Op 11 mei 2016 publiceerde de International Union of Food, Agricultural, Hotel, Restaurant, Catering, Tobacco and Allied Workers’ Association volgende verklaring, op basis van de documenten die recent werden openbaar gemaakt over de onderhandelingen van het vrijhandelsakkoord Transatlantic Trade and Investment Partnership (TTIP) tussen de VS en de EU:
De geheime ontwerpteksten [1] van het geplande vrijhandelsakkoord TTIP tussen de VS en de EU, bekendgemaakt door Greenpeace Nederland op 2 mei 2016, bevestigen wat critici vanaf het begin gesteld hebben: het TTIP bedreigt de democratie [2].
De onderhandelingen over dit verdrag waren nooit toegespitst op het verlagen van de douanetarieven tussen de VS en de EU, tarieven die al historisch laag zijn. Net zoals bij het reeds afgeronde maar nog niet geratificeerde Trans-Pacific Partnership (TPP) tussen de VS en landen rond de Stille Oceaan en het Comprehensive Economic and Trade Agreement (CETA) tussen de EU en Canada is de belangrijkste doelstelling van TTIP om de reeds aanzienlijke macht van multinationale ondernemingen nog te vergroten door de regulerende bevoegdheid van regeringen te verminderen en een grendel te plaatsen op verdere regelgevende initiatieven.
De door Greenpeace uitgelekte hoofdstukken (13 van de voorgenomen 24) tonen aan hoe TTIP de bevoegdheid van overheden op elk niveau zal ondermijnen om wetten en regelgeving aan te nemen en te laten toepassen ter verdediging van het milieu, de gezondheid en veiligheid van werknemers en consumenten tegen de aantasting ervan door bedrijven.
Het botte instrument om standaarden te verlagen en te maken dat ze laag genoeg blijven is het hoofdstuk over harmonisering van de regelgeving (‘Regulatory Cooperation’, in het EU-jargon, of ‘Regulatory Coherence, Transparency, and Other Good Regulatory Practices’ bij de Amerikaanse onderhandelaars).
Om het even welk regelgevingvoorstel moet dan voortaan voorafgaand geëvalueerd worden op zijn gevolgen voor handel en investeringen, het moet beantwoorden aan het principe van de minste hinder [‘least burdensome’] (met als referentie: geen enkele regulering) en moet onderworpen worden aan een kosten-batenanalyse.
Regeringen moeten op voorhand elk voornemen voor regulering melden, en ze moeten alle natuurlijke personen en rechtspersonen (wat neerkomt op: bedrijven) de toegang garanderen tot redactie en herziening van teksten. Bedrijven kunnen als rechtspersonen aan weerszijden van de Atlantische Oceaan ‘pleiten’ voor het amenderen of verwerpen van om het even welke regulering waartegen ze bezwaar maken.
Het voorzorgsprincipe dat ingeschreven staat in de EU-wetgeving wordt daarentegen nergens vermeld in de Europese ontwerptekst voor het verdrag. In plaats daarvan wordt de ‘wederzijdse erkenning van de gelijkwaardigheid van regelgevende initiatieven’ voorgesteld, wat neerkomt op het op voorhand verzaken aan de meestal hogere Europese standaarden.
Nog een andere institutionele rol voor multinationale bedrijven wordt weggelegd in het hoofdstuk over technische handelsbelemmeringen, het mechanisme dat teruggaat op de Wereldhandelsorganisatie, waarmee bedrijven regelgeving kunnen aanvechten over bijvoorbeeld de neutrale verpakking voor tabaksproducten, het vermelden van het land van oorsprong, het chemisch reinigen van kippenvlees en importbeperkingen op genetisch gewijzigde teelten.
De ontwerptekst van de VS stelt dat “Elk van de deelnemende partijen zal leden van de andere partij toelaten om deel te nemen aan de ontwikkeling van standaarden, technische reguleringen en toelatingsprocedure’s“, en dat “Elk van de deelnemende partijen zal leden van de andere partij toelaten om deel te nemen in de ontwikkeling van deze maatregelen en zal hen daarbij een statuut toekennen dat niet minder gunstig is dan hetgeen ze toekent aan haar eigen leden.”
Daardoor komen transnationale bedrijfscomités in de plaats van een democratisch proces. Het ‘recht op regulering’ dat vermeld wordt in de ontwerptekst van het in 2015 gepubliceerde investeringshoofdstuk van de EU is zonder betekenis in het licht van de voorzieningen die democratische beslissingsname volledig buitenspel zetten.
Wat vertellen de uitgelekte teksten nog meer?
De VS willen de potentiële EU-markt voor ‘producten van de moderne landbouwtechnologie’ – versta daaronder genetisch gemanipuleerde teelten (ggo’s) – volledig openbreken. Het ontwerphoofdstuk over sanitaire en fytosanitaire regels stelt een heel kluwen op van ‘wetenschappelijke’ vereisten die het voor de EU nog moeilijker zouden maken om haar beperkingen op de invoer en productie van genetisch gemanipuleerde producten vol te houden.
De EU zou verplicht worden zich in te schrijven in het Amerikaans geïnspireerde International Initiative on Low Level Presence [3], een programma dat erop gericht is de beperkingen op te heffen op de invoer van niet-genetisch gemanipuleerd voedsel dat sporen vertoont van genetische manipulatie. Dit soort contaminatie is wijdverspreid sinds de uitbreiding van de genetisch gemanipuleerde landbouw. Het ‘internationaal initiatief’ betekent een kolonisering met genetische manipulatie via de achterdeur.
In de teksten steekt nog veel meer giftig materiaal voor de democratie en de arbeidersbeweging. We hebben niet eens de volledige lijst gezien met annexen over diensten, of de hoofdstukken over intellectuele eigendom of financiële diensten, stuk voor stuk instrumenten ter vermeerdering van de macht van bedrijven. De gelekte teksten bewijzen de ongelofelijke hypocrisie van regeringen aan beide zijden van de Atlantische Oceaan, die het TTIP willen verkopen als een overeenkomst die de regelgevende rol van Staten zou respecteren en een hoog niveau van bescherming voor werknemers, consumenten en het milieu zou garanderen.
Wat betreft investeringen, de kern van het verdrag, betekent het Europees voorstel voor een internationaal ‘hof’ (ICS) dat betwistingen over investeringen zou moeten behandelen niets meer dan een cosmetische herbenoeming [4] van de niet-publieke arbitragehoven die de VS blijven voorstaan in het geval van betwistingen tussen investeerders en Staten (ISDS). In beide gevallen, ISDS en ICS, zouden investeerders de macht hebben om wetten, regelgeving en zelfs administratieve en juridische beslissingen aan te vechten wanneer ze er bezwaar tegen maken.
Het CETA-verdrag tussen Canada en de EU bevat reeds ISDS en uitgebreide investeringsrechten in hun meest schadelijke vorm, wat er een mogelijke volmacht voor TTIP van maakt. Zowat alle transnationale bedrijven met basis in de VS hebben afdelingen in Canada die gebruik zullen maken van wat reeds in CETA voorzien is, onder andere ISDS, om Europese regelgeving aan te vallen.
Dit offensief van de bedrijfswereld kan nog een hogere vlucht nemen via het mechanisme van ‘meest begunstigde natie’. Daardoor zouden bedrijven en hun dochterondernemingen in andere landen waar een gelijkaardig handels-en investeringsakkoord bestaat met de EU dezelfde ‘rechten’ als investeerder kunnen opeisen als vermeld in CETA.
TTIP/CETA is een totaalakkoord. Vakbonden en ngo’s moeten gebruik maken van deze gelekte teksten om het protest levendig te houden en zowel TTIP als CETA te verslaan.
Dit is de vertaling van het editoriaal Leaked treaty texts confirm it: TTIP is a trade deal that threatens democracy van 11 mei 2016 van The International Union of Food, Agricultural, Hotel, Restaurant, Catering, Tobacco and Allied Workers’ Associations door Ander Europa, hier overgenomen door DeWereldMorgen.be.
Bronnen:
[2] Trade Deals That Threaten Democracy
[3] International Statement on Low Level Presence
[4] Zombie attack! TTIP corporate super rights come back from the dead
