer no Rio  

De 7-jarige zoon van interim-president Temer is eigenaar van 500.000 euro immobiliën: Filho de 7 anos de Temer tem R$ 2 milhões em imóveis

Volgens professor Marcelo Pinto da Costa Neves van Universiteit van Brasilia en de Law School van Yale University is het Braziliaanse hooggerechtshof onderdeel van de strategie om president Rousseff af te zetten: Professor da UNB afirma que STF é parte do golpe político no país

Dertig leden van het Europees Parlement hebben een brief gestuurd aan Federica Mogherini, EU-vertegenwoordiger voor buitenlands beleid, om geen gesprekken te voeren met vertegenwoordigers van de regering van interim-president Temer: Grupo de eurodeputados pede que UE não negocie com governo de Temer 

Op 30 mei 2016 werd het boek A Resistência ao Golpe de 2016 (Het verzet tegen de staatsgreep, zie foto) gepubliceerd met bijdragen van tientallen vertegenwoordigers van de civiele maatschappij: Livro A Resistência ao Golpe será lançado

Volgens socioloog Laymet Garcia dos Santos, professor aan de universiteit van de Braziliaanse deelstaat Campinas, zijn de media het centrale klankbord van de staatsgreep maar is het gerecht het voornaamste machtsmiddel: ‘Grande mídia é a caixa de ressonância do golpe, mas Judiciário é o ator principal’, diz sociólogo da Unicamp

 Interview van Pepe Escobar (Frans zonder ondertitels):

Kunstenaars eisen de afzetting van interim-president Temer (Portugees met Engelse ondertitels):